Petrol sudan ucuz artık

OSMAN SAĞIRLI

Dünya 43 yıl aradan sonra yine bir petrol krizi ile karşı karşıya. Arap ülkeleri, 1973 yılında yaşanan İsrail-Arap savaşları sırasında cezalandırmak için ABD ve Hollanda’ya petrol ambargosu başlatır. Gerekçeleri ise, şudur: “ABD, Yom Kippur Savaşı’nda İsrail’e askerî destek (Nickel Grass Operasyonu) vermiştir. Hollanda, savaş sırasında İsrail’e silah sağlamıştır. Ülkesindeki havaalanlarından da ABD’nin yardım uçuşları yapmasına izin vermiştir.” 16 Ekim 1973 tarihinde OPEC üyesi ülkelerin petrol üretimini düşürmesi ve fiyatların yükselmesiyle başlayan kriz dalga dalga yayılır, Batı Avrupa ve Japonya’yı da içerecek şekilde genişletilir. 1980’li yıllara kadar ekonomik durgunluk ve yüksek enflasyona yol açan bu ambargo, yıllar sonra evrim geçirdi. Petrol, üreticilerini de tüketicilerini de yeni bir krizin eşiğine getirdi.
Bu defa petrol üretiminin düşürülmemesi ve fiyatlardaki aşırı düşüş, ihracatı ve ekonomisi petrole bağımlı ülkeleri zorluyor. Özellikle Rusya, Azerbaycan ve Venezuela’yı devalüasyona sürükleyen hareketliliğe çözüm aranıyor. Uluslararası ekonomi çevreleri, şimdilik isim bulmakla yetindi; oil is cheaper than water (Petrol sudan ucuz)...
Ham petrol varil fiyatlarının aşırı şekilde düşerek 28 dolara kadar gerilemesi ilginç sonuçları da beraberinde getirdi. Son 12 yılın en düşük rakamına ulaşan 1 litre petrol, 1 litre sudan daha ucuz hale geldi. Haftalık verilere göre; dünya genelinde 46 ülkede benzinin pompa fiyatı litre suyun gerisinde kaldı. Varil fiyatının 20 dolara kadar gerilemesi beklenen petrol ile ilgili OPEC ülkeleri üretimin kısılarak fiyat düşününün önüne geçilmesini savunuyor. Suudi Arabistan, ambargodan kurtulan İran’ın petrol pazarındaki payına ortak olmasını engellemek amacıyla bu fikre karşı çıkıyor. Şu anda dünyada benzinin ortalama fiyatı litre başına 0.97 ABD doları.