Doğalgaz pazarlığında bizim borumuz ötecek

Türkiye, doğalgaz pazarlığında masaya hiç olmadığı kadar güçlü oturuyor. Doğalgaz faturasını düşürecek müzakerelerde en kritik koz ise, Ukrayna krizi sonrası Türkiye geçişinin artan önemi oldu. Ankara, doğalgazda indirim için Rusya ve İran'a baskısını sürdürüyor. Gaz alımında yetkili kamu şirketi BOTAŞ, en pahalı doğalgazı İran'dan alıyor. Ancak Rusya'nın kamu şirketi Gazprom'dan alınan gazın fiyatı da Avrupa'ya göre pahalı. Doğalgaza Almanya'dan 20-25 dolar daha fazla para ödeyen Türkiye, önceki gün Ankara'ya gelen Gazprom Başkan Yardımcısı Alexander Medvedev'den indirim istedi. Gazprom ile görüşmelerin yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor. Almanya, bin metreküp doğalgaz için Rusya'ya 375-380 dolar öderken, Türkiye nbsp;(kamu-özel ortalaması) aynı miktar için ortalama 400 dolar ödeme yapıyor. Bir başka deyişle Rusya'nın Almanya'dan sonra en büyük doğalgaz müşterisi Türkiye, bin metreküp için Almanya'dan 20-25 dolar daha fazla ödüyor.
Türkiye, 2013'te (kamu ve özel sektör) toplam 45,2 milyar metreküp doğalgaz ithal etti. İthalatın yaklaşık yüzde 60'ı Rusya'dan yapıldı. Türkiye doğalgaz ithalatının yüzde 25'ini İran'dan kalanı ise Azerbaycan, Nijerya ve Cezayir'den kaynağından sağlıyor. İran'a bin metreküp doğalgaz için yaklaşık 490 dolar ödenirken, aynı miktar gaz için Rusya'ya yaklaşık 425 dolar, Azerbaycan'a ise 335 dolar ödeme yapılıyor.


TÜRKİYE'NİN ELİ NEDEN GÜÇLÜ?
Enerji yönetimini, pazarlık masasına güçlü oturtan unsurlar arasında şunlar yer alıyor:
gt; Kuzey Irak doğalgazının bin metreküpünün 200 dolarlar seviyesinde olması, Türkiye'nin gaz pazarlıklarında elini güçlendirirken, gaz faturasını da ciddi anlamda düşürecek. 2017'de başlayacak gaz ihracatının 20 milyar metreküpe ulaşabileceği söyleniyor.
gt; Türkiye, TANAP projesiyle de hem doğal gaz arz güvenliğine hem de enerjide bölgesel güç olmada kritik bir adım attı. İlk gaz akışının 2018'de başlayacağı TANAP'ta, ikinci aşama 2020'de yıllık 16 milyar metreküp gaz akışı olacak. Üçüncü aşama olan 2023'de 23 milyar, dördüncü ve son aşama olan 2026'da 31 milyar metreküp seviyesine ulaşılacak. nbsp;
gt; Ukrayna krizi sonrası Türkiye'den Avrupa'ya geçişin artan önemi ve Türkiye'nin stratejik üstünlüğü. nbsp;
gt; Kaya gazı gibi alternatiflerin doğalgaz fiyatları üzerinde indirim yönünde baskı yapıyor. Kaya gazı aramalarına hız veren ABD, 2010 yılında doğalgaz fiyatlarını yüzde 35 oranında düşürürken, doğal gaz ihraç edebilecek konuma geldi.


İran Cumhurbaşkanı Ruhani mayıs ayında Türkiye'ye geliyor

Pahalı İran gazında, Mayıs ayı kritik önem taşıyacak. 29 Mayıs'ta Türkiye'ye gelmesi beklenen İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la görüşmesinde en kritik başlığın 'doğalgazda indirim' olacağı belirtiliyor. İndirim için gaz miktarının artırılmasını isteyen İran'a karşı, Türkiye'nin eli oldukça güçlü. İran gazının diğer gaz kaynaklarına göre yüksek fiyatı ve uluslararası tahkimde davaların İran aleyhinde sonuçlanması Türkiye'yi masaya güçlü oturtuyor. Bu kapsamda Türkiye, İran milli enerji şirketi NIGC'den geçmiş döneme ait yaklaşık 971 milyon dolar tahsil etmişti. En geç 2015 başında sonuçlanacak tahkim süreci sırasında Türkiye ile İran'ın indirimde anlaşması bekleniyor.


Cenk Esen / TÜRKİYE GAZETESİ