Müslüman, kimseye zarar vermez -ll-
Sahîh-i Buhârî'nin "Kitâbu'l-Îmân" başlıklı bölümünün üçüncü hadîsinde, "Müslümân, elinden ve dilinden, diğer Müslümânların zarar görmedikleri kimsedir" buyurulduktan sonra, hadîsin sonunda "Muhâcir de, Allah'ın yasakladığı şeyleri terk edendir" lafızlarına da yer verilmiştir. Dünkü makâlemizde, bir nebze, hadîsin 1. kısmından bahsetmiştik. Ama hadîs-i şerîf o kadar önemli bir hadîs-i şerîf ki, bir makâlede açıklamasının yapılması mümkün değildir. Onun için konuya bugün de devâm etmek istiyoruz... İmâm-ı Gazâlî (rahimehüllah) bir eserinde dilin âfetlerini, dilin sebep olduğu felâketleri açıklarken şöyle demektedir: "Dil, Hak teâlânın yarattığı şaşılacak şeylerdendir. Görünüşte bir et parçasıdır; ama hakîkatte varlıkta olan her şey onun tasarrufu altındadır. Çünkü o, hem yokluktan, hem de varlıktan ibârettir. Belki aklın vekîlidir. Akla, vehime ve hayâle gelen her şeyi, dil söyler. Kalbin doğruluğu ve eğriliği dilin doğru ve eğriliğine bağlıdır, bunun için sevgili Peygamberimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) "Kalb doğru olmayınca, îmân doğru ve müstakîm olmaz. Dil doğru olmayınca da, kalb doğru olmaz" buyurmuşlardır. O hâlde dilin zararlarından sakınmak, dînde mühim işlerdendir. DİLİN AFETLERİ... Bu ön bilgilerden sonra, İmâm-ı Gazâlî'nin zikrettiği dil âfetlerini sayalım: 1-Lüzûmu olmayan sözleri söylemek. Söylemediğin zaman dînin ve dünyân için sana hiçbir zarar vermez. 2-Bâtıl ve günâh şeyleri konuşmak: Bâtıl konuşmak, bid'atler hakkında konuşmaktır. Günâh söylemek ise kendi fısk ve fesâdını anlatmak ve başkalarına anlattırmaktır. 3-Sözde muhâlefet, münâkaşa etmek: Bazı kimselerde âdet hâline gelmiştir ki, kim ne söylerse kabûl etmez, hayır öyle değildir der. Bu, "sen ahmaksın, bir şey bilmezsin, yalan konuşursun, ben ise akıllıyım, zekîyim, bilgiliyim ve doğru konuşurum" demektir. 4-Mâlda husûmet: Kalbi dağıtan, hayâtın zevkıni gideren, dîn mürüvvetini götüren, mâl husûsundaki düşmânlık gibi hiçbir şey yoktur. 5-Fuhuş söylemek. Yanî çirkin söz söylemek, sövmek. 6-La'net etmek. Hayvâna, insana, canlı ve cansız neye olursa la'net etmek kötüdür, uygun değildir. Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) "Mü'min la'net etmez" buyurarak la'net etmekten bizleri menetmiştir. 7-Aşırı mizâh, şaka. Az olmak şartı ile arada bir şaka yapmak mubâhtır. Bir diğer şart da, bu iş, âdet ve meslek hâline getirilmemeli ve doğru söylemelidir. Çünkü fazla şaka ve mizâh vakti öldürür ve insanı çok güldürür. Çok gülmek ise kalbi karartır. Heybet ve vakârı giderir. Çok güldüren her şey kötüdür. Gülmek, tebessümden fazla olmamalıdır. Peygamber Efendimiz (aleyhis-selâm) "Benim bildiğimi siz bilseniz, az güler, çok ağlarsınız" buyurmuşlardır. 8-Alay etmek: Bir kimse ile alay etmek ve ona gülmek, sözünü ve işlerini gülünç şekilde anlatmaktır. Allahü teâlâ "Kimseye hakâret gözü ile bakmayın ve kimseye gülmeyin ki, o sizden daha iyi olabilir" buyurmuştur. Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) "Alay edene ve insanlara gülene, Kıyâmet günü Cennetin kapısını açarlar ve ona gel gir derler. O gelip girmek istediğinde, Cennetin kapısını kapatırlar. Dönünce yine bağırırlar, başka bir kapı açarlar. O ise, o üzüntü ve gam arasında ezilir durur. Yaklaşınca kapı kapanır. Nihâyet çağırırlar da gidemez. Anlar ki kendisi ile alay ediyorlar." "İNŞÂALLAH" DEMELİDİR... 9-Yalan yere söz vermek: Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurdu ki: "Üç şey vardır ki, bunlardan biri kimde bulunursa, [namaz kılsa da, oruç tutsa da] münâfıktır. Bunlar: Konuşunca yalan söyler, söz verince, sözünde durmaz. Kendisine verilen emânete ihânet eyler." Eshâb-ı Kirâm'dan biri anlatır: Resûlullah'a bîat ettim ve şuraya geleceğim dedim, sonra unuttum, üçüncü gün gittim orada idi. Buyurdu ki: "Ey delikanlı! Üç gündür seni bekliyorum." Evet elden geldiği kadar, zorla söz vermemelidir. Resûlullah (aleyhis-salâtü ves-selâm) "İnşâallah yapabilirim" derdi. Söz verince, bir zarûret olmaksızın, elden geldiği müddetçe sözünü yerine getirmelidir...