Selâhaddîn Eyyûbî hakkında birkaç kelime

 

“Eyyûbîler Devleti”nin kurucusu olan Salâhaddîn (Selahaddin) Eyyûbî’nin künyesi, Melik Nâsır Ebû Muzaffer Yûsuf bin Eyyûb bin Şâdî’dir.

1137’de Tekrît/Tikrît’te doğdu. Babası Necmeddîn Eyyûb; Âzerbaycân’da Erivan’ın Devin kasabasındaki Hazbânî kabîlesine mensup olup, Büyük Selçuklu Sultânı Mes’ûd Şâhın Tekrît/Tikrît muhâfızıydı.

Salâhaddîn Eyyûbî’nin çocukluğu, babasının muhâfızlığını yaptığı Tekrît ve Baalbek’te geçti. Tekrît, Baalbek ve Şâm’da yetişip, iyi bir tahsîl ve terbiye gördü. Baalbek ve Şâm’dayken, babasıyla berâber, Selçuklu atabeklerinden Nûreddîn Mahmûd Zengî’nin yanında Haçlılara karşı yapılan muhârebelere katıldı. Muhârebelerde cesâret ve yiğitliğiyle dikkat çekti. On yedi yaşındayken, Atabek Nûreddîn Mahmûd Zengî’nin sarayına alındı. Böylece devlet teşkîlâtı ve idâresini de mükemmel bir şekilde öğrendi. Bu sırada babası Necmeddîn Şâm vâlîliğine, amcası Şirkûh da Humus vâlîliğine getirilmişti.

Nûreddîn Zengî, 1162’de Mısır’la ilgilenmeye başladı. Komutanı Şirkûh’u Haçlılara karşı savaşması için Fâtımî halifesi El-Adid’in hizmetine verdi. Salâhaddîn’i de yardımcısı olarak onun yanına kattı. Şirkûh, emrindeki askerler ve yeğeni Salâhaddîn’in yardımıyle Mısır’da kısa sürede sükûneti sağladı, isyân eden birlikleri bastırdı ve idâreyi eline geçirdi. 18 Ocak 1169 târihinde idâm edilen vezîr Şaver’in yerine Şirkûh Mısır-Fâtimî vezîri oldu.

Ancak Şirkûh’un da çok geçmeden vefât etmesi üzerine, Salâhaddîn Eyyûbî, 26 Mart 1169’da Halîfe El-Adid tarafından amcasının yerine vezîr tâyin edildi. Böylece Salâhaddîn Eyyûbî, bir taraftan Nûreddîn Zengî’nin ordu kumandânı, diğer taraftan Fâtımî vezîri oluyordu...

Salâhaddîn Eyyûbî, bundan sonra icrââtlarında gâyet siyâsî hareket edip, devlet kadrolarına iş bilir ve kâbiliyetli memûrlar tayîn etti...

Salâhaddîn Eyyûbî’nin Mısır’daki icrââtları, başta Papalık olmak üzere, bütün Haçlıları da telâşlandırdı. Salâhaddîn Eyyûbî’nin Fâtımî vezîri olmasıyla, Müslümânlara karşı ittifâk sistemi bozulan Kudüs’teki Frank Haçlıları, Orta Doğu hâkimiyetlerini tehlikede gördüler. Salâhaddîn Eyyûbî’yi ortadan kaldırmak üzere, Kudüs’teki Haçlılara Avrupa’dan ve Bizans’tan takviye kuvvetler geldi.

Salâhaddîn Eyyûbî ise, Frank ve Haçlılarla âsî Mısırlılara karşı, Selçuklu Atabeki Nûreddîn Mahmûd Zengî’den yardım istedi. 1170 yılında Mısır’a saldıran Haçlılara şiddetle karşı koyup, onları geri çekilmeye mecbur bıraktı. 1171’de, Kızıldeniz sâhilindeki liman şehri Eyle’yi de fethetti. [İnşâallah önümüzdeki hafta da bu konuyu ele almak istiyoruz.]