Cari açık tarihi dip seviyelerde

Cari açık ağustosta aylık bazda 163 milyon dolarla 2009 Ekim ayından bu yana en düşük seviyesine geriledi
AA muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinden derlediği bilgiye göre, cari işlemler açığı, ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre 2 milyar 58 milyon dolar azalışla 163 milyon dolar oldu. Böylece cari açık aylık bazda 2009 Ekim döneminden bu yana en düşük seviyesini gördü. Ekim 2009'da 629 milyon dolar cari fazla verilmişti.

Oniki aylık cari açık 43 milyar dolarla yaklaşık son 5 yılın en düşük düzeyine indi
Oniki aylık cari işlemler açığı ise 45 milyar 105 milyon dolardan 43 milyar 47 milyon dolara gerileyerek, 2010 Kasım'dan itibaren gördüğü en düşük düzeye indi.


AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, dış ticarete ilişkin öncü göstergelerin eylül ayında yıllık cari açığın düşüş eğilimini sürdüreceğine işaret ettiğini ve bu sonuçlar sonrasında, milli gelire oranla cari açığın yüzde 5,9 düzeyine indiğini ifade etti.


Enerji dışı cari dengenin gayri safi yurt içi hasılaya (GSYH) oranla yüzde 0,5 düzeyinde açık verdiğini, cari dengenin temel eğiliminde bozulmanın durduğunun gözlendiğini kaydeden Bürümcekçi, cari açıkta ağustos ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre azalmasının ana etken olurken, hizmetler dengesinin geçen yıldan düşük fazla vermesinin iyileşmeyi sınırlandırdığını söyledi.


İthalatın ihracata göre daha sert daralması sonrasında ağustosta yıllık bazda yüzde 39,8 azaldığını dile getiren Bürümcekçi, şöyle devam etti:
"Ancak, hizmetler dengesi içinde turizm gelirlerinin geçen yıla göre yüzde 13 azalış gösterdiği izlendi. Bavul ticareti ise Rusya krizinin etkisiyle yıllık bazda yüzde 33,8 gerileme gösterirken, taşımacılık gelirlerinin de yıllık bazda azalmaya devam ettiği gözlendi. Ağırlıklı olarak yatırım gelir-gider dengesinden oluşan birincil gelir dengesinin ise geçen yıla göre daha düşük açık verdiği izlendi."
İthalat ve ihracat için önemli bir öncü gösterge olan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerinin eylül ayında dış ticaret açığında yine sert daralma görüleceğine işaret ettiğini kaydeden Bürümcekçi, söz konusu verilere göre eylül ayında ihracatın 11,6 milyar dolar ve ithalatın 15,4 milyar dolar düzeyinde olduğunu; böylece, dış ticaret açığının ise 3,72 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğini söyledi.
Bunun ise, dış ticaret açığının yıllık olarak çok sert daralma göstereceği anlamına geldiğini belirten Bürümcekçi, cari açıktaki iyileşme eğiliminin bazı risklere rağmen 2015 yılının kalanında ılımlı bir şekilde devam etmesini beklediğini ve yıl sonu için 36,5 milyar dolar olan cari açık tahminleri üzerindeki risklerin dengeli olduğunu kaydetti.


Bürümcekçi, cari açık konusundaki öngörülerini şöyle anlattı:
"Önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen finansal şartlarda gözlenen sıkılaşmanın 2015 yılında da etkisini devam ettirdiği gözlenirken, buna karşılık petrol fiyatlarının da 2014 yılı ortalamasının (99 dolar) çok altındaki mevcut düzeyini koruması ile cari açıktaki iyileşmeye belirgin katkıda bulunacağını düşünmekteyiz. Buna karşılık, Rusya ve Irak gibi önemli ihracat pazarlarındaki sorunlu görünüm ve AB'de gözlenmekte olan durgunluk ise dış ticaret açığını artırıcı riskler arasında takip edilmektedir. Yeni açıklanan Orta Vadeli Program'da (OVP) 2015 yılı cari işlemler dengesi tahmini, yüzde 4'ten yüzde 3'e düşürülen büyüme ve 54,3'e çekilen ortalama petrol fiyatı varsayımı altında, 46 milyar dolardan 36,7 milyar dolara çekilmiştir. Bu ise bizim uzun süredir koruduğumuz 36,5 milyar dolar açık tahminimizle uyumludur. Bu tahmin üzerinde yukarı yönlü riski, ödemeler dengesi verisinde zaman zaman ağırlıklı olarak turizm gelirlerinde gözlenen aşağı yönlü revizyonlar artırırken, petrol fiyatlarının varsayımlarımızın yaklaşık 10 dolar altında seyretmesi ise dengelemektedir."


"Yıllık açıktaki düşüş belirgin hızla devam edecek"
Halk Yatırım'ın Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, ağustos ayında 163 milyon dolar ile sınırlı kalan aylık açıkla cari dengedeki iyileşme görünümünün korunduğunu söyledi.


Geçen yılın ağustos ayındaki 2,4 milyar dolar düzeyindeki açık göz önüne aldığında yıllık cari açıkta 43 milyar dolara hızlı bir gerileme gözlendiğini ifade eden Kıvcı, eylül ayına ait öncü dış ticaret verilerinin de yıllık açıktaki düşüşün belirgin hızla düşmeye devam edebileceğine işaret ettiğini dile getirdi.


Kıvcı, sözlerini şöyle tamamladı:
"Eylül sonuna ait tahminimiz, açığın 41 milyar doların altına inebileceği yönünde. Yıl sonuna ait beklentimizi de 40 milyar dolardan 38 milyar dolara indiriyoruz. 2016 tahminimiz 39 milyar dolar. Ağustos ayında cari açığın sınırlı kalmasında, dış ticaret açığındaki sert daralmanın yanı sıra, doğrudan yatırımlara ait kar transferlerinde devam eden yavaşlamanın da etkisi bulunuyor. Turizm gelirleri mevsimsel olarak katkı sağlasa da beklenenden daha zayıf bir performans gösteriyor."