Bunları yapan engelliler, daha kolay iş bulur

Engelliler istihdam açısından dezavantajlı grupta bulunmaktadır. Bu nedenle devletin, engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alması yükümlülüğü  Anayasa ile teminat altına alınmıştır. 

Bu yükümlülüğün çalışma mevzuatında bir yandan  çalıştırma zorunluluğu bir yandan da istihdamın cazip hâle getirilmesi noktasında teşvikler şeklinde tezahür etmektedir.

Gerçekten de iş bulma noktasında diğer kişilere göre daha dezavantajlı konumda bulunan engelliler için istihdam zorunluluğu ve teşvikler hayati öneme sahip bulunmaktadır. Bu düzenlemeleri avantaja dönüştüren engelliler daha rahat iş bulabilir.

 

 

Engellilerin kolay iş bulmaları için her şeyden önce engelliklerini belgeleyip İşkur’a kayıt yapmaları gerekmektedir. Bu bağlamda engel durumuna göre tüm vücut fonksiyon kayıplarının en az %40 ve daha fazla yoksun olduklarını, yetkili sağlık kuruluşlarından alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile belgeleyerek bulundukları ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine başvurarak “engelli” statüsünde kayıt yaptırmaları zorunludur.

Engellilik oranının tespitinde maluliyetten farklı olarak meslekte çalışma güç kaybı oranı vb. oranlar dikkate alınmamakta olup tüm vücut fonksiyon kaybı oranına bakılmaktadır. Bu nedenle engelli raporu almak maluliyet raporu almaktan her yönden daha kolaydır.

Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, kayıt yaptırmak isteyen engellilerin raporunda "çalışamaz" ibaresinin bulunması hâlinde engelli kaydı yapmamaktadır.

 

HEM KAMU HEM ÖZEL SEKTÖRÜN ENGELLİ KONTEJANI VAR
 

Ülkemizde engellilerin işçi olarak istihdamına İş Kanununun hem kamu hem özel sektör için kota sistemi yer almaktadır. Buna göre 50 veya daha fazla işçi (tarım ve orman işletmelerinde 51 veya daha fazla) çalıştıran;

Buna göre özel sektör işverenlerinin kontenjan dâhilinde veya kontenjan fazlası olarak ya da yükümlü olmadıkları hâlde engelli çalıştırmaları durumunda işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için asgari ücret düzeyindeki sosyal güvenlik primi işveren paylarının tamamı hazine tarafından karşılanmaktadır.

Özel sektörden farklı olarak kamu iş yerlerinde engelli istihdamında EKPSS puanı da gerekmektedir. İstihdamı zorunlu engelli kontenjanlarının takibi aylık olarak düzenli biçimde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince yapılmaktadır.

İş Kurumu, engelli kontenjan açığı bulunan işverenlerle iletişime geçerek almış olduğu engelli işgücü talepleri İŞKUR’un internet sayfasında yayımlanmaktadır. Engellilerin işe girmeleri için bu ilanları takip etmelerinde fayda vardır.

 

 

İş Kanunu gereğince, işverenlerin engelli işçileri meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü olmaları nedeniyle, işverenin talebine şartları tutarak başvuru yapan ve görüşmeye gelen engellileri işverenin uygun bulmayarak işe almaması veya engelli kontenjan açığı için talep vermeyerek yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda ise işverene her engelli ve çalıştırmadığı her ay için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünce 2019 yılında 3.250 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Bu durumda bir yıl boyunca 1 engelli işçi çalıştırmayan işverene 39.000 TL ceza uygulanacaktır. Bu ceza miktarı sabit olmayıp her yıl artırılmaktadır.          

Bahse konu ceza sadece özel sektör değil, kamu kurum ve  kuruluşları hakkında da uygulanmaktadır.

Tahsil edilen bu idari para cezaları; engellilerin kendi işini kurmaları, engellinin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri, engellinin işe yerleştirilmesi, işe ve iş yerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde kullanılmaktadır.

İş bulma konusunda İŞKUR’a kayıt olarak iş arayan engelliler daha şanslı. Bunlara iş ve meslek danışmalığı hizmetleri verilerek ya mesleki niteliklerini artırmak için kurs veya işbaşı eğitim programlarına yönlendirilmekte ya da durumlarına uygun işlere yerleştirilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca, engellilerin kendi işlerini kurmaları da teşvik edilmektedir.

             ***

"Sıradan öğretmen anlatır. İyi öğretmen açıklar. Yetenekli öğretmen yapar ve gösterir. Büyük öğretmen ilham kaynağı olur." W. Arthur Ward