Organ nakli olanlar ve otizme de maluliyet

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) önce bütün kesimleri sigorta kapsamına almasının ardından gerçekleştirilen maluliyet düzenlemesi, şimdiye kadar üzerinde durulmayan alanlarda çalışma yapıyor. 1 Eylül'den geçerli olacak yeni uygulamada, organ nakillerinde şartsız maluliyet hakkı getirilirken, kontrol muayenesi çilesi son buluyor. Diyalize girmeden de maluliyet hakkı kazandıran yeni uygulamada, otizm gibi, tedavisi bulunmayan, ancak kişinin çalışmasına imkân vermeyen hastalıklar da maluliyet listesine alındı. Eski uygulamada hastanın her yıl durumunu yeniden kontrol ettirip raporunun devamını sağlama gibi bir yükümlülüğü vardı. Yeni yönetmelik ile bu mecburiyet ortadan kaldırılıyor. Otizm gibi yaygın gelişim bozuklukları ile tedavisi olmayan ve kişinin çalışmasına imkan vermeyen genetik hastalıklar maluliyet listesine alındı. Eski yönetmelikte bazı genetik hastalıklar vardı ancak hangi şartlar malul olacağı net değildi. Ayrıca son 50 yılda keşfedilmiş ve kişinin çalışmasına imkan vermeyen çok sayıda yaygın gelişimsel bozukluklar ve genetik hastalıklar ise hastalık listesinde yoktu. Yeni yönetmelikte bu tarzlar genetik hastalıklar ve gelişim bozuklukları hangi organ veya sistemi ilgilendiriyorsa o başlık altında güncel tıbbi bilgilere uygun bir şekilde oluşturuldu.


Malullük aylığı için 3 tür hastane devrede
Maluliyet durumu söz konusu olanlar için en büyük sıkıntılardan birisi de nereye başvuracağını bilememek. Eski yönetmelikte karmaşa söz konusu idi. 1 Eylül itibarıyla yürürlüğe giren yeni yönetmelikle, malullük aylığı için sevkler 3 tür hastaneye yapılabilecek. Bunlar Eğitim ve Araştırma Hastaneleri, Kamu Üniversitesi Hastaneleri ya da Askeri Eğitim ve Araştırma Hastaneleri olacak. Maluliyetle ilgili raporlar için gidilebilecek hastanelerin bulunduğu il sayısı da artıyor. Vatandaşın bulunduğu ilçede bu hastaneler yoksa il merkezindeki hastanelere yönlendirilecek. Sağlık kurulu raporları ve maluliyet dosyaları İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Eskişehir, Ankara, Samsun, Trabzon, Kayseri, Konya, Antalya, Gaziantep ve Adana'da bulunan Bölge Kurum Sağlık Kurul'larınca değerlendirilerek karara bağlanacak. Vatandaşların sıkıntı yaşamaması için yıl sonuna kadar Malatya ve Erzurum'da iki merkez daha açılacak ve işlemlerin daha hızlı yürütülmesi için imkân tanınacak.

BAŞVURULAR KOLAYLAŞIYOR
Şimdiye kadar çalışmaya engel hastalığı olduğu halde bunu raporla belgeleyemediği için maluliyet aylığı alamayan bütün vatandaşlara kolay başvuru, kolay rapor, kolay emeklilik avantajları getiriliyor. Yeni dönemde hastalığı çalışmasına engel olan vatandaşlar, bunu belgelemek için 3 ayrı dalda hastaneye gidebilecek.?Bu hastaneler şimdilik 13 kentte bulunuyor. Yakında 2 ilde daha başvuru hastanesi olacak.

Kişinin itiraz hakkı nbsp;saklı tutuluyor
Başvurularda, en az 6 hekimden oluşan Bölge Sağlık Kurulları, hastane raporunu değerlendirerek malullük ile ilgili nihai kararı verecek. Kabul edilen dosya bağlı bulunduğu ile gönderilecek ve maaş işlemleri başlatılacak. Reddedilirse vatandaş bir dilekçe ile bağlı bulunduğu SGK İl Müdürlüklerine, ilçelerde sağlık merkez müdürlüklerine itiraz edilebilecek. İtiraz dilekçesi 12 hekimden olşan Yüksek Sağlık Kurulu'nda değerlendirilecek. Vatandaşa bu aşamadan sonra yargı yolu ise açık olacak. Hastalıklarda ilerleme ya da yeni bir hastalığın ortaya çıkması halinde ise yeni bir başvuru yapılabilecek. Başvuru için bir sınır olmayacak.

Kalp hastaları ve ülser kapsamda
Koroner arter hastalıkları, kalp kapak hastalıkları, aritmiler, kalp yetmezliği gibi güncel ve sık görülen kardiyolojik hastalıklar ile ilgili maluliyet kriterleri ilk defa oluşturuldu. Ani ölümlere yol açan, ölüm olmasa da ağır fonksiyon kayıplarına sebep olan bu hastalık grubu da maluliyet kapsamına alındı. Ayrıca sistemi kanamaları, ülseratif kolit, kaşeksi, kronik pankreatit gibi eski yönetmelikte olmayan bir çok hastalık eklendi. Yeni yönetmelikte bu hastalıklar bağımsız başlıklar halinde modern sınıflamalara uygun şekilde genişletildi ve maluliyet kapsamına alındı.

Organ naklinde şartsız maluliyet
Eylül ayından itibarin tüm organ nakilli(Kemik iliği hariç) hastalara şartsız maluliyet hakkı verildi. Böylece daha önceki yönetmelikte yer almayan hayati öneme haiz kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, bağırsak nakilleriyle ilgili ilk kez maluliyet hakkı getirildi. Halen Türkiye'de bu kapsamda büyük çoğunluğu böbrek hastası olan yaklaşık 2 bin hasta bulunuyor.

Yıllık kontrol muayenesi yok
Eski yönetmelikte böbrek nakli yapılan hastalar bir yıl maluliyethakkı alıyor, bir yıl sonra yeni sağlık kurulunda yeniden değerlendiriliyordu. Değerlendirme sonunda fonksiyonlar normal sınıra geldiğinde maluliyet ve maluliyet ödemesi kaldırılıyordu. Nakil sonrası maluliyetin kaldırılma ihtimalinden dolayı birçok diyaliz hastası, nakilden kaçıyordu. Bu da hastaya düşük hayat kalitesi, SGK için de diyaliz ve ek tedavi dolayısıyla yüksek maliyet anlamına geliyordu. nbsp;

Diyalize girmeyen de maluliyet alabilecek
Diyalize girmeyen kronik böbrek yetmezliğe olan hastalara maluliyet hakkı getirildi. Diyalize girmeyen ancak son dönem kronik böbrek yetmezlikli hastalara; yeni yönetmelikte belirtilen kriterlerden en az bir komplikasyon geliştiğinde maluliyet hakkı verilecek. Düzenlemeyle maluliyet maaşından faydalanmak isteyen ancak diyalize girmeyen hastaların sıklıkla başvurdukları diyalize erken başlama olayı böylece engellenecek. Bu da hem hastalara yüksek hayat kalitesi, SGK'ya da düşük maliyet olarak yansıyacak.

YAZI DİZİSİ -2-
Cenk ESEN
YARIN: Verem tedavisinde 2 yıl maluliyet