Necmettin Batırel

CHP’nin Kasım 2023’teki 38. Olağan Kurultayı ile Ankara 42’nci Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görülen dava 24 Ekim Cuma gününe ertelendi. Mahkeme heyeti tedbir kararını reddetti. Piyasalar üzerindeki baskı 33 gün ertelendi. Mahkeme, CHP'den 21 Eylül'de yapılacağı belirtilen olağanüstü kurultayına ilişkin delege listesinin birleştirme tutanaklarının seçimde oy kullanan ve kullanmayan seçime katılan katılmayan tüm delegelerin isim listesinin istenmesine ve İstanbul il kongresinde seçime katılan, katılmayan, oy kullanan kullanmayan delege listesinin istenmesine karar verdi. Bu karar piyasalarda coşku ile karşılandı. Borsa İstanbul 10 bin 800 puanı aştı. Bankacılık endeksi ilk anda yüzde 5 prime ulaştı. Tüm sektörler yeşile büründü. 

Türk demokrasisinin en büyük kamburu CHP’dir. Ana muhalefet partisi ancak uyguladığı yıkıcı politikayla ülkenin altını üstüne getiriyor. Huzur düşmanlığı yapıyor. Esnaflara boykot çağrısı yapıyor. Türkiye’nin güvenliği için büyük gayret ve fedakârlıklarla kavuştuğumuz savunma sanayini ayaklar altına alıyor. İçine düştüğü krizi devlet krizine dönüştürmek istiyor. Mahkeme kararlarını tanımıyor, resmen halkı isyana davet ediyor. Yaptığı yanlışları, işlenen yolsuzlukları usulsüzlükleri, görmüyor, görmek istemiyor, yaşanan olayları siyasi darbe olarak nitelendirip halkı isyana teşvik ediyor...

Merkez Bankası 2025 yılının ilk iki toplantısında 250’şer baz puan indirim yaparak politika faizini %42,50 seviyesine indirdi ancak 19 Mart İBB Başkanının tutuklanmasının ardından yaşanan gerilimi önlemek amacıyla, 17 Nisan’da 350 baz puan arttırarak %46 seviyene çıkardı. 19 Haziran’da değişime gitmedi... 24 Temmuz tarihli toplantıda ise politika faizinde 300 baz puan indirime giderek %43 seviyesine çekti.

Borsa siyasete şerbetlendi. 19 Mart’ta İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından %8,7 gerileyen endeks 4 ay süren bunalıma girdi, endeks 9 bin puana düştü. Bu hafta, mahkemenin CHP İstanbul il kongresini iptal etmesi sonrası %5 kaybetti. Ama geri çekilme sadece iki gün sürdü. Endeks 11 bin 279 puandan 10 bin 699 puana geriledi. Ardından hızlı toparlanma ile 11 bin puan test edildi. Tahminlerden yüksek çıkan ağustos enflasyonu sonrası piyasada faiz indirim beklentileri zayıflamıştı. Fakat Merkez Bankası yaptığı değerlendirmede enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığını açıkladı, faiz indirim beklentisi yeniden güçlendi. Şimdi bütün dikkatler 11 Eylül’deki para politikası kurulu toplantısında. 300 baz puanlık indirim bekleniyor. Böylece kredi faizleri daha da düşecek, şirketler ucuz kaynakla üretimlerini arttıracak, fiyat artışları yavaşlayacak… 15 Eylül’deki CHP Kurultay Davasında “mutlak butlan” yok hükmünde kararı kesinleşmiş olarak piyasada satın alındığı için piyasada olumsuz etki meydana getirmeyecek. 

Altın genel olarak savaşlar, salgınlar ya da krizler gibi piyasalarda belirsizliğin arttığı durumlarda yükselişe geçer. Ancak son yıllarda popülerliği artan bir diğer yatırım aracı var: Gümüş... Onsu 40,58 dolara çıkarak 14 yılın zirvesine ulaştı. Yılbaşında 28,64 dolardan işlem görüyordu. 8 ayda ons başına %23,45 prim yaptı. Ancak Türk lirası açısından şu anda en yüksek getiriyi sağlayan yatarım aracı... 1 Ocak’ta 32,95 TL’den satılan gümüş bugün 51.46 TL’ye çıkarak yüzde 56 prim yapmış durumda. Altının onsu 1 Ocak’ta 2625 dolardı, bugün 3487 dolar. Ons olarak %33 arttı. Ama Türk lirası cinsinden 1 Ocak’taki 3 bin liralık 24 ayar külçenin değeri 4600 liraya yükselerek yüzde 53 prim yaptı. Özetle gümüş altını solladı... 

Oturduğu yerden ahkam kesen ekonomist bozuntuları 24 saat sosyal medyadan “kriz var, ülke battı, firmalar teker teker kapanıyor…” diye zehir kusuyorlar. Sürekli masabaşı anket yayınlıyor, hükûmetin vatandaşın gözünden düştüğünü yazıyorlar. Yıkıcı televizyonlar pazardan görüntü yayınlayarak yüksek meyve fiyatları yüzünden halkın tüketim yapamadığını ilan ediyor. Bunların tümü yalan, düzmece, kendileri de biliyor. Peki gerçek nasıl? Anlatayım:

23 yıldan beri ülkemiz tarihî eserler kazandı... Hayal bile edemeyeceğimiz dev projeler hayata geçirildi. Hepsine şükran borçluyuz. Ama yapılamayan çok önemli devrim var. Eğitim… Çocuklarımıza ilkokula başlarken, Allah korkusunu, Allah sevgisini, memleket aşkını anlatan bilgileri aşılayamadık. Önce bunları öğretecek öğretmenleri yetiştirmek gerekiyordu, olmadı. Şu anda Türk gençliği yabancıların eline geçmiş durumda. Ne edep kaldı ne hayâ ne saygı ne aile... Erkek çocuklarına bakın, çoğu, ateist, uyuşturucu müptelası. Vücutları dövmelerle dolu, kulaklarında küpeler. Çetelerle türlü cürümleri işliyorlar. Adam öldürüyorlar, insan kaçırıyorlar, mala zarar veriyorlar... Kız çocukları hakeza; botokslu suratlar, giyimleri rezalet…

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri kesinleşirse Putin ile görüşmenin Türkiye'de olmasını istedi. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Putin'in Ukrayna Devlet Başkanı ile görüşmeye hazır olduğunu söyledi. Borsa İstanbul şaha kalktı. İkili görüşmede uzlaşma sağlanırsa Trump’ın katılacağı üçüncü toplantıda tarihî barış anlaşması imzalanacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan da hazır bulunacak... Böyle bir gelişme dünya kamuoyunda çok büyük ses getirecek, Türkiye’nin küresel itibarını zirveye çıkaracak. Borsa İstanbul bu gelişmenin dopingiyle tarihî zirvesine ulaştı. İşlem hacmi rekor kırdı. Yabancı yatırımcı hisse senetlerine âdeta hücum ediyor. Üst üste 8 haftadır alım yapıyor. 7 ayda aldıkları 3 milyar dolara yakın pozisyon açtılar. Hisse stokları 33,7; tahvil stokları 14,7 milyar dolara ulaştı. Menkul kıymet alımı için fon girişindeki artış TL’yi güçlendiriyor. Merkez Bankasının döviz rezervleri 176,5 milyar dolarla yeni tarihî zirvesinde. Net uluslararası rezervler 2,4 milyar dolarlık artışla 70 milyar doları aştı. 

Trump ile Putin Alaska zirvesinde 4 yıldan beri devam eden Ukrayna-Rusya barışının temellerini attı... İki taraf 3 saat süren görüşme sonunda anlaşmanın ana hatları üzerinde mutabakat sağladı. ABD başkanı önce Ukrayna başkanı ile ardından AB liderleri ile uzun süren telefon görüşmeleri yaptı. Putin’in isteklerine karşı Ukrayna’ya güvenlik garantisi konusunda kesin destek sağlayacağını söyledi. Ama Ukrayna’nın NATO’ya girmesi söz konusu değil diyerek kapıyı kapattı. Hem Zelensky hem de AB liderleri verilen güvenceye ikna oldu. Anlaşmaya göre Moskova, Ukrayna’nın küçük bazı bölgelerinden çekilecek, Kiev ise doğudaki bazı topraklarından vazgeçecek. Donbass jeopolitik olarak bu bölgeler Rusya için büyük önem taşıyor: Kömür ve maden yataklarına sahip, bu nedenle çelik ve kimya endüstrisi için önemli bir merkez konumunda. Bu bölgeler ayrıca Moskova'nın 2014'te ilhak ettiği Kırım'a da bir kara köprüsü oluşturuyor; Ukrayna'nın şu anda Azak Denizi'ne erişimi de bulunmuyor. 

AK Parti 23 yıl iktidarda kalmasaydı ne olurdu? Türkiye FETÖ'ye teslim olmuştu. Silah üretemezdik, İHA’ları SİHA’ları KAAN’ları göremezdik... Türkiye 6 bölgeye parçalanmış Kandil, Ankara'ya hâkim olmuştu. Askerî ve siyasi vesayet altında ezilirdik... 'Terörsüz Türkiye’yi hayal bile edemezdik. Başörtüsü zulmü devam eder Müslüman genç kızlarımız üniversite eğitimi yapamazdı. Amerika'nın kölesi olurduk Enerji keşiflerine asla kavuşamazdık. Fatih Sultan, Yavuz Sultan Selim, Osman Gazi ve Çanakkale Köprüleri yapılamaz, Avrasya Tüneli Marmaray, İstanbul Havalimanı olmazdı. Trafik kilitlenirdi, 30 bin kilometre bölünmüş yol, yüzlerce tünel, baraj, köprüleri ancak rüyamızda görürdük... Türkiye’de ulaşım felç olur, fabrikalar üretimlerini merkezlere ulaştıramazdı. Merkez Bankasının kasası boşalır, Türk lirası yerlerde sürünür, enflasyon 3 haneye çıkardı... Ülkede yatırımın yerinde yeller eserdi. İşsizler ordusu oluşurdu... 

Türkiye’nin kanayan yarası kumar!.. Bahis oynama yaşı 10’a kadar düştü. Yasa dışı işlemlerin büyüklüğünün 50 milyar dolara kadar çıktığı söyleniyor Üniversite öğrencilerinden ev hanımlarına, emeklilere kadar milyonlarca kişi bu tuzağın içinde. Yaklaşık 300 bin kişinin hesabını yasa dışı bahis organizasyonlarının kiralık olarak kullandığı ifade ediliyor.

Hisse senetlerine büyük hücum yaşanıyor. Borsa İstanbul 1 yıl aradan sonra ilk defa 11 bin puanı aştı. Yabancı yatırımcılar son 6 haftadan beri aralıksız olarak hisse alıyor. Geçen hafta 135,5 milyon dolarlık pozisyon açtılar. Hisse stokları 33,3 milyar dolara çıktı. Peki neden? 2023’te hayata geçirilen enflasyonla mücadele ve istikrar programı büyük güven veriyor.

Geçen sene temmuz ayında yıllık enflasyon yüzde 61,78 düzeyindeydi. 2025’te yüzde 33,52 düzeyine geriledi. Yıllık bazda yüzde 46’lık düşüş var. Peki fiyatlar aynı ölçüde düştü mü? Hayır! Neden?

Merkez Bankasının rezervleri sürekli artıyor. Geçen hafta 3 milyar 279 milyon dolar artışla 171 milyar 848 milyon dolara çıktı. 14 Şubat’taki 172 milyar 152 milyon dolarlık zirveye ulaşmaya az kaldı. Net rezervler ise 62,8 milyar dolardan 64,5 milyar dolara yükseldi. Bir önceki hafta 44,3 milyar dolar olan swap hariç net rezervler 46,7 milyar dolara çıktı. Yıl sonuna kadar brüt rezervlerimiz 200 milyar doları aşacak.

Uluslararası reyting kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu bir kademe yükseltti. Yeni not artışı için ise enflasyon ve mali disiplin başta olmak üzere üç kritik ödev sıralandı… Bu karar sonrası Türkiye’ye finansal sermaye girişleri hızlanacak. Moody’s, 19 Temmuz 2024’te iki kredi notumuzu 2 basamak artırarak “B3”ten “B1”e yükseltmiş, görünümünü ise “pozitif” olarak sürdürmüştü. 1 yıl sonra 25 Temmuz 2025 Cuma akşamı yayımladığı değerlendirmede, Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notunu B1’den Ba3’e yükseltti. Görünümü pozitiften durağana çevirdi. Ba3 kredi notuyla, ekonominin borçlarını ödeme kapasitesinin sınırlı olduğuna dikkat çekiliyor. Bu not, “yatırım yapılabilir” seviyenin altında yer alıyor. Bu artış, ekonomide sürdürülen politika normalleşmesinin uluslararası yatırımcılar nezdinde kısmen güven verdiğini ortaya koyuyor.

Merkez Bankası 4,5 ay sonra faizi düşürdü. Piyasa 250 baz puanlık indirim bekliyordu, 300 puan ile tahminleri aştı. Ama %43’lük oran hâlâ mart ayındaki %42,50’lik politika faizinin üzerinde. Yani bu karara rağmen mart ayındaki seviyeye dönemedik... İş dünyası kararı olumlu ancak yetersiz buldu. Son Merkez Bankası katılımcı anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi 29,66’ya geriledi. Faiz kararı sonrası yayınlanan metinde “Enflasyonda temmuz ayında geçici artış bekliyoruz. Talep koşulları ise dezenflasyona destek veriyor. Sıkı para politikası duruşumuzu sürdüreceğiz. Enflasyonda eğer kalıcı bozulma olursa tüm para politikası araçlarının etkin şekilde kullanacağız (yani faiz arttıracağız) denildi. Politika faizi %43 ama iki yıllık gösterge tahvilde faizler %40. Bu nasıl oluyor? 

Yeni haftanın en önemli olayı Para Politikası Kurulunun faiz kararı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in Merkez Bankasının olası bir faiz indirimi konusunda yaptığı iddia edilen açıklamanın Bakanlık tarafından yalanlanması, piyasada 24 Temmuz’daki karar beklentisi daha da arttı… Merkez Bankası, faiz indirimlerine Aralık 2024 toplantısı ile başlamış ve üst üste üç toplantıda 250'şer puanlık indirime gitmişti… Ancak mart ayında gerçekleştirdiği ara toplantı ile borç verme faizini 400 baz puan artışla yüzde 46 seviyesine çıkarmıştı. Nisan ayında borç verme faizi yüzde 46'dan yüzde 49'a, borç alma faizi ise yüzde 41'den yüzde 44,50'ye yükseltilmişti. Banka, en son haziran ayı toplantısında faizleri sabit tutmuştu. Perşembe günü dananın kuyruğu kopacak.

Ekonomide taşlar yerine oturdu. Yurt dışından fon girişi arttı, dövizin ateşi söndü. Yabancı yatırımcılar son 7 haftada 1 milyar dolarlık hisse, 2,1 milyar dolarlık da tahvil aldı. Bu süreç karşısında yerli yatırımcılar piyasada 7,4 milyar dolarlık satış yaptı.

Bugün 15 Temmuz... Tam 9 yıl önce FETÖ’nün "sürüleri" tarafından girişilen darbe Erdoğan’ın halkı sokağa davet etmesiyle bir gecede bertaraf edildi. 252 şehit verdik Allahım onlara rahmet eylesin. Düşünebiliyor musunuz? Bu çağrı olmasaydı ne olurdu? Halk 1980’deki gibi evlerine kapanır, vatan hainleri ülkeyi ele geçirir, sokaklar kan gölüne dönerdi... 50 yıl geriye giderdik. Cumhurbaşkanı budur. Halkının kurtuluşu için kendini ateşe atandır. Erdoğan böyle biri işte. İster sevin ister sevmeyin, ama ona toz kondurmayın, kıymetini bilin. Eksileri yok mu? Her kul gibi elbette var. Ama doğruları o kadar çok ki, bunların üzeri kat kat örtülüyor. O sizi zalimlerin elinden kurtardı. Hürriyetinizin elinden alınmasını önledi. O bir kahramandır. Nitekim bu millet ona bu çağrının mükafatını, 2017’deki referandumunu %51,17 oyla kabul ederek verdi. 'Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi'ne böyle kavuştuk.

Ekonomide büyük canlanma var. Merkez Bankasının kasası doluyor. Brüt rezervler geçen hafta 10 milyar dolar artışla 164,4 milyar dolara yükselerek İmamoğlu’nun gözaltına alındığı 19 Mart’taki 163,1 milyar dolardaki seviyenin üzerine çıktı. Net rezervler 11,1 milyar dolar arttı, 57,4 milyar dolar oldu. Şirketlerin döviz mevduat hesaplarının bir haftada 3,3 milyar dolar azalması Türk lirasına olan güvenin arttığını gösterdi. 5 yıllık risk primimiz 285 düzeyine çekildi. Yabancı yatırımcılar 1 haftada 2,4 milyar dolarla son 14 ayın en yüksek tahvil alımını gerçekleştirdi. Hisse senetlerinde 235 milyon dolarlık pozisyon açtılar. Hisse stokları 31,5, tahvil stokları 11,9 milyar dolara çıktı. Rezervlerdeki rekor artış ve terörsüz Türkiye piyasaları coşturdu. Yurt dışından giren fon miktarındaki büyük artış döviz rezervlerinin rekor düzeye ulaşmasını sağladı.