Euro ne kadar ömürlü olur...

Marklar, Franklar, Florinler... tarih oldu. Avrupalı müşterek para birimine geçmenin keyfini çıkartıyor. Bundan böyle 12 Avrupa devletinin parası aynı. Bir başka söyleyişle 12 devlet, millî paralarından feragat ettiler. Millî paradan feragat aynı zamanda millî hakimiyetten de feragat anlamına geliyor. Bunun bir adım sonrasında bayraklar indirilip yerine Avrupa bayrağının asılmasıdır. Gidiş de ona doğru. Tabii ülkelerin kendi bayraklarının üstünde tek bayrak dalgalanınca sınırlar da sembolik birer kapıdan ibaret kalacak. Buna rağmen yine de belli olmaz. Bir bakarsınız bu şenlik günleri bir ânda biter. Euro'nun önünde iki engel olabilir. Biri, AB'nin kendi içinden yükselen milliyetçi tavırlar, diğeri de dışarıdan. İçeriden gelen tehlike özellikle Almanya'dan doğabilir. Ondan sonraki sırada ise Fransa yer alır. Dışarıda zuhur edecek tehlike Amerika'dır. Bilmiyoruz, şöyle bir tahmin ne kadar geçerli olur. Euro'nun istikbali Amerikan dolarını tehdit edip etmemesine bağlıdır. Avrupa'nın bu güçlü parası, doları sıkıştırır mı? Şöyle diyelim. Dolar, en azından Mark günlerindeki kadar rahat olmayacaktır. Rahatı kaçtığı ölçüde de finans dünyasında sürtüşme çıkar. Şayet dolar için ciddi bir tehlike söz konusu olursa Euro'nun akıbeti kötüye gidebilir. O zaman ya en zayıf veya en kuvvetli devletler 'ben vazgeçtim tekrar kendi parama dönüyorum' diyerek Avrupa'nın siyasi birliğe gidiş şansını baltalayacaktır. Bunlar olmaz mı? Olma ihtimali olmama ihtimalinden daha kuvvetlidir. Neticede ortada bir menfaat birliği var. Kimin menfaati zedelenir yahut kimin kazancı daha öne geçerse zarar eden veya haktan eşit yararlanamayan, 'bundan böyle ben yokum' diyecektir. Öbür taraftan işaret ettiğimiz gibi daima bir Amerikan faktörü olacaktır. Peki Euro, doları geçip birinci sıraya çıkamaz mı? İmkân bulursa elbette. İşte püf noktası burada zaten. Amerika böyle bir tehlike sezdeği ân AB'yi çökertmek için her yolu mubah sayacaktır herhalde. Türkiye'ye gelince. Bütün iyimser tahminlere karşılık yurdumuzdaki hakim kanaat, AB'ye alınmayacağımız yönünde. Hakîkaten öyle mi olacak? Bilinmez. Yalnız şu var ki Türkiye girdi girecek derken paradan başlayan çözülüşle ortada AB diye bir teşkilat kalmayabilir. Yahut bir başka tahmin. Euro ile mücadelede huysuzlanan ABD, Türk ekonomisine sahip çıkarak dolaylı bir şekilde TL'yi güçlendirebilir. Bizim için sosyolojik olarak düşündürücü nokta, Türkiye'de rollerin yer değiştirmiş olmasıdır. Bir tarihte AB'ye girmeyi reddedenler, bugün hararetli taraftar. O gün girmeyi vazgeçilmez şart kabul edenlerse karşı. Euro'nun ömrü, AB'nin de ömrünü tayin edecektir. Bu arada TDK'ya hatırlatma. 'Yuro mu', 'Öro mu' yoksa mesela Avrupa kelimesini kısaltarak söylemek gibi bir kelime telaffuzu mu? Yabancı kelime yerleştikten sonra karşılığı teklif edilse de zayıf kalıyor.