Siz bakmasanız da olur

"Çünkü isyanın ilk aşamasında öldürmek gereklidir: Bir Avrupalıyı öldürmek bir taşla iki kuş vurmak, tek bir atışta hem ezeni hem de ezileni yok etmektir: Geriye bir ölü ve bir özgür insan kalır."

Frantz Fanon'un, 36 yaşında kanserden ölmeden birkaç gün önce basıldığını gördüğü, Filistin Kurtuluş Örgütü'nden Tamiller'e, Kara Panterler'den Che'ye kadar silahlı mücadele veren hareketlere ilham kaynağı olan Yeryüzü'nün Lanetlileri'nin önsözünden Sartre'ın empati sınırlarını zorladığı satırlardı bunlar...

Doğu'da kolonyalizme karşı silahlı bağımsızlık hareketlerinin, Batı'da devrimci şiddetin ahlaki olanı belirlediği 60'ların havasında yazılmış önsöz, kitabın kendisinden bile sertti.

Duyarlı sol aydın duruşuyla, şiddet övgüsünün sınırlarının belirsiz olduğu o günler neyse ki geride kaldı.

Çünkü kitabın sadık okurlarından çoğu silahı bıraktı. Brezilya'da silahlı devrimci örgüt Colina'nın eski bir üyesi şu anda cumhurbaşkanı. Kitabın en çok etkilediği El Fetih, artık siyasi bir örgüt. 72 Münih Olimpiyatı katliamını yapan Kara Eylül grubuna parasını veren Ebu Mazen ise barış görüşmeleri yürüten ılımlı bir devlet başkanı. FARC gerillaları barış masasında, Filipinler'de Morolu isyancılar da. 68'in öğrenci lideri şimdi Sartre öldürülmelerinin teorisini yaptığı Avrupa'yı birleştirmeye çalışan bir politikacı.

Bugün Sartre'ın bu satırları ancak IŞİD'çilere ilham kaynağı oluyordur. Bir de üçüncü dünyacılığın hâlâ itibarlı olduğu, devrimci şiddetle hâlâ yüzleşememiş, hâlâ ezilen-ezen şiddet ayrımlarıyla boğuşan, Türkiye'deki arkaik sola.

Çünkü kitabın ilk elden muhatabı PKK da artık barış masasında.

Hatta 30 yıldır Fanon'un kitabında tarif ettiği gibi silahla mücadele eden silahlı örgütün liderinin elinde, artık Fanon'a ve Sartre'ın şiddet övgüsüne en sert reddiyeyi yazmış Hannah Arendt'in kitapları var.

15 yıldır kaldığı cezaevinden örgütü sahada yenildiği için değil, kandırıldığı için hiç değil (kolay kandırılabilseydi herhalde bunun için 15 yıl beklenmezdi) bunun, örgütü için daha doğru olduğunu düşündüğü için, zamanın ruhu bunu gerektiriyor diyerek iki yıl önce silahlı mücadele döneminin kapandığı ilan etti. Ve son mesajında Mart-Nisan aylarında örgütüne silahsızlanma talimatı da verebileceğinin sinyalini verdi.

Peki 34 yıl önce Kürdistan'da Zorun Rolü diye kitap yazıp silahlı mücadelenin teorisini yapmış bir örgütün lideri silahlara veda noktasına gelmişken, ülkenin sol entelektüelleri, sivil toplumu ne yaptı?

Neredeyse hiçbir şey. Çözüm sürecinde sivil toplum ve aydınlar devletin gerisine düştü.

O yüzden görüştüğü PKK liderlerine şu cümleleri kurmak da MİT müsteşarına kaldı:

"BEN DEMOKRATİK MÜCADELE İÇERİSİNE GİRİP DE DÜNYADA SONUCUNA ULAŞAMAMIŞ HİÇBİR HAREKET GÖRMEDİM. BAKIN DÜNYA SİYASİ TARİHİNE DEVRİMLER TARİHİNE GANDİ'DEN TUTUN DA POLONYA'DAKİ İŞÇİ HAREKETİNE EFENDİME SÖYLEYİM GÜNEY AMERİKA'DAKİ HAREKETLERE VARANA KADAR BAKIN DEMOKRATİK SİYASİ MÜCADELE VERİP DE MEŞRU KABUL EDİLEBİLİR EVRENSEL HEDEFLERİNE ULAŞAMAMIŞ HİÇBİR HAREKET GÖRMEDİM. BUNA AMERİKA DA FRANSA DA HER YER DAHİL AMA BURADA MEŞRU YOL KULLANANLAR. ŞU AN ORTA DOĞU DA BÖYLE YANİ. BAKIN İSRAİL'İN İMAJI YERLE BİR OLMAYA BAŞLIYOR MEŞRU ÇİZGİDE DURAN FİLİSTİN HAREKETİ DAHA DA GÜÇ KAZANIYOR. AMA GAYRİMEŞRU ARAÇ KULLANAN İNGİLİZCEDE IRRELEVANT DİYORLAR ARTIK VAR OLAN SOSYAL DOKU VE SİYASAL ŞARTLARA UYGUN HAREKET ETMEDEN EYLEM GÖSTERDİĞİNİZ ZAMAN BİR ŞEY OLMUYOR" (Oslo kayıtlarından)

Haksızlık etmemek gerek. Uzun yıllar Türkiye'de Kürt meselesine sadece sol duyarlılık gösterdi. Devletin insan hakları ihlallerinin karşısında Sartre, Fanon okuyanlar durdu. Bu aynı zamanda ezilenlerin şiddetine karşı bir körlüğe neden oldu ama devletin meşru-gayrimeşru şiddetinin hiç sorgulanmadığı devirlerde bu öldürmelerden öldürme seçiciliğin göze batması, ayıplanması lükstü.

2005'te AKP hükümetinin Kürt meselesi defterini açmasında da o dönemde Başbakan'ı ziyaret eden aydınların, STK'ların büyük katkısı oldu. Açılım toplantılarına katılarak, Akil İnsanlar Heyetine girerek bu desteklerini sürdürenler oldu. Ama azalarak.

Önce ve her zaman "bunlar samimi değil". Barış ancak bir ÖDP-Yeşiller koalisyonunda mümkündü. Yoksa bunlar "İslamcı, milliyetçi, millet-i hakimeci"ydi. Özleri kötü, zihniyetleri barışa uygun değildi.

Sonra "bunlar milliyetçiliğe oynuyorlar" geldi.  Her geri açıklamada, geri adımda hiç bıkmadan...  Hatta Barzani'nin gelip Kürtçe konuştuğu AKP kongresini Alparslan'dan bahsedildi diye Türk-İslam sentezcisi ilan eden kendi doğrularının esiri olmuş bir dar kafalılıkla...

Peki ya seçimleri milliyetçilik oynamadan, çözümden bahsederek kazanınca?

O zaman da B planı devreye girdi: "Seçimlere kadar ateşkes işlerine geliyor tabii." Seçimler geçti, AK Parti girdiği bütün seçimleri kazandı. Meydanlarda çözüm sürecini savundu, seçimlerden sonra da ya müzakere masasında durdu ya da kalktıysa yeniden oturdu.

80'lerde devlet Kürtlerin kandırılıp dağa çıkarıldığını söylerdi, 2010'larda o devletin muhalifleri bu kez Kürtlerin kandırılıp dağdan indirilmeye çalışıldığını söylemeye başladı. Bir tek "Kürtler kandırılıyordu" değişmedi.

O halde barışla kandırılan Kürtleri uyarmak da Beyaz Adam'ın göreviydi.

Çözüm sürecine ilk cevap "Demokrasi olmadan barış olmaz" oldu. Silahlı örgütle devletin uzlaştığı müzakereye Türk aydınlardan itiraz vardı. Önce Norveç olmalı, ondan sonra barış masasına oturmalıydık. Tıpkı Güney Afrika, Kolombiya ve Filipinler'in yaptığı gibi. Onca demokratik birikime rağmen uzun yıllar İngiltere, İspanya'nın yapamadığı gibi mi yoksa...

Norveç olana kadar da iç savaşa mecburduk. Hatta iç savaş olmadan düzelmeyiz diyeni bile çıktı. Öcalan'a giden ilk BDP heyetinin koltuk altına "Aman çözümün karşılığında Başkanlık sistemi vermeyin" diye mektup sıkıştıran sivil toplumcu da gördük, "daha bir şey almadan silah kozunu vermek doğru mu" diye akıl veren insan hakları aktivisti profesörü de.

Çekilen PKK'lılara aman diye koşup yetişeni, herkes barıştan bahsederken bölgeye gidip gidip hep savaş nabzı tutanını, müzakere masasında oturan siyasetçiler biraz barıştan bahsedince canı sakılıp onlarla polemiğe giren canı sıkılanını..

Gezi'de "niye bizimle birlikte ayaklanmıyorsunuz yoksa devirmeye çalıştığımız iktidarla mı anlaştınız" diye mahalle baskısı yapmaktan, 30 yıl silahla direnmiş, sonra  masaya oturmuş örgüte diren hashtagleriyle kalk oradan çağrısı yapmaya kadar... Hatta Kürt sorununda modeli Sri Lanka olan polis şeflerinin, savcıların 17 Aralık operasyonuna bile destek atmaya kadar...

PKK'nın şehir milisleri sokak ortasında insanları linç ederken, sakallı diye insanlar öldürülürken, sokak ortasında hain diye gençler arkalarından bildiriler yayınlanarak infaz edilirken bile susarak, hatta susmayarak Serhildan çağrıları yaparak, Kürt siyasetçilerin bile öz leleştiri yaptıkları olaylar için hak mücadelesi diyerek, imzalı tweetleri, bildirilerle belli failleri meçhulleştirerek, derin güçler yaptı diye cinlere perilere topu atarak...

Çözüm süreci ikinci yılına girerken, Gülçin Avşar'ın yazısının harika başlığıyla "Bir zamanlar ihtimal olan ve çok güzel olan barışı", gerçekleşirken tek bir teşvik edici kelimeleri yok. İki yıldır, havayı zehirlemekten, kötü haberleri yaymaktan, bitti bu iş diye pusuda beklemekten başka 30 yıl sonra silah bırakan bir örgütü, 30 yıl sonra o örgütle masaya oturmuş bir devleti cesaretlendirecek, gerektiğinde uyaracak tek bir cümleleri yok.

Öcalan Arendt okurken, MİT müsteşarı demokratik mücadele nasihatleri ederken onlar Fanon'da, Sartre'da ama daha kötüsü Erdoğan'da AKP'de takılıp kaldılar...

Barışı AKP'nin hanesine yazılmış yazılacak bir gol olarak görmekteler. AKP'nin barışı savunarak ahlaki üstünlüğü bırakmayan elinden rahatsız olmaktalar... Ah Kürtler de bir isyan cephesine katılsa diye iç geçirmekteler.

Gezi'de "demokrasi" için Mustafa Kemal'in askerleriyle, TGB'cilerle, Türk Solu'cularla yan yana durmakta bir beis görmeyenler, 17 Aralık'ta cemaatin polisine, savcısına ümitlerini bağlamakta bir sakınca bulmayanlar, 30 yıldır süren bir savaşı bitirebilecek bir barış için bile olsa iktidarın yanında br anlık durmaktan imtina etmekteler. "Süreç bitti, AKP artık partner değil" deyip "süreç konusunda devletin geleceğini düşünenler ve seküler güçler"i göreve çağırılmasını da sivil toplumun göreve çağrılması diye yutturmaya çalışmaktalar.

En kötüsü de her şeyi boşver, iktidarla olan kavganı, PKK'ya olan öfkeni bu işe karıştırma, her şeyi bırak Barışa Bak diyenlere saldırmaktalar. Eskiden barış diyenlere saldıranların yerlerinde oturduklarının farkındalar mı acaba?

Ama dert değil, siz bakmasanız da olur, hatta oluyor...