Fıkıh ilminin kısımları
27 Eylül 2020 02:00
Fıkhın ibâdât kısmını kısaca öğrenmek, her Müslümana farzdır.
Sual: Fıkıh ilminin kıymeti ve kısımları nelerdir?
Cevap: Fıkıh ilmi çok geniştir. Hepsi, dört büyük kısma ayrılır:
1-İbâdât olup, beşe ayrılır: Namaz, oruç, zekât, hac, cihad. Her birinin dalları çoktur. Görülüyor ki, cihada hazırlanmak ibadettir. Peygamber efendimiz din düşmanları ile cihadın iki türlü olduğunu bildiriyor. İş ile, söz ve yazı ile. İş ile cihada hazırlanmak, yeni silahları yapmasını ve kullanmasını öğrenmek farzdır. Bu cihadı devlet yapar. Milletin, devlet kanunlarına, emirlerine uyarak cihada iştirak etmesi farzdır. Zamanımızda ikinci savaş, yani dinsizlerin yazı ile, film ile, radyo ile, her çeşit propaganda ile saldırması aldı, yürüdü. Buna da karşı koymak cihaddır.
2-Münâkehât: Evlenme, boşanma, nafaka ve daha nice dalları vardır.
3-Mu'âmelât olup, alışveriş, kira, şirketler, faiz, miras... gibi birçok bölümleri vardır.
4-Ukûbât, yani cezalar olup, başlıca beşe ayrılmaktadır. Kısâs, sirkat, zina, kazf, riddet, yani mürted olmak cezalarıdır.
Fıkhın ibâdât kısmını kısaca öğrenmek, her Müslümana farzdır. Münâkehât ve mu'âmelât kısımlarını öğrenmek, farz-ı kifâyedir. Yani, başına gelenlerin öğrenmesi farz olur. Tefsir, hadis ve kelâm ilimlerinden sonra, en şerefli ilim, fıkıh ilmidir. Aşağıdaki hadis-i şerifler, fıkhın ve fıkıh âlimlerinin şerefini göstermeye kâfidir:
(Allahü teâlâ, bir kuluna iyilik etmek isterse, onu fakih yapar.)
(Bir kimse fakih olursa, Allahü teâlâ, onun özlediği şeyleri ve rızkını, ummadığı yerlerden gönderir.)
(Allahü teâlânın en üstün dediği kimse, dinde fakih olandır.)
(Şeytana karşı bir fakih, bin âbidden, ibadeti çok yapandan daha kuvvetlidir.)
(Her şeyin dayandığı bir direk vardır. Dinin temel direği, fıkıh bilgisidir.)
(İbadetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir.)
İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretlerinin üstünlüğü, bu hadis-i şeriflerden de anlaşılmaktadır.
Hanefî mezhebindeki dinî hükümler, Eshab-ı kiramdan olan Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinden başlayan yol ile meydana çıkarılmıştır. Yani mezhebin reisi olan İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretleri, fıkıh ilmini, Hammâd'dan, Hammâd da, İbrâhîm-i Nehaî'den, bu da, Alkama'dan, Alkama da, Abdullah bin Mes'ûd hazretlerinden, bu da Resûlullah efendimizden almıştır.