Uzayan 'kısa çalışma'dan haksız faydalanan iş yerlerinde devam eden teftişler

 

 

Kısa çalışma, genel olarak ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik şartı aranmaksızın iş yerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az 4 hafta süreyle durdurulması hâllerinde, iş yerinde 3 ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Buna karşın pandemi nedeniyle kısa çalışma, belirtilen şartlardan farklı şekilde ve sürelerde uygulamaya konularak özelikle istihdam üzerindeki etkilerinin azaltılması amaçlanmıştır.

Yeni tip koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak "dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep" kapsamında kısa çalışma uygulaması Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan ekonomik destek paketi ile 26 Mart'ta başlatılmıştı. Akabinde haziran ayında uzatılmıştı. Resmî Gazete’de bu ay içinde yayımlanan en son Cumhurbaşkanlığının yeni kararı uyarınca 30/06/2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş iş yerleri için kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresi 31/12/2020 tarihine kadar tekrar uzatılmıştır. 

 

 

Kısa çalışma uygulamasına ilişkin başlama, bitiş tarihleri ya da süre veya bölüm bazında revize işlemleri müfettişlerin uygunluk incelemelerine göre yapılmaktadır. Belirtilen durumlarla ilgili tüm kayıt ve belgeler İş-Kur’un ilgili birimleri tarafından uygunluk incelemesi için müfettişlere gönderilmektedir. "Torba Yasa" ile yapılan düzenlemede bilinenin aksine müfettiş uygunluk incelemesi tamamen ortadan kalkmamıştır. Hâlen devam etmektedir.

İş müfettişlerince uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra yeni işçi ve/veya çalışılmayan sürenin arttırılması için talepte bulunulabilmekle birlikte bu durum yeni bir başvuru olarak değerlendirilmektedir. Ancak, çalışılmayan sürenin azaltılması veya iş yerinin tekrar faaliyete başlama durumlarının İŞ-KUR’a hızlı bir şekilde bildirimi yeterlidir.

 

Kısa çalışma uygulamasından tam süreli yani haftalık 45 saat faydalandığı hâlde sanki kısa çalışma uygulaması yokmuş gibi bu süre zarfında kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işçileri iş yerinde çalıştırmaya devam eden, ya da kısa çalışmaya esas süreleri aşarak işçileri çalışmaya zorlayarak çalıştıran işverenlerden İş-Kur, yapılan kısa çalışma ödeneklerini yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edecektir. Ayrıca idari para cezasının uygulanması da söz konusu olacaktır.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilmektedir.

Kısa çalışmadan haksız ve yersiz faydalananlar ile kısa çalışma sürelerine uymayıp bu sürelerde işçileri çalıştıran iş yerleri hâlen müfettişler tarafından sıkı bir şekilde teftiş edilmeye devam edilmektedir. Bu teftişlerde iş yerlerinde faaliyet durumu, gelir-gider belgeleri, kullanılan enerji miktarı, siparişlerin durumu, puantaj kayıtları, bilanço ile diğer tüm muhasebe kayıt ve belgeleri incelenmektedir. Ayrıca iş yeri çalışanlarının ifadeleri alınarak işlem yapılmaktadır.

Sonuç itibarıyla sadece kısa çalışma ödeneklerini yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilip idari para cezasının uygulanması ile yetinilmemektedir. Ayrıca durum hem SGK hem de ilgili vergi dairesine bildirilmektedir. Yapılan bildirime göre SGK prim tahakkuku yaparak yüklü miktarda idari para cezası uygulamaktadır.

Diğer yandan ilgili vergi dairesi de bu bildirime istinaden vergi tahakkuku yaparak yüklü miktarda idari para cezası uygulamaktadır.

 

 

2020 Ekim ayına ilişkin işsizlik ve kısa çalışma ödeneği ödemeleri 5 Kasım’da hak sahiplerinin banka hesaplarına yatırılacaktır.

Sistemde IBAN bilgileri bulunmayan vatandaşların ödemeleri ise PTT aracılığıyla gerçekleştirilecektir.

                ***

“Yükün dürüstlükse gücün düşer belki ama başın düşmez.” Kızılderili Atasözü