Çocuk yaşlar da hırsızlık problemine dikkat

Çocuklarının bir şeyler çaldığını fark eden anne-babaların, genellikle paniğe kapıldıklarını belirten Uzman Psikolog Merve Demir, ancak çocuğun çalma davranışını değerlendirirken, içinde bulunduğu yaş döneminin göz önünde bulundurmaları gerektiğini söyledi.

Kaydet

Nişantaşı Psikiyatri Merkezinden Çocuk-Ergen Psikoterapisti Uzman Psikolog Merve Demir, "Çalma davranışı; başkasına ait olan bir şeyi izinsiz olarak almak anlamına gelmektedir. Çocuklar okul öncesi dönemde tüm dünyanın kendi etraflarında döndüğünü ve çevrelerindeki her şeyin kendisi için var olduğunu düşünürler. Küçük bir çocuk, beğendiği her şeyi, kimin olduğunu düşünmeden alabilir. Çocuk için, o eşyanın başkasına ait olduğunu anlamak ve kabul etmek ve de isteğini ertelemek çok zordur. Her şeyin kendisinin olduğunu düşünür ve bu sebeple hoşuna giden şeyleri herhangi bir rahatsızlık duymadan alır. Kötü bir şey yaptığını düşünmez. Ancak büyüdükçe ve sosyalleştikçe, kendisinin ve başkasının eşyalarını ayırt etmeye başlar" dedi.

"Başkasının eşyasını izinsiz almak, 3-6 yaşları arasındaki çocuklarda sıklıkla görülür"

Bu sebeple eğer çocuk 7 yaşından küçükse, bu davranışın hırsızlık olarak ele almak uygun olmadığını ifade eden Uzman Psikolog Merve Demir, "Okul öncesi çocuklar, kişisel sınırları ve mahremiyeti yeterince anlayamazlar. Bir başkasının eşyasını izinsiz almanın yanlış bir davranış olduğunu öğrendikten ve isteklerini kontrol etmeye başladıktan sonra bu davranışı bırakırlar" açıklamalarında bulundu.

İlkokul dönemindeki çalma davranışlarına dikkat

Birinci sınıfa yeni başlamış olan 6 -7 yaş çocuklarının birbirlerinde gördükleri eşyaları beğenip almalarının, çok nadir rastlanan bir durum olmadığını kaydeden Uzman Psikolog Merve Demir, "Ancak, özellikle 8 yaşından itibaren, bir başkasının eşyasını izinsiz alan çocuk, genellikle bunun yanlış bir davranış olduğunu bilir. Bu sebeple, 8 yaşından sonra devam eden çalma davranışlarında, bu davranışın altında yatan nedeni belirlemek önemlidir. Çocukta yinelenen çalma davranışları varsa, ailelerin bir uzmanla görüşmesi faydalı olacaktır" ifadelerini kullandı.

Uzman Psikolog Merve Demir, çalma davranışının nedenlerini şöyle sıraladı:

"1. Çocuğun dürtüsel olması; yani isteklerini erteleyememesi,
2. Ailenin çocuğun istek ve ihtiyaçlarına karşı duyarsız olması,
3. Çocuğa yaşıtlarına kıyasla daha az harçlık verilmesi,
4. Anne-babanın çocuğa kişisel sınırları yeterince öğretememesi,
5. Çocuktaki mutsuzluk, yetersizlik duyguları,
6. Arkadaşlarında bulunanlara özenmek,
7. Yeterince sevilmediğini hissetme ve olumsuz şekilde ilgi çekme ihtiyacı,
8. Çocuğun, ailedeki maddi sıkıntılara şahit olması."

Ailelerin çocuk için net ve tutarlı sınırlar oluşturması gerektiğini belirten Demir, ailelere şu önerilerde bulundu:

"Her isteğini hemen karşılamayın. Sabretmeyi, beklemeyi ve isteklerini erteleyebilmeyi öğretin. Anne-baba olarak çocuğa doğru örnek olun. Çocuğunuzun özel eşyalarına saygı duyun. Kullanmadan önce ondan izin alın. Ailedeki herkesin birbirinin eşyalarını izin alarak kullandığına şahit olan çocuk, başkasının haklarına saygılı olmayı daha kolay öğrenecektir. Başkasına ait olan bir eşyayı almak istediğinde, nasıl izin isteyebileceğini ve nasıl geri verebileceğini öğretin. Başkasına ait olan bir şeyi almak için izin istediğinde, ancak reddedildiğinde neler yapabileceği ile ilgili konuşun. İstediği şeyi alamayınca üzülmesinin normal olduğunu ifade edin. Bu isteğini anne-babasına söylemek, bunu almak için para biriktirmek gibi alternatif yollar gösterin.

Çocuğunuzun istek ve ihtiyaçlarına karşı duyarlı olun. Pahalı bir şey istiyorsa, bunun için para biriktirmeye teşvik edilebilirsiniz. Ancak sizden alamayacağınız bir şey talep ediyorsa, çocuğa bunu neden alamayacağınızı dürüstçe açıklamalısınız. Çocuğunuzla sevginin ifade edildiği bir ilişki kurun. Çocuğunuzun isteklerini size rahatça ifade edebilmesi için sizden korkmaması gerekir. Eğer çocuğunuzun bir şey çaldığına şahit olduysanız; öncelikle sakin kalmaya çalışın. Aşırı tepkiler vermeyin, çocuğu cezalandırmayın. Ancak durumu örtbas etmeye de çalışmayın. Çalma davranışının neden yanlış olduğu ile ilgili çocukla konuşun. Çocuğun aldığı eşyayı sahibine geri vermesini sağlayın. Çocuğu “hırsız” olarak etiketlemeyin. Çocuğun yanında maddi problemlerle ilgili konuşmayın."