SGK'nın emeklilik kararına itiraz

5510 sayılı Reform Yasasında yaşlılık aylığına itiraz müessesesi düzenlenmemiştir. Bu nedenle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun incelenmesi ve Reform Yasasına teşmili yerinde olacaktır. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 116'ncı maddesinde yaşlılık aylığının sigortalıya bildirilmesi ve Kurum tarafından yapılan hesaplamaya yapılacak itiraz usulü düzenlemiştir. Kanun hükmüne göre, "Kurum, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için gerekli belgeler tamamlanınca, bağlanacak aylıkları ve yapılacak toptan ödemeleri hesap ve tesbit ederek en geç üç ay içinde ilgililere yazı ile bildirir."

Kanunun bu maddesindeki düzenleme malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından bağlanacak aylıklara ve yapılacak toptan ödemelere ilişkindir. İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından sigortalı ve hak sahiplerine bağlanacak gelirleri Kurumun, 506 sayılı Kanunun 31. maddesine göre,?üç?ay?içinde?araştırıp?sigortalı?ve hak sahiplerine yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir.

Sigortalı veya hak sahiplerinin söz konusu aylık bildirimini tebellüğ tarihinden itibaren bir yıl içinde yetkili iş/sosyal güvenlik mahkemelerine götürme hakları bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, Kanunun 116'ncı maddesindeki bildirim ve itiraz sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına ilişkin olup, diğer sigorta kollarını kapsamamaktadır.

Kurum gerekli belgeleri tamamladıktan sonra üç ay içinde sigortalıya bilgi vermektedir. Kurumun bilgi verme yükümlülüğü sigortalının veya hak sahibinin tahsis talebinde bulunduğu tarihte başlamamaktadır. Üç aylık süre Kurumun aylık bağlanması için?gerekli?belgeleri?tamamlamasından itibaren başlamaktadır.

Kurumun gerekli belgelerin tamamlanmasından sonra üç ay içinde herhangi bir neden olmaksızın cevap vermemesi yani sigortalının maaşının bağlamaması durumunda Kanunda herhangi bir yaptırım öngörülmemiştir. Aylık bağlamada nedensiz gecikmeden dolayı Kurumun hukuki sorumluluğunun bulunduğunu kabul etmek gerekir. Ayrıca sigortalıya aylık bağlama işleminin gecikmesinde Kurum çalışanlarının görevi ihmal veya görevi kötüye kullanmak gibi bir suç işlemesi durumunda haklarında soruşturma yapılabilmektedir.

Sigortalı ve hak sahiplerinin SGK'nın kararını yanlış veya eksik buldukları takdirde bir yıl içinde dava açma hakları vardır. Kanunda, sigortalı ve hak sahibi kimselerin, kararı bildiren yazıyı aldıkları günden başlamak üzere bir yıl içinde yetkili mahkemeye başvurarak Kurumun kararına itiraz edebilecekleri belirtilmiştir. Ancak, itiraz kararın uygulanmasını durdurmaz. Mahkemeye yapılacak itiraz aylığın hesaplanmasında yapılan maddi hatalara ilişkin olmalıdır.

Hizmetlerin eksik olması gibi bir nedene dayalı dava açılması ancak hizmet tespit davasının konusu olabilir. Zira sigortalının hizmetinin eksik olduğu yönündeki iddiasını kurum ile birlikte ve öncelikle işverene yöneltmesi ve işvereni de hasım göstermesi gerekir. İşte bu davanın konusu hizmet tespiti davasıdır. Bu davalarda 116'ncı maddedeki dava açmak için öngörülen bir yıllık süre geçerli değildir. Örneğin; Yargıtay bir kararında, "... bir yıllık süre, sigortalı çalışmalara dayanılarak Kurumca yapılan hesaplama ve tespitler sonucu verilen malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarıyla toptan ödeme kararlarına dair olduğu tartışmasızdır. Söz konusu hüküm hakkın özüne yönelik hizmet sürelerinin eksik hesaplanması ile itibari hizmetlerin nazara alınmaması gibi nedenlere dayanılarak açılan tespit davalarında uygulanamaz..." hükmünü vermiştir.

SGK yaşlılık aylığını hesaplarken maddi hatalar yapmışsa, örneğin; sigortalının kazancının aylık hesabında bildirilenden az hesaplanması (bir sıfırın yazılmasının unutulması gibi) veya prim gün sayısının SGK'ya doğru bildirilmesine rağmen emeklilik hesabında eksik alınması, sigortalının günlerinin bir bölümünün hatalı SSK sicil numarası gibi durumlarda itiraz ne zaman yapılırsa yapılsın SGK tarafından değerlendirilmekte, yaşlılık aylığı hatalı tespit edilmiş ise aradaki fark maaş sigortalıya defaten ödenmektedir.

Açılan dava sonunda sigortalının haklı bulunması yani yaşlılık aylığına hak kazandığına hükmedilmesi?halinde,?sigortalının uğradığı?zararların Kurum tarafından tazmin edilmesi gerekir. Ancak bunun için de sigortalının ayrı bir dava açması lazım. Hemen belirtelim ki, sigortalının mahkeme kararı ile aylığa hak kazandığının tespiti halinde, mahkeme kararında aksine bir hüküm bulunmaması şartı ile ilk tahsis talep tarihi esas alınarak sigortalıya aylık ödenmesi gerekir. Sigortalının gecikmeden dolayı Kurumdan ayrıca dava yolu ile faiz istemesi söz konusudur. Ancak sigortalının birikmiş aylıklarını alırken yazılı olarak?faiz talep hakkını saklı tuttuğunu bildirmesi gerekir.