'Üniversiteden atılma geri gelsin'

Mahmut Özay mahmut.ozay@tg.com.tr

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ülkemizin en üst seviyeli okulların başında geliyor. 244 yıllık köklü geçmişiyle bu hazine ülkemizi âdeta inşa eden mühendisler yetiştirmekte. Bunun yanında farklı bölümleriyle de okul adından sürekli söz ettiriyor. Bugünlerde ise İTÜ, birçok üniversite adayının hayallerini süslemekte. Önümüzdeki ay tercih maratonuna girecek gençlere ışık tutmak, eğitimde yaşanan eksiklikleri konuşmak ve İTÜ’yü biraz daha yakından tanımak için Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca ile keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. İşte geçmişi, bugünü ve geleceği ile İstanbul Teknik Üniversitesi...

¥  Gençlerin tercih işlemleri başlıyor. Bu dönemde tavsiyeleriniz neler olacak?
 Aileler ve rehber hocalarıyla konuşup önce yapabileceklerini tartsınlar. Ardından meslek seçimini yapsınlar. Burada köklü ve kültürlü üniversite seçimi çok önemli. Çevre baskısından mümkün olduğunca soyutlansınlar. Hayatta gençlerin önünde iki önemli karar var. Biri eş, diğeri ise meslek seçimidir. Dikkatli olun, pişman olmayın.

¥  Bu kapsamda gençler İTÜ’yü neden seçmeli...
 Okulumuz bir marka. İyisiyle, kötüsüyle Türkiye’nin resmi. Ülkemizin modernleşmesinde yegane imzası olan kurumlardan biri. Osmanlıdan günümüze kadar... Ülkenin sadece alt ya da üstyapısına veya kültürüne katkı sunmamışız mezunlarıyla da memleketin sivilleşmesine önayak olmuşuz. Köklü bir kurumuz. Zaten üniversiteden bahsedecekseniz en az 100 yıllık bir geçmiş şart.

¥  Tercihlerde bölüm mü okul mu daha önemli?
 Okul faktörü çok daha önemli. Adaylar büyük üniversite seçsin. Böyle mekânları bir bütün olarak düşünmemiz gerekir. Mezunu, çalışanı, öğretim görevlisi ile... O kültür böyle ortamlarda kazanılır. Diğer bir üniversitenin bir bölümü ön planda olabilir ama o yeterli olmuyor. O yüzden öğrenciler büyük denizde boğulsun. Okyanusta yüzmeyi öğrensinler.

¥ Mühendis yetiştirirken Teknik Üniversite mezunları bir adım önde açıklaması doğru mu?
 Biz İstanbul Teknik Üniversitesi olarak 1-0 önde başlıyoruz. Buradan mezun olmanın getirdiği müthiş bir avantaj var. Sadece kamu sektörü için bunu söylemiyorum. Orada maalesef sıralamada belirli bir filtrelemeye izin verilmiyor. Mühendis, mimar veya doktor alırken kamuya bir yetkinlik sınavı şart. Biz inşaat mühendisi yetiştirirken ABD’de yapılan yetkinliği uyguluyoruz. O formasyonu kazanamayan öğrenci Amerika’nın herhangi bir yerinde bir projeye imza atamaz. Ülkemizde bunu zorlamamız gerek. O zaman mezun kalitesi ayrışır.

¥ Mühendislik eğitimi almak isteyen öğrenci ne tür bir araştırma yapsın?
 Mühendislik artık inovasyon ve girişimciliğe dönüştü. Orijinal fikri olanlar bunu düşünsün. Bilgiye sahip olmak yetmiyor artık, onu nasıl kullanıp sunduğun önemli. Bugün dünyadaki ilk on firmaya bakın. Eskiden petrol şirketleri önde götürüyordu. Şimdi o yavaşça aşağıya inip daha çok Google, Microsoft, Facebook gibi bilgiyi yöneten firmalar pazarı domine ediyor. Bilgi çağına hızla girdik ve devam ediyor.

¥ Mühendislik dışında konuşursak...
 Mektepli olup ün yapmış müzisyenlerin çoğu İTÜ mezunu. Aşkın Nur Yengi, Erdal Erzincanlı, Orhan Hakalmaz, Cengiz Özkan, Esat Kabaklı, Erkan Oğur... Liste uzar gider. Dediğim gibi hepsinin yolu buradan geçmiştir.

¥ Türkiye’de ilk olacak Öğrenci Danışmanlık Sisteminizden biraz bahseder misiniz?
Bütün öğretim üyeleri haftada iki saat zorunlu olarak öğrencilerle beraber olacak. Tamamen onların istediği bir format olacak, meslek dışında genel konularda da sohbetler edilecek. Ben de İTÜ Rektörü olarak takipçisi ve direkt işin içerisindeyim. O derslere katılacağım. Şunu gördük ki yeni nesil çok farklı. Dijital bilgi çağının çocukları bunlar. Gençler bir rol model arıyor. Hatalar yapıp belirli yerlere gelmiş kişilere bakıp, bunların yanlışlarını öğrenmek istiyorlar. Başarı konusunda zaten öğrencilerimiz başarılı.

¥ Gençlerin dilinde olan 3. nesil üniversite ne demek?
Üniversiteler sanayi devrimi ile kabuk değiştirdi. Birinci nesil daha çok eğitilmiş insan istiyordu. İkinci nesilde merak arttı, AR-GE’ye yönelme oldu. Üçüncü nesilde ise toplumda farklı yerlerde hizmet yapalım algısı oluştu. “İnovatif bir fikrin var mı” görüşü öne çıktı. Bu konuda teknokentlerle biz de çok ciddi yol aldık. İTÜ Arı Teknokent’e yılda 6-7 bin proje başvurusu oluyor. Hopi gibi yüzlerce marka buralardan ortaya çıktı.

¥ Eğitim diliniz ve kadro hadisesi...
İTÜ’de İngilizce mecburi. Barajı geçemezseniz birinci sınıftan ders alamazsınız. Yabancı öğretim görevlilerinin sayısını sürekli artırmaya çalışıyoruz. Sadece yurt içi değil, yurt dışından da önemli transferler yapıyoruz.

¥ Mezunlar iş bulmada zorlanıyor mu?
 Bilakis İTÜ mezunları avantajlı. Geçen sene yapılan ankette mezunlarımızın yüzde 80’i ilk 6 ayda iş buldu. Bu konuda kesinlikle bir tereddüt yok.

¥ Kütüphaneniz mevcut ihtiyaçları karşılıyor mu?
 Dijital ortamda Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde ne varsa İTÜ’de de aynı yayınlar var. Ama kitap olayı çok farklı. Dünyadaki üniversitelere göre Türkiye’deki üniversiteler bu konuda çok iyi değiller. Okulumuz Türkiye’de ilk üçte. 1 milyon kitabımız var ama hedefimiz 3-4 yılda 2 milyonu yakalamak. Şu anda sıkıntı kitap almak değil bina. Mevcut kütüphane yetmiyor, bir buçuk katına çıkartacağız. İzin çıktı. Bu senenin sonunda proje bitecek, seneye temeli atılacak.
Bütün bu anlatılanları yerinde görmek isteyen öğrenciler için üniversitenin tanıtım günleri olacak. 17-20 Temmuz arası gençlerin kafasındaki sorular yerinde cevaplanacak.

Üniversitelerin sayısını artırmak yerinde bir karar
¥ Üniversitelerin sayısını sürekli artırmak doğru mu?
Bence bunda korkulacak bir şey de yok. Gelişmiş çoğu ülkeye kıyasla bu konuda çok gerideyiz. Ama herkes birkaç üniversite tanır. Rekabet kesinlikle eşit şartlarda yapılmalı. Burada sadece kaliteyi denetleyecek bir sisteme ihtiyaç var. Tabela gerekli ama bunun ötesi için de çalışmalar yapılmalı.

Üniversiteden atılma mutlaka geri gelmeli
Atılma olmaması çok büyük zarar. Mutlaka geri getirilmeli. Başarısız öğrencinin okulla ilişiği kesilmeli. Bunlar ciddi yığılma ve tembellik getiriyor. Başarısız öğrenciyi sistemde tutmanın mantığı yok. Hem ülkeye hem kendine zarar.

Yılmaz Erdoğan kendini buldu iyi ki de kovulmuş!
Yılmaz Erdoğan İTÜ’de ikinci sınıfta İnşaat Fakültesinden atılmasaydı bugün Türkiye’nin önemli sanatçılarından biri olabilir miydi? Gidip hocasının elini öpmesi gerekir bence. (Gülümsüyor) Kantinde oturuyordu ama tiyatro aşkıyla yanıyordu, kendini buldu. O atmosfer çok önemli.

Eğitimde en büyük problem matbu kalıplar
¥ ‘Bitişik el yazısı’ öğretmen 
tercihine bırakıldı. Bu konuda ne söylemek istersiniz?
Çok doğru bir karar. Steve Jobs’u, Jobs yapan şeylerden birisi kaligrafi dersi almasıdır. Kendine has bulduğu yazı fontlarında bu durumun çok etkisi olmuştur. Ben farklı düşünüyorum. Öğrenciler belli kalıpların içine sıkıştırılıp zihin gelişimleri engellenmemeli. Bazı başarılı ülkelerde okuma yazma ilkokul 3’ten sonra başlar. Biz ise o yaşta aşırı bilgi yüklüyoruz. Öğrenciyi hayata hazırlamıyoruz. Eğitimimizde en büyük problem matbu kalıplar. Bundan sıyrılmalıyız.

Öğrencilere eğitim desteği
Türkiye Profesyonel Futbolcular Derneği (TPFD) ve Mektebim Okulları önemli bir iş birliğine imza attı. Anlaşmaya göre TPFD üyelerinin çocuklarına anaokulundan liseye kadar Mektebim’in bütün kampüslerinde yaptıracakları yeni kayıtlar için güncel kayıt ücretleri üzerinden indirim imkânı sağlandı. Ayrıca TPFD’ce belirlenecek yardıma ihtiyacı olan başarılı öğrencilere Mektebim kampüslerinde eğitim desteği verilerek %100 burs imkânı sağlanacak.