Sadaka en sevilen maldan verilmeli

“Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe hayra, iyiliğe [Cennete] nail olamazsınız, kavuşamazsınız”

 

Ahmed ibn-i Merdeveyh hazretleri hadis ve tefsir âlimidir. 323'te (m. 935) İran’da İsfahan'da doğdu. Tahsiline İsfahan'da başladı. Daha sonra Basra, Kûfe ve Bağdat'a gitti. İsfahân’a dönerek talebe yetiştirdi. 410’da (m. 1020) vefat etti. Tefsirinde şöyle yazmaktadır:

Sadakanın, kişinin en sevdiği maldan olması lâzımdır. Bu husûsta, Âl-i İmrân sûresinin doksanikinci âyetinde meâlen, (Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe hayra, iyiliğe [Cennete] nâil olamazsınız, kavuşamazsınız) buyurulmuştur. Bekara sûresinin ikiyüz yetmişüç ve ikiyüz yetmişdördüncü âyetlerinde meâlen: (Sizin sadakalarınız, fî-sebîlillah cihat eden, ilim tahsil eden ve ibadet gibi hayırlı bir işle meşgul olan ve yeryüzünde ticaret ve sanat gibi bir işle meşgul olmaya müsait [elverişli] vakitleri olmayan fakirler içindir. Onlar, dilenmekten çekindikleri için, cahiller onları zengin zannederler. Ey Resûlüm, sen onları simalarından tanırsın. Onlar iffetlerinden dolayı insanları rahatsız edip sadaka istemezler. Malınızdan, bunlara infak ederseniz, muhakkak Allahü teâlâ verdiğinizi ve niçin verdiğinizi bilir. Şu kimseler ki, gece ve gündüz gizli ve aşikâr mallarını infak ederler. Onların ecrleri, Rablerinin indinde [Na'îm Cennetleri]dir. Onlara korku ve hüzn yoktur) buyurulmuştur. [Ebû Bekr-i Sıddîk bin altın aşikâre, bin altın gizli, bin altın gece, bin altın gündüz sadaka verdi. Bunun üzerine bu âyet-i kerimenin nazil olduğu bildirilmiştir.]

Riyâdan sakınmak için, sadakanın gizli verilmesi uygun ise de, başkalarını teşvik için, riyâ maksadı olmaksızın aşikâre, açıkça vermekte de bir beis yoktur. Bekara sûresinin ikiyüz yetmişbirinci âyetinde meâlen: (Sadakaları aşikâre verirseniz ne güzeldir. Eğer gizlerseniz ve onları [sadakaları] fakirlere verirseniz bu sizin hakkınızda daha hayırlıdır ve günahlarınıza kefarettir. Allahü teâlâ sizin yaptıklarınızdan haberdardır) buyurulmuştur. [Bu âyet-i kerimede açıkça verilmesi bildirilen sadaka, farz olan zekâttır. Farz olan zekâtı açıkça vermek riyâ olmaz, daha sevap olur.] Allahü teâlânın razı olduğu yolda verilen maldan hâsıl olacak ecr ve mükâfat hakkında, Bekara sûresinin ikiyüzaltmışbirinci âyetinde meâlen: (Mallarını Allah yolunda infak edenlerin, harcayanların hâli, bir tohum dânesine benzer ki, ekildiğinde yedi başak bitirip, her bir başakta da yüz dâne tohum bulunur) buyurulmuştur.