Eylül bayramı!

Son tablo: Çin sürpriz bir şekilde ABD’den ithal ettiği 75 milyar dolarlık 5078 kalem ürüne 1 Eylül’den itibaren %5 ila %10 arasında ek gümrük vergisi getirdi. Bunlar arasında tarım ürünleri, ham petrol, küçük uçaklar ve otomobiller var. Başkan Trump bu harekete anında cevap verdi: "250 milyar dolarlık Çin ürününe yüzde 30 oranında vergi uygulayacağız. Ayrıca yüzde 10 vergi aldığımız 300 milyar dolar değerindeki Çin ürününü 1 Eylül itibarıyla yüzde 15 oranında vergilendireceğiz" dedi. Bu vergileri kim ödüyor? Doğrudan şirketler. Gelir dengeleri bozulunca yatırım ve genişleme planlarını erteliyorlar.

Almanya’da üretim yılın ilk yarısında büyük düşüş yaşadı. Bunun ana sebebi Çin’e yapılan ihracatın azalması. Çin ekonomisi yavaşladığı için Almanya’dan daha az üretim malzemesi ithal ediyor.

Japonya’nın ihracatında büyük daralma var. Japon fabrikaları Çin’e akıllı telefon ve diğer teknoloji gereçlerinin üretiminde kullandığı elektronik parçalarla yarı iletkenleri ihraç ediyordu. Şimdi bunu yapamıyorlar. Dünya genelinde büyük üretim daralması yaşanıyor. JP Morgan’ın küresel üretim endeksi 2012’den bu yana en düşük seviyesine geriledi...

Çin yurt dışına daha fazla mal satmak için para birimi Yuan’ın değerini 7.13’le tarihinin en düşük seviyesine indirdi. Güçlü dolar, ABD ihracatında darbe vuruyor, Trump’ı çıldırıyor. Ağır eleştiriler yönelttiği FED’den büyük faiz indirim istiyor. Başkan Powell son gelişmelerden etkilenmiş olacak ki, Jackson Hole toplantısında “ticaret savaşı durumu karmaşık ve fırtınalı bir hale soktu” dedi. ABD’de imalat endeksi ağustos ayında 49.9 ile son 10 yılın en kötü seviyesine indi. Bu durumda 12 Eylül’deki FED toplantısında faiz indirimi 25 baz puanda zor kalır. St Louis Fed Başkanı James Bullard, politika yapıcılar arasında 50 baz puan faiz indirimi ile ilgili "ciddi bir tartışma" olacağını söylüyor. FED temmuzda faizi 25 baz puan indirmiş, ancak toplantı tutanakları bazı politika yapıcıların 50 baz puan faiz indirimi yanlısı olduklarını göstermişti. 

Çin’e karşı başlatılan vergi fırtınası 1 yıldan beri giderek artan bir dozda devam ediyor. 2020 başkanlık seçimlerine kadar bu konunun gündemde kalacağı artık net bir şekilde belli oldu. Trump “ABD her yıl, Çin üzerinden yüz milyarlarca dolar kaybediyor. Buna önceki yönetimler izin verdi” diyerek yaşanan ekonomik depremin sorumlusunun demokrat başkanlar olduğunu ısrarla vurguluyor...

Peki Türkiye dışarıda esen bu fırtınadan nasıl etkilenecek?  12 Eylül’de Türkiye ve Avrupa Merkez Bankası, 17-18 Eylül’de FED, faiz kararını açıklayacak. Avrupa’da resesyona sürüklenen ekonomiyi kurtarmak için olağanüstü tedbirler alınacağı net bir şekilde ifade edildi. Eksi 0.40 olan mevduat faizleri daha da aşağı çekilecek. Yeni tahvil alım programı başlatılacak. ABD’de faizler büyük ihtimalle 50 baz puan düşürülecek. İndirimlerin devam edeceği mesajı verilecek. Piyasalardaki likidite artacak.. Yatırımcılar faizin yüksek olduğu ülkelerde pozisyon açacak.

Para Politikası Kurulu bu aşamada 100 baz puanlık faiz indirim kararı alırsa tahviller cazibesini koruyacak, fon akışı yoğunlaşacak, kurlar gevşek kalacak. Eylülde Türk varlıkları bayram yaşayacak...