Kurban bayramı bir başkadır

A -
A +

Anadolu'nun başarılı kalemlerinden değerli dostum Ahmet Mahir Pekşen'in güzel bir çalışması olan "Kâinatın Başşehri Divriği" isimli folklorik içerikli çok hoş anılarla dolu kitabından bayramla ilgili bölümünü sizinle paylaşmaya kaldığımız yerden devam ediyorum... "Çünkü namaz kılmayanların dahi, bu ikindi ezanıyla doldurduğu camilerden, erkekler mezarlığa akın edecek, bir hayli kalabalık olacaktır. Belki başka yerlerde adet olmayan, ikindide 'üç top atma' geleneği vardır ilçede. Birinci top, ikindi ezanı okunurken, ikinci top herkes camide namazdayken, üçüncü top ise insanlar kabristanda yakınlarının başucunda dua halindeyken atılır. Sanki ölülerle dirilerin kucaklaştığı manevi bir hava oluşur bu saatlarde. Evlerde de, özellikle yaşlı kadınlar tarafından mutfak ve kiler de dahil olmak üzere bütün odalarda buhamber (buğuamber), günlük gibi güzel kokulu tütsüler tüttürülür... Az önce, bayramda hanımlar çok yoruluyor dedikse de erkeklerin de kendilerince yaptığı işler olduğunu unutmayalım. Kurban bayramıysa eğer, kurbanlığın seçimi, satın alınması, bahçede çukur eşilip hazırlanması, uygun yere çengel asılması, et kütüğü hazırlama, bıçak nacak bileme, onların boynunun borcudur... Bir adı da "Top-tüfek günü" olarak anılan arefe gününde, et dağıtmak için, bohça-mendil (şimdi poşet) sini, tepsi hazırlanması hanımlar için ayrı bir zevk ayrı bir lezzetti. Gene, genellikle yaşlı hanımlar tarafından ayarlanan, çocuklar için çerez de bugün hazırlanır. İsterseniz bu çereze bir göz atalım beraberce: Kırık leblebi, ceviz, fındık, fıstık, üzüm, kaysı çekirdeği ve en can alıcı parçası, pembeyle beyazın sarmaş dolaş poz verdiği halka şekerdir. Yakınlık derecesine göre, çocuk başı bir çay tabağı olarak dağıtılan çerezin içine para da konabilir. Çocuklara el emeği hazırlanmış yün top, hameççük (bez bebek) ve mendil hediye edilir. El öpmeye ilk defa gelecek çocukla, yeni geline de para veya altın takma da adettendir. Eğer nişanlı bir kız varsa, oğlan evinden kurbanlık koç gönderilir. Aynalarla, kurdelelerle, çeşitli boyalarla koç süslenir. Arefeden bir gün önce bir aracı kadınla, altın çamaşır, terlik, kolonya, elbiselik vs. ilavesiyle kız evine gönderilir. Kız evi de bu aracı kadına hediye verir. Aracı kadının başının üzerinde kız evine gönderilmiş bir kalbur dolusu çerez de mevcuttur. Arefe günü nişanlı kızın annesi komşulara haber gönderir; "Kıza bayramlık geldi, gelin ki göresiz." Der. Komşular da gelirler, birer çay tabağı çerez dağıtımından sonra gelen hediyeler gösterilir. Yarım saat kadar ancak süren bu "Bayramlık görme"den sonra herkes hayırlar dileyerek evlerine gider. Bu koç kesildiğinde okkalı bir bud oğlan evine gönderilir. Oğlan evinden de okkalı bir bud gelmesi adettendir. Dilerseniz biz gene arefe gününe dönelim... Başka yerlerde pek alışık olmadığımız Cuma günleri üç kez verilen salâ (Perşembeyi Cumaya bağlayan gece yatsı namazından önce, sabah ezanından önce, öğlen ezanından önce) bayram gecesinde de yatsı namazından önce verilir. Bir nevi bayram karşılama, bayram kutlamadır. Sabah erkenden kalkılacağı için, erken yatma telaşesi olsa da daha kınalanacak eller vardır. Yaşlı kadınlar ve küçük kızlar için "yüksüf" şeklinde, yeni gelinler için "parmak süleği" şeklinde kına yakılır. Eller önceden hazırlanmış kına bezleriyle sarmalanır ve çocukların baş uçlarında sabah giyecekleri bayramlıklarıyla tatlı bir uyku başlar tüm evlerde... Daha şafak atmadan, gökyüzü lacivert entarisini çıkarmadan hanımlar yataklarından kalkarlar; çünkü daha alatlı pilav pişirilecek, demlenmeye bırakılacaktır. Sabah namazı vakti girince, çocuk, yaşlı demeden evdeki tüm erkekler uyandırılacak birer tatlı ikramından sonra bayram namazı için camilere gönderilecektir. Çarşıdaki bütün camiler (Boyalı Cami, Kültür Cami, Ulus Cami ve hatta Abuçimen Camii) arefe günü ikindi camisinde olduğu gibi gene tıklım tıklımdır... Devamı yarın

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.