Adnan Bali: Bu kurun ekonomik izahı yok

İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, döviz kurundaki dalgalanma hakkında “Mevduat çıkışı yok. Efektif olarak bakıldığında cuma günü bir miktar artış var. Yönetilemez şeyler hiç değil. Bunlar normaldir” ifadelerini kullandı. Adnan Bali, dolar başta olmak üzere döviz kurlarındaki hareketlilik ve piyasalara dair açıklamalarda bulundu. “Zor günlerden geçiyoruz. Spekülatif ataklarla karşı karşıyayız” diyen Bali, gelinen noktanın ekonomik temellerle izah edilemeyeceğini belirtti. Bali’nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

SPEKÜLATİF ATAKLAR VAR
94 krizi, 96 Asya, 97 Rusya, 99 depremi, 2001 krizi, hepsini yaşadık. Bir kısım dalgalanmalar yaşanması  normaldi. Ancak bu sefer farklı. Tabii görmüyorum. Çok ciddi spekülatif ataklar olduğunu düşünüyorum. Kurları iki ülke arasındaki enflasyon farkından hesaplanır diye okulda öğrettiler. Hiçbir teoriye uymadığı düşüncesindeyim. Bütçe açığının GSYH oranı yüzde 2’yi aşacak. Yıl sonunda da 2,5’i aşması bekleniyor. Bunu kıyaslayın, önemli bir mali disiplin göstergesidir. Kamu borç stoku yüzde 30’ların altındaydı ama yüzde 30’lar seviyesine gitmiş olabilir. Bunun 3 katına gitmiş ülkeler var. 15 Temmuz’dan sonra da ifade etmiştim. Türkiye’nin 1 yıl kalmış borç tutarı 180 milyar dolar. Bu rakamı verince, nasıl içinden çıkacağız deniliyor ama bu işin özelliği de burada. Bu tutarın 102,5 milyar doları bankaların yükümlülüğü. Bunun da yarısı 50 küsur milyar doları bankaların yurt dışı yerleşiklerin açtıkları mevduat hesapları. Diğer yarısı da borçlar. Bunların yenilenme oranı yüzde 110’a yakın. Son dönemde düştü, yönetilebilecek bir düzeyde.

REEL SEKTÖR ARTI POZİSYONDA
Merkez Bankası nezdinde tuttuğumuz rezervler 28 milyar dolar. Her an nakte döndürülebilir 50 milyar dolar döviz var. Reel sektörde 73 milyar dolarlık yükümlüğünün 48 milyar doları mal ve hizmet taahhütünden dolayı. Diğeri krediler. 12 aylık kümülatif yüzde 130’lar civarında. Bankacılık sisteminde açık pozisyon yok. Finansal kesimin dışında ise açık var. Bu da 217 milyar dolar seviyesinde. Kısa vadede ise reel sektörün 6,5 milyar dolar artı pozisyonu var. Bu pozisyon da 2013’ün ortalarından itibaren reel sektörün artıya geçmiş olduğunu görüyoruz. Sermayedarların bulunduğu artı pozisyonlar bu hesapta yok.

Kriz yönetme tecrübesi yüksek olan bir ülkeyiz
¥ 2001 krizi ile bugün yaşananlar aynı şeyler değil. O dönemde öz kaynaklarımız 10 milyar dolarlar seviyesindeydi ve kurlardaki yüzde 30’luk artış öz sermayemizin tamamını götürüyordu. Eğer bu kur artışları o zaman yaşansaydı bankacılık sektörü yerle yeksan olurdu.  
¥ Şu anda Türk bankacılık sektöründeki problemli kredi oranı yüzde 3 seviyelerinde. Yunanistan’da bu oran yüzde 40’ları aşmış durumda.
¥ Kurlarda dengeyi bozan spekülatif taleplerdir. Hiç bu işlerin içerisinde olmayan insanların bilmediği sularda yüzmesinin ne anlamı var. Geliriniz TL ise dolarla işiniz olmamalı.
¥ Kredi kuruluşlarının kararlarını tutarlı görmüyorum. Güney Afrika’nın büyüme oranı yüzde 1,3, Türkiye 7,4, Güney Afrika’da işsizlik yüzde 27,5, Türkiye’de yüzde 10,9... Ama Türkiye’nin kredi notu Güney Afrika’nın notunun altının da altında.
¥ Koskoca piyasayı 3 tane kurum denetliyor. Peki onların rekabeti nerede! Büyümenizi yüzde 1 olarak görüyor, siz yüzde 5 büyüyorsunuz. Son raporunda revize ettim diyor. Görüyorsunuz ki; pardon bile diyen yok!
¥ Türkiye’nin bütçe açığının GSYH oranı uzun yıllar yüzde 1 ila 1,5 aralığındaydı. Son dönemde kamu harcamalarının artmasıyla yüzde 2’nin biraz üzerine gelecek. Bu oran yılın sonuna doğru yüzde 2,5’lere kadar çıkacağı söyleniyor. Buna rağmen Maastricht kriterlerinde de çok olumlu olarak ayrışıyor.