Uluslararası finans hayatınızı nasıl etkiliyor 2: Petrol Fiyatları

Son birkaç haftada petrol fiyatlarının hızla düştüğünü fark etmemek neredeyse imkansızdır. Bu yazıyı yazarken ham petrol 65-69 dolar aralığındaydı. Bu düşüş, Mart 2011'den Eylül 2014'e kadar süren 100-110 dolar civarındaki fiyatlardan yaşanan düşmeydi. Petrol fiyatları bazı dalgalanmalarla beraber 2011'den Eylül 2014'e kadar yavaş yavaş aşağı iniyordu. Eylül 2014 sonrası ise inmeye değil, düşmeye başladı.

Bu düşüşün ardında çok sayıda neden bulunmakta, mesela Libya'da petrol üretiminin yeniden başlaması, ABD'de kaya petrolü üreminde yaşanan devasa artış, Rusya, Kanada ve Suudi Arabistan'daki üretim artışları ve son olarak OPEC'in günlük 30 milyon varil olan üretimi düşürmeme kararı ile doğrudan ABD'deki kaya petrolü üretimini hedef alması sayılabilir...

Ham petrol fiyatlarındaki düşüşün diğer nedenleri arasında durgun AB ekonomileri, Çin ekonomisinin yavaşlaması, durgun Japon ekonomisi ve küresel genel ekonomik cansızlık bulunmaktadır. AB ve Japonya'daki petrol tüketimi 2007 yılından bu yana önemli ölçüde düştü. ABD'deki araçlar da daha az yakıt tüketir hale geliyor. ABD dünyanın en büyük ham petrol tüketicisidir. Orada olan biten birçok şeyi belirler. ABD ayrıca çok büyük miktarda rafine petrol ürünü ihraç ederek dünya petrol piyasalarının üzerindeki baskıyı azaltmaktadır. ABD, Kanada ve bazı özel şartlardaki ülkeler hariç ham petrol ihraç edemez. ABD petrolü ABD toprağından çıkamaz. Sadece işlenmiş petrol ürünleri, motorin, plastik reçine, petrokimya tesisleri için ham madde gibi ürünler ihraç edilebilir...

Petrol fiyatı hikayesinde daha anlatacak çok şey var ve önümüzdeki birkaç ay içinde bu oyunlar sahnelendikçe anlatacağım...

Böylece petrol fiyatları düştü. Evet, petrolün çok çeşidi var, mesela hafif, tatlı ve kükürtlü, Suudi hafif, Venezuela kükürtlü, Kanada petrol kumu (bitüm de denir) ve yüzlerce çeşidi daha vardır. Hepsinin fiyatı düştü. Neden? Petrol fiyatları dünya çapındadır. Petrol piyasaları küresel piyasalardır. Arz ve talep; siyasi, ekonomik, teknolojik veya diğer nedenlerle bir şekilde değiştiği zaman petrol fiyatları da değişir. Bu da kullandığımız benzin, motorin ve daha çok sayıda ürünün fiyatının değişmesi demektir.

Aynı zamanda petrolle yapılan on binlerce şeyin fiyatı da değişecek manasına gelir. Bunlar arasında plastik, reçine, ilaç kapsülleri, pestisit, herbisit, naylon, yumurta kartonları, mikrodalga yemekleri, kolonya, rimel, ruj, bazı halı çeşitleri, bazı boyalar, antifriz dahil çok sayıda ürün bulunmaktadır.

Petrolün fiyatı dolarladır. Dolar nereye giderse petrol fiyatı da oraya gider ve birçok yönden tersi de geçerlidir. Bu piyasada arz ve talep kanunu çalışmaktadır. Petrol talebi petrol arzından daha yavaş büyüdüğü zaman fiyatlar düşer. Arz ve talep değişimindeki nedenler öyle olmasa bile, durum bu kadar basittir.

Bütün bu küresel arz ve talep değişiklikleri ve petrol (ve doğalgaz) trendi günlük hayatlarımızı doğrudan ve dolaylı olarak çok çeşitli şekillerde etkiliyor. Sadece araçlarımıza aldığımız benzin ya da motorin değil, çok enteresan şekillerde etkiliyor, hele bir de fiyatlar uzun süre düşmeye devam ederse etkisi daha büyük olur.

Ancak fiyatlar uzun süre düşmeye devam ederse o zaman petrol üretimi ve petrol yatırımları da azalır. Yani çok da uzak olmayan bir gelecekte petrol fiyatlarında artış beklememiz gerekir.

Uluslararası petrol piyasalarının karmaşık dünyasına hoş geldiniz...