ABD'de polis şiddetine öfke büyüyor

ABD'de son bir yılda siyahileri hedef alan şiddet olaylarına halkın tepkisi artarken, son olarak Baltimore'da siyahi bir gencin gözaltındayken ağır yaralanarak kaldırıldığı hastanede ölmesi, kentte şiddet olaylarının fitilini ateşledi. Maryland eyaletine bağlı Baltimore kenti, gözaltındayken omuriliği ciddi biçimde zedelenen ve 19 Nisan'da hastanede yaşamını yitiren 25 yaşındaki siyahi genç Freddie Gray'in dün düzenlenen cenaze töreninden sonra şiddet olaylarına sahne oldu.
Göstericiler kentte araçları ateşe verdi, dükkanları ve mağazaları yağmaladı. Polis, kenti savaş alanına çeviren, güvenlik güçlerine taş atan ve gazetecileri de hedef alan göstericilere biber gazı ve plastik mermiyle müdahale etti. Olaylarda 15 polis ve bazı gazetecilerin yaralanması, en az 27 kişinin gözaltına alınması üzerine Belediye Başkanı Stephanie Rawlings-Blake, kentte olağanüstü hal ilan etti.
Baltimore'da olağanüstü hal çerçevesinde bugünden itibaren bir hafta boyunca saat 22.00'den 05.00'e kadar sokağa çıkma yasağı uygulanacak. Rawlings-Blake, ABD ordusunun bir kolu olan Ulusal Muhafızları da düzeni sağlamak için kente çağırdı.
Yeni Adalet Bakanı Loretta Lynch, ilk açıklamasını Baltimore'daki olaylar hakkında yaptı. Şiddete yol açan isyanı kınayan Lynch, mülklere zarar verenlerin Gray'in ailesine de kötülükte bulunduğunu söyledi.
Freddie Gray, çakı bulundurmak suçundan 12 Nisan'da gözaltına alınmış ve polis aracına kilitlenmişti. Gray, araçtan indikten sonra kaldırıldığı hastanede omuriliğinden aldığı ağır darbe sonucu 19 Nisan'da hastanede hayatını kaybetmişti. Siyahi genci gözaltına alan 6 polis açığa alınmıştı.
Olaylar, Baltimore'da 1968 yılında yine nisan ayında siyahilerin öncülük ettiği ayaklanmaları hatırlattı.
Kentte 6-14 Nisan 1968'de Afrika kökenli Amerikalı Baptist papaz ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi Martin Luther King'in 4 Nisan'da suikasta uğramasının ardından ayaklanmalar çıkmıştı. Sokaklara çıkan göstericiler, iş yerlerini yakmış ve yağmalamış, polis ve ulusal muhafızlarla çatışmaya girmişti. Benzer ayaklanmalar, ABD'nin 125 kentine sıçramıştı. Baltimore'daki ayaklanmalarda 6 kişi hayatını kaybetmiş, 700 kişi yaralanmış, binlerce kişi gözaltına alınmıştı.
- Ferguson olayları
Ferguson'da da geçen ağustos ayında beyaz polis memuru Darren Wilson'ın, 18 yaşındaki siyahi genç Michael Brown'u öldürmesi ülke tarihine damgasını vuran ve aylar süren gösterilere neden oldu.
Önce sadece Ferguson'da düzenlenen gösteriler, polis memuru Wilson'ın Kasım 2014'te yerel makamlarca açılan soruşturmada büyük jüri tarafından suçsuz bulunması üzerine ülke geneline yayıldı. Ferguson'da çok sayıda kişinin katıldığı gösterilerde ev ve araçlar ateşe verildi, kasabada ulusal muhafızların da desteğiyle güvenlik önlemleri arttırdı.
Olaylar, dikkatleri ABD'de özellikle siyahi vatandaşları hedef alan polis şiddetine çekti. Federal Soruşturma Bürosu'nun (FBI) rakamlarına göre, Amerikalı polisler yılda ortalama 400 kişiyi "haklı görülebilecek gerekçelerle" öldürüyor. Şiddet uygulayan polis memurlarının çok azına dava açılabildiği, çoğu hakkında takipsizlik kararı verildiği belirtiliyor.
- ABD'de geçen yıl polis şiddeti nedeniyle 14 siyahi hayatını kaybetti
ABD'de geçen yıl, Michael Brown'ın da aralarında bulunduğu 14 siyahi, polis şiddeti nedeniyle yaşamını yitirdi.
Cleveland'de 22 Kasım 2014'te 12 yaşındaki siyahi çocuk Tamir Rice'ın, polisin ateş açması sonucu öldürülmesi de ülke çapında tepkilere neden oldu ve uluslararası basının gündemine oturdu. Tamir Rice'ı, Cleveland'de bir parkta oynarken vuran beyaz polis memuru Tim Loehmann'ın çocuğun elindeki oyuncak tabancayı gerçek sandığı ileri sürüldü.
ABD'de 2014 yılında Michael Brown'dan önce 6 siyahi, polis şiddetinin kurbanı oldu. Geçen yılki polis şiddetinin ilk siyahi kurbanı, 16 Ocak'ta Houston'da, J. Castro adlı polis memuru tarafından öldürülen 26 yaşındaki Jordan Baker'dı. İzinli polis memuru, soyguncu profiline sahip olduğunu düşündüğü silahsız Baker ile girdiği kovalamacada siyahi genci vurarak öldürdü.
Yine ocak ayında 25 yaşındaki siyahi genç McKenzie Cochran, Michiagan eyaletinde bir alışveriş merkezinin güvenlik görevlileriyle boğuştuğu sırada nefes alamadığı için hayatını kaybetti.
Teksas'ta 16 Şubat 2014'te 47 yaşındaki siyahi kadın Yvette Smith, Bastrop Bölge Şerifi'nin yardımcısı tarafından vurularak öldürüldü. Mart ayında da 22 yaşındaki Victor White, Louisiana'da gözaltındayken vuruldu, aynı gün hastanede yaşamını yitirdi.
ABD'nin New York kentinde 17 Temmuz 2014 tarihinde polisin kaçak sigara sattığını iddia ettiği 43 yaşındaki Eric Garner, gözaltına alma işlemi sırasında hayatını kaybetti.
2014 yılı ağustos ayı, ABD'de polis şiddeti sonucu en fazla ölümlerin yaşandığı dönem oldu. Ağustosta Michael Brown başta olmak üzere Tyree Woodson (38), John Crawford (22), Dante Parker (36), Ezell Ford (25) ve Kajieme Powell (25) polis şiddetinin kurbanı oldu.
Geçen yılın kasım ayında 28 yaşındaki Akai Gurley, New York kentinde polisin açtığı ateş sonucu yaşamını yitirdi, aralık ayında da Arizona'da Rumain Brisbon adlı 34 yaşındaki siyahi, 2 ve 9 yaşlarındaki çocuklarına yemek götürdüğü sırada beyaz bir polis tarafından vurularak öldürüldü.