Gemiler yakıldı!

Küresel piyasaları merkez bankaları yönetiyor. Daha doğrusu yatırımcılar merkez bankalarının aldıkları kararlara göre tavır belirliyor. ABD’de kasım ayı tarım dışı istihdamın 211 binlik artışından sonra ABD merkez bankası FED’in 16 Aralık toplantısında faiz artışına gitmesinin önünde engel kalmadı. En yüksek ihtimal 0.50, en düşük ihtimal 0.15 puan yükseltecek. Böylece dünyanın en büyük ekonomisinde 10 yıldan beri devam eden sıfır faiz uygulaması da sona erecek. Ama asıl sınav bundan sonra başlayacak. İkinci artış ne zaman gerçekleşecek? Takvime mi bağlanacak, yoksa açıklanacak olan verilere mi? FED üyelerinin konuşmalarına bakılacak olursa, faiz artışı kademeli ve küçük adımlarla gerçekleşecek. İşte dolar bu yüzden değer kaybetti, risk iştahı arttı, New York borsası ralli yapmaya başladı. Doların yükselmesini ABD’li yatırımcılar başta olmak üzere kimse istemiyor. Zira dünyanın dengesi altüst oluyor. Emtia fiyatları düşüyor, gelişmekte olan ülkelerden sıcak para kaçıyor, borsaların altı üstüne geliyor. İşte bakın kasım ayında Türkiye’de yabancılar 1.1 milyar dolarlık hisse senedi ve tahvil satmış. Yılbaşından bu yana toplam çıkışın tutarı ise 7.6 milyar dolar olmuş...

Şu anda pek konuşulmuyor, ama büyük ihtimalle 10 gün sonra ortaya yeni bir problem çıkacak. Biliyorsunuz FED, 10 yıl boyunca bankalardan kâğıt aldı dolar verdi, bilançosu 4 trilyon doları aştı.. Öyle ki süresi dolan gelen tahvilleri piyasaya satmak yerine yeniden satın aldı. Avrupa’da faizler eksi 0.30’a düştü. ABD’de ise %0.25 artarsa para akışı başlayacak. Bankalar negatif faiz uygulayan Avrupa merkez bankası yerine paralarını FED’e yatıracak. Euro’daki kayıplar artacak, dolar yönünü yukarı çevirecek. ABD Kongresi Bütçe Ofisi ve Washington’daki Ekonomik ve Politik Araştırma Merkezi direktör yardımcısı Dean Baker’ın hesaplamalarına göre, ABD hükümeti faizler yavaş bir şekilde artırılsa dahi, önümüzdeki 10 yılda 3 trilyon dolar faiz ödemek zorunda kalacak. FED’in faiz artırımının ardından yeniden geri adım atmak zorunda kalması en kötü senaryo olur.. Büyük itibar kaybeder, bundan sonra alacağı kararlar inandırıcılığını kaybeder. Bu yüzden gemileri yaktı. Şu andaki senaryoya göre ABD’de faizler 2016 sonunda %1 seviyesine yükselecek. 10 yıllık ABD hazine bonolarındaki getiri de %3’ü aşacak...

Gelişmekte olan ülke para birimleri FED’in faiz artışı takvime bağlanmayacağı için sınırlı etkilenecek. Türkiye 2016’da yüzde 4 büyüme hızını aşarsa sermaye çıkışı olmaz. Tam tersi fon girişi yoğunlaşır. Bugün ekim ayı sanayi üretimi dikkatle izlenecek. Arındırılmamış sanayi üretim endeksinin, güçlü iş günü sayısı etkisiyle yıllık bazda %10.8 artacağını tahmin ediyorum. Takvim etkisinden arındırılmış endeks yıllık bazda %5.1 yükselecek. Büyüme trendi devam ediyor. Perşembe günü üçüncü çeyrek gayri  safi yurtiçi hasıla rakamı %3 seviyesinde oluşursa, BIST’teki yükseliş ivme kazanacak. Aynı gün ekim ayı dış ticaret açığı da belli olacak. Geçen sene 2.3 milyar dolarlık açığın bu yıl 500 milyon dolara düşmesi bekleniyor. Bu durumda yıllık cari açık 38.7 milyar dolara düşecek. Eylüldeki rakam 40.6 milyar dolardı. Enerji ithalatındaki düşüş, iç talep büyümesi ve AB ülkelerine yapılan ihracattaki toparlanma cari açıktaki daralmayı destekliyor. Türkiye bu aşamada dışarıdan gelecek darbelere karşı kendini sağlama almalı.. Özellikle Rusya ile yaşanan gerilimli ortam bir an önce sona ermeli...