Özbekistân'daki büyük âlim ve velîler...
29 Nisan 2019 02:00
Özbekistân çok mühim bir kültür diyârı; çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan mübârek bir memlekettir. Buralar, “Mâverâünnehir” diye anılır.
Kıymetli Okuyucularım!
Sizler, bu satırları okurken, bizler inşâallah, vaktiyle atalarımızın yaşadıkları kadîm “Türkistân diyârı”, eski “İpek Yolu” güzergâhı, “Mâverâünnehir İlleri” olan Özbekistân’da (İslâm âlemindeki en büyük âlim ve velîlerin bulunduğu Taşkent, Buhârâ ve Semerkant’ta) olacağız.
Özbekistân’a 5. seyâhatimizi yapıyoruz. [Bu vesileyle belirteyim ki, bendeniz, aynı zamanda, 3 dönemdir “Özbekistân Dostluk ve Kültür Derneği” Başkanıyım. Bir dönem de Başkan Yardımcılığım var.]
Hemen makâlemin başında ifâde edeyim ki, her vatandaşımıza, her Türk’e, her Müslümâna, hatta her insana, manevî açıdan ve tabii güzellikler bakımından çok zengin olan bu kültür diyârını görmelerini, çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan bu mübârek memleketi ziyâret etmelerini, dünyânın en nâdîde ahşâb işlemelerini ve çini örneklerini, târihî ve turistik beldeleri incelemelerini harâretle tavsiye ediyorum.
Özbekistân’da, hadîs âlimlerinin en büyüğü olan İmâm-ı Buhârî (rahmetullahi aleyh), Ehl-i Sünnet’in en büyük 2 akâid imâmından biri olan İmâm-ı Mâtürîdî (rahimehüllah) bulunmaktadır. Yine kendilerine “Silsile-i Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin üçte biri [12 zât] orada bulunmaktadır. Kezâ, dünyânın en büyük cihângîrlerinden Tîmûr Hân ve dünyanın en büyük astronomlarından Uluğ Bey orada medfûndur.
Bilindiği üzere, Müslümânlar, Mâverâünnehr’e ilk defâ; m. 667’de el-Hakem bin Ömer el-Gıfârî komutasında gelerek üç yıl kalmışlardır.
Daha sonra Vâlî Kuteybe bin Müslim’in düzenlediği seferler netîcesinde, küçük bir kısım hâriç, bütün bölge, Müslümânların hâkimiyetine girmiş ve bölgede İslâmiyyet hızla yayılmıştır.
Bilindiği üzere, Özbekistân çok mühim bir kültür diyârı; çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan mübârek bir memlekettir. Buralar, “Mâverâünnehir” diye anılır.
“Mâverâünnehir”: “Amu Derya (Ceyhûn) ve Siri Derya (Seyhûn) nehirleri arasında kalan ünlü Türk ülkesi”nin adıdır. Bu târihî belde bugün, Özbekistân, Kalpakistân’ın bir bölümü ile Tâcikistân, Kırgızistân’ın güney kısmını; Kızılkum Çölü ile Kazakistân’ın bir kısmını içine almaktadır. 660.000 km2 yüzölçümü vardır. Bölgede, çoğunluğunu Türklerin teşkil ettiği 16 milyon insan yaşamaktadır.
Bu bölgelerde, ilk çağlardan beri Türkler ve İrânlılar yaşamıştır. Buralarda Asya Hun, Göktürk ve Uygur İmparatorlukları; Sâmânîler; Karahânlı, Gazneli, Büyük Selçûklu ve Hârezmşâhlar Devletleri; Tîmûr İmparatorluğu, Çağatay Hânlığı ve Şeybânîler hâkim olmuşlardır. [Yarın inşallah, birazcık, konunun detaylarından bahsedelim.]