Mübârek ramazan ayına kavuşmak üzereyiz...

Oruç tutmak, Müslümânlara, Peygamber Efendimizin Mekke-i mümerremeden Medîne-i münevvereye hicretinden onsekiz ay sonra, Şa'bân ayının onuncu günü, Bedir gazâsından da bir ay önce farz kılındı. 

"Ramazân", sözlük ma'nâsı i'tibâriyle "yanmak" demektir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve tevbe edenlerin günâhları yanar, yok olur.

Peygamber Efendimiz, bir sene, Medîne-i Münevvere'deki Mescid-i Nebevîlerinde, Şa'bân-ı muazzam ayının son günü îrâd buyurdukları bir hutbelerinde şöyle buyurmuşlardır:

"MÜ'MİNLERİN RIZKI ARTAR"

"Ey müslümanlar! Üzerinize öyle büyük bir ay gölge vermek üzeredir ki, bu aydaki bir gece -ki bu Kadir gecesidir- bin aydan hayırlıdır, daha faydalıdır. Allahü teâlâ, bu ayda, her gün oruç tutulmasını emretti. Bu ayda, geceleri terâvîh namazı kılmak da sünnettir.

Bu ayda, Allah için ufak bir iyilik yapmak, başka aylarda, farz yapmak gibidir. Bu ayda, bir farz yapmak, başka aylarda yetmiş farz yapmak gibidir.

Bu ay, sabır ayıdır. Sabredenin gideceği yer Cennet'tir. Bu ay, iyi geçinmek ayıdır.

Bu ayda mü'minlerin rızkı artar. Bir kimse, bu ayda, bir oruçluya iftâr verirse, günâhları affolur. Hak teâlâ, onu Cehennem âteşinden âzâd eder. O oruçlunun sevâbı kadar, ona sevâp verilir."

Resûlullahın (aleyhisselâm) bu hutbesini dinleyen Eshâb-ı kirâm (radıyallahü anhüm) dediler ki:

"Yâ Resûlallah! Her birimiz, bir oruçluya iftâr verecek, onu doyuracak kadar zengin değiliz. Bu büyük sevâptan biz mahrûm mu kalacağız?"

Resûlullah (aleyhisselâm), Eshâbına şöyle cevap verdi:

"Bir hurma ile iftâr verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikrâm edene de, bu sevâp verilecektir. Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennem'den âzâd olmaktır. Bu ayda, emri altında olanların vazîfesini hafîfletenleri Allahü teâlâ affedip Cehennem âteşinden kurtarır." [Bu hutbenin devâmını inşâallah yarınki makâlemizde zikredelim.]

Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm) bir hadîs-i şerîfinde de: "Ramazân ayı gelince, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır ve şeytânlar bağlanır" buyurmuştur.

ORUÇ HER DÎNDE VARDI 

Âdem aleyhisselâmdan beri oruç tutulurdu. Yani daha önceki ümmetler de oruç tutarlardı. Nitekim Kur'ân-ı kerîm'deki oruçla ilgili âyetlerde [Bakara, 183-185], bu ibâdetin daha önceki milletlere de farz kılındığı belirtilmektedir.

Hattâ aslı hak bir dîne dayanmayan, bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir. Bu ibâdetler, daha önce o bölgelerde yaşamış Hak Peygamberlerden kalmış olabilir. Bozula bozula bugünkü hâle gelmiştir.

[Alfabetik olarak zikredecek olursak] Asurlular ve Babilonya'da oruca büyük önem verdikleri bilinmektedir.

Amerika'da Azteklerin ve Peruluların oruç tuttukları, hattâ Aztekler'de ibâdetin büyük bir kısmının riyâzetten ibâret bulunduğu belirtilmektedir.

Brahmanizm'de mahallî ayların onbirinci ve onikinci günlerinde oruç tutmak gelenek hâline gelmiştir. Brahmanlar hasta ve yaşlıları dahî oruçtan muâf tutmaz, hattâ bazıları nefsânî arzûlarını yenmek için onbeş gün kadar oruç tutarlar.

Budizm'de oruç daha önemlidir. Gâyeye ulaşabilmek için konulan esâslardan biri, iki ayda bir oruç tutmaktır. Kurtuluş ancak arzûları terk etmekle mümkündür; bunun da bilinen ve en çok kullanılan şekli oruç tutmaktır.

Eski Mısırlılarda orucun genellikle dînî bayramların yanında yer aldığı görülmektedir.

Güney Asya'daki Hint dînlerinde oruç sıkı bir terbiye vâsıtası olarak hâlâ görülmektedir. Hinduizm'de oruç genellikle nefsi tezkiye için senenin muayyen günlerinde ve bayramlarda tutulur. Duâ ve ibâdetle geçirilen günlerde çoğunluk yemek yemez, bütün geceyi kutsal kitaplarını okuyarak geçirirler. Oruç daha çok, bazı besinleri yememe yani bir nevi perhîz şeklindedir. Bazı günlerde ise sâdece kadınlar oruç tutarlar.

Romalılar ve Eski Yunanlıların da diğer milletler gibi, oruca önem verdikleri ve ictimâî felâketlerden kurtulabilmek için oruç tuttukları bilinmektedir...