Oy Trabizon, Trabizon dibi kalay, dibi kalaylı kezon!

A -
A +

Hırçın Karadeniz dalgalarının insanlarını selamladığı kent; Trabzon. Kalaylı kazanların meşhur olduğu bakırcı ustalarının şehri. Evliya Çelebi’nin deyimiyle: Halkının çoğunluğu Lazlardan oluşan insanlar topluluğu. Sanki her biri ay parçası, güneş pençesi.

Hırçın Karadeniz kıyısında sıra dışı insanların kenti Trabzon. Kalaylı kazanların meşhur olduğu bakırcı ustalarının şehri, Avrupa ile Asya’nın İpek yolu üzerindeki en önemli irtibat noktası. Trabzon, bu öneminden dolayı tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış âdet, hayat tarzı, gelenek ve görenek bakımından kendine ve yöreye özgü nitelikler taşıyan bu şehir için Evliya Çelebi Seyahatname’sinde; “Öyle imar oldu ki, sanki insan deryası oldu. Halkının çoğunluğu Lazlardan oluşan insanlar topluluğudur” der. Trabzon halkının fiziki özelliklerinden söz ederken de “5’inci iklimde bulunduğu için suyu ve havasının tatlılığından bütün halkı gezip eğlenmeye hevesli ve zevk ehli olup içmeye ve eğlenmeye düşkünlerdir. Gamsız ve aldırışsız zarif dostlar ve âşık kimseler olduklarından yüzlerinin renkleri kırmızımsıdır. Kadınlar kısmı Abaza, Gürcü ve Çerkes güzelleri olduklarından güzel erkek ve kız çocukları olur ki, sanki her biri birer ay parçası ve güneş pençesidirler” demiş.

“HAMSİ”YLE ÖZDEŞ SAYARLAR
Yüksek Kafkas Dağlarıyla korunan Karadeniz Bölgesi’nde ılıman iklim hâkim. Fındık, mısır ve çay, öncelikli ürünleri. Trabzonlular kendilerini eko-sistemi paylaştıkları pırıl pırıl parlayan hamsi ile özdeş sayarlar. Tatlısı dâhil 40 çeşit hamsi yemekleri var, hepsini olmasa da çoğunu zevkle deneme fırsatım oldu. Bu lezzetli balık pek çok hikâye, şiir ve yerel folklor için ilham kaynağı olmuştur. Çay tarımına kadar bölgede her aile, küçükbaş ve büyükbaş beslerken çay üretimine engel olacağı kaygısı ile küçükbaş besleme alışkanlığı oldukça azalmış. Kısaca çay tarımı, mısır dışındaki bazı sebze ve meyve üretimini de zayıflatmış. Bu da deniz ürünleri kullanımını yaygınlaştırmış, tabii ki HAMSİ başta olmak üzere MEZGİT, İSTAVRİT, KRAÇA, SARGAN, ÇİNEKOP, KAYA BALIĞI, İSKORPİT, KEFAL, PALAMUT, Trabzon mutfağında yer bulmuş.

“MİNCİ”, HER ÖĞÜNÜN BAŞ TACI
Trabzon yöresi mutfağının başlıca tarım ve hayvancılık malzemeleri MISIR, FASULYE, KARALAHANA, TEREYAĞI VE PEYNİR. “MİNCİ” denen çökelek türü peynir, hemen her öğün yenir. Trabzon, tereyağı üretimiyle de meşhur: Vakfıkebir ve Tonya ilçelerinde üretilen yağlar, özellikle aranan ürünler. Bölgeye özgü yemeklerden en karakteristik olanları mısır unu ile KUYMAK; Vakfıkebir ve Şal pazarında YAĞLAŞ, HAÇAPUR, HAMSİLİ EKMEK, LAMESLİ EKMEK, KULİMİKA; karalahanadan çorba ve sarma; hamsiden HAMSİ BUĞULAMA, HOHOLLİ HAMSİ, KAYGANA, HAMSİ KUŞU, HAMSİ DOLMA, HAMSİ TAVA, HAMSİ PİLAVI, HAMSİ BÖREĞİ; taze fasulyeden TURŞU KAVURMA; mısırdan KORKOT (MISIR ÇORBASI) ve tatlı olarak KABAK TATLISI, FINDIKLI BAKLAVA VE İLLAKİ SÜTLAÇ; ama HAMSİKÖY SÜTLACI.

“AKÇAABAT KÖFTE”DE TEK ADRES
Şimdi siz ya AKÇAABAT KÖFTE nerede diyeceksiniz? Evet ben KOMAROĞLU der, başka bir şey demem. KOMAROĞLU KARDEŞLER, tüm huysuzluklarına rağmen Akçaabat köfte için açık ara en iyi ve tek adres. Eğer Trabzon’da yerel ürün ararsam “NO 10” yine tek adresim olur. Aslında yerel ürün biraz hafif kalır, bölgenin en özel GURME marketi denebilir. Türkiye’nin her köşesine ürün ulaştırabiliyor ve “Trabzon” ismini her yerde duyuruyor. Trabzon’da balık çok. İyi balık lokantası var mı, ben adres vermede zorlanıyorum. Altı boş, popüler restoran isimlerinden biraz huyluyum. Trabzon’da balıkçı adresim YOMRA BALIKÇI Barınağı, tabii ki tanıdık varsa! Çünkü işletme yok. Konaklama için Karadeniz Bölgesi’nin en tatmin edici adresleri DOUBLE TREE BY HİLTON TRABZON ve CEPHANELİK. Yaklaşık 800 yıllık bir eser bu kadar güzel, estetik onarılıp turizme kazandırılabilir. Üstelik Cephanelik mutfağı, ambiyansı, her şeyi ile çok özel. Açık söyleyeyim Karadeniz’de henüz benzerini göremedim. Bu işletme ile Trabzon kesinlikle övünebilir. Trabzon HANCIOĞLU ORMAN İÇİ Tesisleri ise tabiatla insanı buluşturan bir çalışma. Huzur, estetik, kalite... Aradığınız çok şeyin cevabı. Evet Trabzon’a her mevsim gidebilir, rahatlıkla 4-5 gün kalabilir, dinlenmiş, keyif almış, farklı lezzetler denemiş olarak ayrılabilirsiniz.

Mısır yaz-kış yeniyor
Trabzon’da yaygın şekilde yetiştirilen mısır, kışın da tüketilmek üzere hazırlanan yiyeceklerin başında geliyor. Yaz aylarında, çok az bir kısmı tazeyken pişirilerek yenen mısırların geri kalan büyük bölümü, koçanlar hâlinde, evlerden bağımsız olan ve tamamen ahşaptan yapılan serenderlerde kurumaya bırakılıyor. Kışın belli periyotlarda değirmenlerde öğütülerek elde edilen mısır unundan yapılan mısır ekmekleri, yoğurtla tüketiliyor. Karadenizlilerin vazgeçilmezi olan mısır unu, kışın bolca tüketilen hamsi tava yapımında kullanılan en önemli malzemeyi de oluşturuyor.

 

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.