'Yelkenler fora' demiştik dümenleri ABD kilitledi

Ağustos ortasından itibaren açık denizlerde hammadde taşıyan gemilerin sayısı, yüzde yüz artmıştı. Bu hareketlilik, ekonomideki toparlanmayı da teyit ediyordu. nbsp;Ancak ABD'deki bütçe krizi, son 1 haftada gemi sayısını yüzde 6 azalttı. Şimdi gemi kaptanları da dürbünlerini Washington'a çevirdi, iyi haberin yolunu gözlüyor!..

100 GEMİDEN nbsp;6'SI DURDU
Ağustos ortasından itibaren yüzde 100 prim yapan ve 2127'ye dayanan Baltık Kuru Yük Taşımacılığı Endeksi; "ABD'nin kepenk indirebileceği" endişesiyle 25 Eylül'den itibaren düşüşe geçmişti. Endeks, beklentinin gerçekleşmesiyle birlikte 1994'e kadar çekilerek yaklaşık yüzde 6 değer kaybetti. nbsp;Aylardır ABD'den gelen ekonomik verilerin toparlanmaya işaret etmesi, içeride de kur ve faizdeki yükselişe rağmen sanayi üretimi, imalat endeksi, otomotiv satışları, bunlara paralel olarak ihracatın artması, açık denizlerdeki navlun hareketliliğini de artırdı. Küresel krizle birlikte dünyanın takip etmeye başladığı göstergelerden biri olmuştu, Baltık Kuru Yük Taşımacılığı Endeksi... Günlük gerçek verilere dayanarak hesaplanan bu endeks, okyanuslar üzerinde 26 farklı rotada yapılan hammadde ticaretinin maliyetini gösteriyor. Uzun mesafeli nakliye gemilerinin sayısı kolay kolay değişmediğinden; hammadde talebi arttığında nakliye ücretinin yükseldiğini, azaldığında ise düştüğünü, bu endeks üzerinden takip edebiliyoruz. Rakamlarla oynamak da mümkün olmadığından, bu endeks reel ekonominin durumunu net olarak yansıtıyor. Yani endeks düşüyorsa ekonomi zayıflıyor; yükseliyorsa canlanıyor diyebiliyoruz. nbsp;2008 yılının mayıs ayında 11 bin 500 puana kadar yükselen Baltık Kuru Yük Taşımacılığı Endeksi; aynı yıl Lehman Brothers krizinin ardından 680'lere kadar düşmüştü. O tarihten itibaren başlayan ultra teşviklere rağmen bu yılın ağustos ayının ortalarında bu endeks, 1000 seviyelerindeydi. Ne olduysa, bu tarihten itibaren oldu. Geride bıraktığımız yaklaşık 6-8 hafta içinde bu endeks 2000'in üzerine çıktı, 25 Eylül'de 2127'ye kadar yükseldi. Endeksteki bu hareketin ne anlama geldiğine bakarsak;
1- Merkez Bankalarının süper teşvikleri, ancak 5 yıl sonra meyvelerini vermeye başlamış, küresel ekonominin "reel" kanadında arzu edilen toparlanma başlamıştır.
2- "Şayet bu devam ederse" üretim kapasitesinin ve gelirlerin artması, işsizlik oranlarının ise azalması beklenmelidir.
3- Kuru yük gemilerinin hareketinin artık daha pahalıya gerçekleşmesi, nihayetinde reel ekonomideki talepte de bir canlanmaya işaret ediyor. Sonrasında, "talep kaynaklı enflasyon artışı" gündeme gelebilir.
Dünya ekonomisi işte bu beklentilere girmişken, tam da denizlerdeki hareketlilik canlanmışken; yine ABD kaynaklı bir problemle karşılaştı. ABD'de yeni mali yıl bütçesinin kabul edilmemesi ve devletin işlemez hale gelmesi endişeleri beraberinde getirince, denizlerde hareket halindeki gemi sayısı da azaldı. Şimdi bütün dünya gibi gemilerin dümeni de, ABD'den gelecek haberlere kilitlenmiş durumda...

Ö. FARUK BİNGÖL