Ankara'dan yeni hamle! Gazda %32 indirim istedik

Türkiye ile İran arasında Cenevre'de şubat ayında başlayan tahkim görüşmelerinin ilk detayları ortaya çıktı. Türkiye ile İran arasında gaz pazarlığı devam ederken, BOTAŞ'ın İran'dan Türkiye'ye sattığı doğalgazda yüzde 32.5 indirim istediği öğrenildi. nbsp;
Türkiye 8 Ağustos 1996'da İran'dan yılda 10 milyar metreküp doğal gaz sevkiyatına ilişkin 25 yıl süreli Doğalgaz Alım Satım Anlaşması imzalamıştı. Anlaşma kapsamında 10 Aralık 2001 tarihinden bu yana yaklaşık 65.9 milyar metreküp gaz ithal edildi. Alınan doğalgaz fiyatı ise petrol fiyatlarına bağlı olarak değişiyor. İlk davasını 2003 yılında Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) nezdinde NIGC şirketine karşı açan BOTAŞ, tahkim sonucunda anlaşma fiyatında indirim aldı. Bu kapsamda İran Milli enerji şirketi NIGC'den geçmiş döneme ait olmak üzere yaklaşık 971 milyon dolar tahsil edildi. nbsp;
Süre gelen anlaşmalar kapsamında İran gazında tekrar indirim isteyen BOTAŞ, eksik teslimat ve yüksek fiyat sebebiyle sözleşmeden doğan hakkını kullanarak 2012 yılı başında yeni bir tahkim davası açtı. Türkiye'nin, İran'dan doğalgazda indirim talebi ile başlattığı tahkim davası devam ederken, İran'dan yüzde 32.5'luk bir indirimin talep edildiği ortaya çıktı. Geçtiğimiz hafta gerçekleşen duruşmaların ardından, 10 Nisan 2014'e kadar taraflar dilekçelerini tahkim heyetine sunacak. Fiyat revizyonuyla ilgili nihai sonucun uzmanların görüşü alınarak, 10 Temmuz'da verilmesi bekleniyor. nbsp;
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, nbsp;pahalıya alınan doğalgazdan kaynaklanan zararın İran devletinden alınacağını söyledi. Türkiye'nin çıkarları düşünmek zorunda olduklarını belirten Yıldız, "İran'la olan ticaretimizden çok memnunuz, ancak bu fiyatlardan memnun olduğumuz anlamına gelmiyor. Biz uluslararası tahkime bu fiyatların yüksek olduğunu ve eksik miktarları da dahil ederek ayrı bir dava açtık. Şu ana kadar İran'la bizi tatmin edecek ve olumlu bulabileceğimiz bir fiyat şu ana kadar gelmedi. Türkiye'deki fiyatlarla ve uluslararası fiyatlarla hiç bağdaşmamaktadır. Ben inanıyorum ki Türkiye yüksek bulduğu miktarın farkını İran devletinden alacaktır" dedi. nbsp;

nbsp;

İran'la ambargoyu gaz için delmişler
Batılı ülkeler İran'la ticarette Türkiye'ye baskı yaparken, Almanya, İsviçre ve İtalya'nın ambargo döneminde İran'la gaz tedarik anlaşması imzaladığı ortaya çıktı. Anlaşmaya göre İran gazı Türkiye üzerinden Almanya'ya uzanacak. Türkiye ise İran gazını Avrupa'ya taşıyacak Turang projesi karşılığında Türkmen gazının Türkiye'ye geçişine izin verilmesini şart koşuyor. Böylece hem Turang'dan geçiş ücreti alınması planlanıyor hem de ucuz Türkmen doğalgazının Türkiye getirilmesi hedefleniyor. nbsp;
Öte yandan nbsp;Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız Turang projenin İran baskısı ve Türkiye menfaatleri aleyhine yapıldığı iddialarına açıklık getirdi. Projeye başka şirketlerin de dahil olabileceğini ifade eden Yıldız, "Turang, bir kamu projesi değil bir özel sektör projesidir. Müstakil imtiyazda değildir. Gazı taşımak isteyen başka şirketler varsa başvursunlar. Bizim AB ülkeleri ile İran, Azerbaycan, Türkmenistan gazını buluşturacak herhangi bir anlaşmaya tavrımız benzer olacaktır. Yalnızca İran'a has davranışta bulunduğumuzu söyleyenler Rusya ile yaptığımız anlaşmaları, TANAP'ı ve Kuzey Irak'la ilgili geliştireceğimiz projeleri açıklayamazlar" dedi. nbsp;
Yaklaşık 5 bin kilometre olması planlanan ve bin 750 kilometresinin Türkiye üzerinden geçeceği Turang Doğalgaz Projesi'nin İran-Türkiye-Yunanistan-İtalya üzerinden Almanya'ya uzanması ve yıllık 35 milyar metreküp doğalgazın Avrupa'ya taşınması planlanıyor. nbsp;


Cenk Esen/TÜRKİYE GAZETESİ