VIP israf! Fuarlarda tasarrufu unuttuk

Fikret Çengel
NEW YORK

Ekonomik olarak zorlu bir dönemden geçiyoruz. Bu dönemde kemerleri sıkmak şart. Kamu bu konuda özel bir hassasiyet gösteriyor. Harcamalar frenleniyor, lojmanlar satılıyor, sosyal tesisler özelleşiyor, makam araçlarının sayısıazaltılıyor. Bu kararlılık Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından önceki gün açıklanan Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile de teyit edildi. YEP’e göre ihalesi yapılmamış veya daha başlamamış projeler askıya alınacak. Mega projeler doğrudan yabancı yatırım, uluslararası finansmanla hayata geçirilecek, kamu-özel iş birliği finansal açıdan verimli olmasına yönelik düzenlemelerle hayata geçirilecek. Vergi süreçlerinde iyileştirmeler yapılacak ve bunun ötesinde etkinliği kalmamış olan istisna, muafiyet ve indirimler kademeli olarak kaldırılacak. YEP ile kamunun sadece 2019 yılında 76 milyar liralık tasarruf yapılması öngörülüyor. Dedik ya kamu kararlı. Peki her seferinde Türkiye’yi 2023 yılı hedeflerine taşıyacaklarını, ellerini taşın atına koyacaklarını söyleyenler, birlikler, ticaret heyetleri buna ne kadar bağlı.

BENİM MESCİDİM VIP OLSUN
Dün New York’taki Türkiye Ticaret Merkezi’ni sayfalarımıza taşımıştık. 3 yıl önce açılan TTM’nin boş dükkânları için her yıl 1,8 milyon dolar kira ödendiğini gündeme getirmiştik. Bugün de New York ziyaretim sırasında şahit olduğum akıl almaz uygulamalara dikkat çekmek istiyorum. TTM’de New York’a gelen girişimciler ve burada yaşayan stratejik ortaklarla sohbetimiz devam ediyor. Eksikleri ve yapılması gerekenleri konuşuyoruz. Fuar organizasyonu ve lojistik hizmetler veren New York’a yerleşik bir Türk’ün anlattıkları ise akıl almaz cinsten. Listeyi göstermesem inanmazdım. New York’taki Javits Center’a giden ticaret heyeti bildiğin devlet başkanlarına uygulanan BM protokolü istiyor. VIP mescit, VIP araç, VIP Park istekleri saymakla bitmiyor. Mescit talebi ibadet yapacaklar için anlaşılabilir bir durum. Ancak fuar alanında zaten mescit bulunuyor. Türk heyeti bunu kabul etmiyor. İkinci bir mescidin maliyeti ise 40 bin dolar.  Organizatör “Yapılanlara vicdanım elvermiyor” diyor tek tek anlatıyor. Gelin devlet desteklerinin nasıl çarçur edildiğini bir de ondan dinleyelim: Fuara yoğunlaştık, tüm hazırlıklar sürerken bir mail alıyorum. ‘VIP mescit, VIP park, VIP giriş istiyoruz’ maili tekrar tekrar okuyorum. New York’taki Javits Center dünyanın en önemli fuar alanlarından biri. Oldukça prestijli ve iş potansiyeli en yüksek merkezlerden birisi. Dolayısıyla stant alanları da çok pahalı. Javits’te bir mescit var. Bu konuda sıkıntı yaşanmaz ama Türk stantlarının bulunduğu yerde ayrıca VIP mescit açmanın maliyeti çok yüksek. 40 bin dolar bütçeyi buna ayırmak yerine Türk ürünlerini sergilemek, ayrı bir stant açmak veya alım heyetlerinin ilgisini çekecek etkinlikler düzenlenmeli. Amerika’da VIP otopark veya giriş gibi uygulamalar zaten yok. Ne katılımcılar ne ziyaretçilere böyle bir imkân prensip olarak verilmiyor. Ancak bunu ne yazık ki bazı Türk heyetlerine anlatamıyoruz.

Keyfî harcamalar kabul edilemez
Fuarlara harcanan paralar büyük ölçüde devlet teşviki veya oda ile birlik aidatlarından karşılanıyor. Yani para ya devletin ya da üyelerin aylık ödemelerinden oluşuyor. Bu paraların ihracatı arttıracak etkinlikler yerine keyfî uygulamalara harcanması kabul edilemez. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yıllardır bir zihinsel dönüşümün gerekliliğinden söz ediyor. Fuarlar, yurt dışı organizasyonları, ihracatı arttıracak zeminlerdir. Türkiye’de üretilen malların değeri ile dünya piyasaları ile buluşmasıdır.