Küfr-i inadi ve küfr-i cehli nedir?

 

Alâüddîn Zâhid Buhârî hazretleri tefsîr, kelâm, usûl ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimi, vâizdir. 546 (m. 1151)’de Buhârâ’da vefât etti. Söylendiği zaman, küfre düşüren sözleri şöyle anlattı:

Erkek veya kadın, bir Müslüman, âlimlerin söz birliği ile küfre sebep olacağını bildirdikleri bir sözün veya işin küfre sebep olduğunu bilerek, amden [yani tehdit edilmeden, istekle] veya başkalarını güldürmek için söyler, yaparsa, manasını düşünmese dahi, imanı gider. Mürted olur. Buna Küfr-i inadi denir. Eğer bunun küfre sebep olduğunu bilmeyip, amden söyler, yaparsa, yine mürted olur. Buna Küfr-i cehli denir. Çünkü, her Müslümanın, bilmesi gereken şeyleri öğrenmesi farzdır. Bilmemesi özür değil, büyük günahtır.

İslâmiyetin tâzîmini emrettiği şeyi tahkîr etmek, kötülemek böyledir. Bunun için, Allahü teâlâya lâyık olmayan şey söyleyen kâfir olur. Meselâ, Allah, Arş'tan veya gökten bize bakıyor demek, sen bana zulmettiğin gibi, Allah da sana zulmediyor demek, filan Müslüman benim gözümde Yahudi gibidir demek, yalan bir söze, Allah biliyor ki, doğrudur demek ve melekleri küçültücü şeyler söylemek ve Kur'ân-ı kerimi, hattâ bir harfini küçültücü söz söylemek, bir harfine bile inanmamak, çalgı çalarak Kur'an okumak, hakîkî olan Tevrât'a ve İncîl'e inanmamak, bunları kötülemek, Kur'ân-ı kerimi şâz olan harflerle okuyup Kur'ân budur demek, küfür olur.

Peygamberleri küçültücü şeyler söylemek, Kur'ân-ı kerimde ismleri bildirilen yirmi beş Peygamberden birine inanmamak, meşhûr sünnetlerden birini beğenmemek, çok iyilik yapan birisi için, Peygamberden daha iyidir demek küfürdür. Peygamberler muhtaç idi demek küfür olur. Çünkü, onların fakirlikleri kendi istekleri ile idi. Birisi, peygamber olduğunu söylese, buna inananlar da kâfir olur. (Kabrim ile minberim arası, Cennet bahçelerinden bir bahçedir) hadis-i şerifini işitince, ben minber, hasır ve kabirden başka bir şey görmüyorum demek küfür olur. Âhirette olacak şeylerle alay etmek küfürdür.

Kabirdeki ve kıyâmetteki azâblara  inanmamak, Cennette Allahü teâlâyı görmeye inanmamak, ben Cenneti istemem, Allahı görmeyi isterim demek küfür olur. İslâmiyete inanmamak alâmeti olan sözler, namaz kılsam da, kılmasam da, berâberdir demek, zekât vermem demek, fâiz helâl olsaydı, zulmetmek helâl olsaydı demek, haramdan olan mâlı fakire verip sevap beklemek, fakir, verilen paranın haram olduğunu bilerek, verene hayır duâ etmek, imam-ı a'zam Ebû Hanîfenin kıyâsı hak değildir demek küfürdür.