Soğan, stokçunun gözünü yaşartacak

Hükûmet, yüksek enflasyonla mücadelesini sürdürürken; çarşı pazarda bir taraftan yeni spekülatif fiyat hareketleri yaşanıyor. Geçtiğimiz aylarda patatesle birlikte ateşi yükselen, alınan tedbirlerin etkisiyle fiyatı normale dönen soğan, yine başrolde... Kasım başında perakende kilo fiyatı 2 TL civarında seyreden soğan, bugün 5 TL’ye dayandı. Birçok yemeğin hammaddesi olan soğan, yeniden cepleri yakmaya başladı. Bu fiyat hareketinin yine stokçuluktan kaynaklandığı, para kazanmak isteyen tüccarların ürünleri depolarda sakladığı ortaya çıktı. Hükûmet ise, stokçulara fırsat vermemek için denetimlerini artırıyor.

SATIŞ YAPMIYORLAR!
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak “Enflasyonla topyekûn mücadele konusunda yapısal adımları atarken fırsatçılarla, stokçularla mücadelemizi de en üst seviyede sürdüreceğiz. İşte sadece son bir iki günde Polatlı’da yapılan denetimlerde çıkan netice. Arkadaşlar 24 deponun sadece üçünde satış yapıldığını tespit etti. Bakıyorsunuz, orada soğanlar stoklanmış, satılmıyor. Yapılan incelemeler sonrasında, sadece Polatlı coğrafyasında 50 bin ton civarı soğanın, ‘fiyatlar yükselir’ beklentisi ile depolarda tutulduğu ortaya çıkıyor. Denetimler devam ediyor. Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile, ilgili kurumlarla bu denetimleri artıracağız. Sadece kuru soğanda değil, sebze ve meyvede fırsatçılık, stokçuluk yapanlara asla izin vermeyeceğiz” diye konuştu.

ERKEN UYARI SİSTEMİ
Özellikle gıda enflasyonunda çok stratejik bir yol haritasını hazırladıklarını belirten Albayrak, “Tarımda Güçlendirilmiş Veri Altyapısı” ve “Erken Uyarı Sistemi”ni hızlı şekilde devreye alacaklarını söyledi. Bakan Albayrak, “Erken Uyarı Sistemi ile rekolte tahmini ve takibine imkân sağlayacağız. Teknolojik imkanlardan da yararlanarak, arz zinciri gelişmelerini izleyecek, gelen sinyallerle üretim ve fiyatlardaki muhtemel dalgalanmalara karşı gerekli tedbirleri zamanında devreye alacağız. Hal Yasası’nı da en iyi şekilde uygulamaya sokacağız” dedi.

ERDOĞAN: BEDELİNİ ÖDEYECEKLER
Temel gıdaların başında gelen soğan üzerinde oynanan oyun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da gündeminde... Konunun takipçisi olacaklarını söyleyen Erdoğan, “Suistimaller var, stokçular gibi. Üzerine bakanlık kararlılıkla gidiyor. Asla taviz yok. Patates soğan stokçuları, sebze meyve stokçuları bedelini ödeyecek. Para cezası, müeyyide ile ödeteceğiz. Piyasaları kontrol alma çalışmaları devam ediyor. Faizlerde de düşüşler sürüyor. Olumlu yansımasını görüyoruz” dedi.

STOKÇULUK BAŞKA, DEPOCULUK BAŞKA
Fikret Çengel
Stokçuluk kavramı, 80 yıllarda hayatımıza girdi. Enflasyonun yüksek olduğu ortamlarda, bir malın fiyatının sürekli artacağını bilerek ürünü piyasalardan çekip, saklama girişimidir stokçuluk... Bugün, o yıllara göre enflasyonun gerilemesi, ürün çeşitliliğinin artması ve rekabetin gelişmesiyle bu tüccarlar “Mal artık elimde kalır” diye stokçuluktan büyük ölçüde vazgeçti. Peki bu iş bitti mi? Elbette hayır. Bu defa tüccarlar, kış mevsiminde ürünü misli fiyatla piyasaya sürmeye çalışıyor. İstanbul ve Ankara’da bazı tüccarlar, değerli madenlere yatırım yapar gibi, kış aylarında fiyatı ikiye, hatta üçe katlanacak ürünleri, sonbaharda alıp depolarda saklıyor. Fiyatların ne kadar artacağına da kış şartları karar veriyor. Bir liraya alınan soğan, kış şartlarına bağlı olarak 10 liraya kadar yükselebiliyor. Bu durumda şehirlerdeki tüccarlar, depolarında tuttukları ürünlerden 10 misli kazanabiliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın son günlerde fiyatı ikiye katlanan soğana karşı tepkisi de, bu stokçulara oldu.
Bu sebeple stokçuları, depocularla karıştırmamak gerek. Gıda enflasyonu ile mücadelenin en önemli ayaklarından lisanslı depoculuk, tarladan toplanan ürünün, kış şartlarında piyasaya sürülerek fiyatı dengede tutmayı hedefliyor. Çünkü ürün depolanmazsa, ya tarlada çürüyecek ya da arz fazlası sebebiyle satılamayıp yollara dökülecek. Soğan üreticileri de daha kış başlamadan hastalık sebebiyle soğan rekoltesinde ciddi kayıplar verdiklerini ve erken gelen kış yüzünden ürünü depolara çektiklerini belirtiyor. Bu da maliyetlerin artmasına yol açtı. Hasadı tamamlanan soğan da, bir daha mart ayında yeniden mahsul verecek. Dolayısıyla kışın bu depolardan çıkan ürünler, Türkiye’nin dört bir yanına yayılacak.