Ölen kocadan ve babadan dolayı iki maaş almak mümkün mü?

Soru: "Üç ay önce kocamı kaybettim. Kocam SSK emeklisi idi. Bağ-Kur emeklisi babam ise 2002 yılında vefat etmişti. Babamdan ve kocamdan maaş bağlanması için müracaat ettim. Kocamdan maaş bağladılar ancak babamdan maaş bağlamadılar. Komşum Jülide ise geçen sene vefat eden kocasından SSK maaşı, 2007 yılında vefat eden babasından ise Bağ-Kur maaşı alıyor. SGK, neden bana babamdan dolayı Bağ-Kur maaşı bağlamıyor?" Hüsniye T.
KİMLER BABADAN VE KOCADAN DOLAYI İKİ MAAŞ ALAMAZ?
Bilindiği üzere kimlere dul maaşı, kimlere yetim maaşı bağlanacağı ilgili sosyal güvenlik kanunlarında ayrıntılı olarak belirtilmiş. Ancak gerek geçmiş sosyal güvenlik kanunlarının dul ve yetim aylığı şartlarının farklı olması gerekse bu şartlar arasında zaman içinde çok sayıda yasal değişiklik yapılması okurlarımızın kafasının karışmasına neden oluyor. Nasıl olmasın ki; okurumuzun belirttiği gibi şartları birbirine benzer olmasına rağmen aynı durumdaki komşusu hem babadan hem kocadan olmak üzere iki maaş alabilmekte iken okurumuz sadece kocasından dolayı tek maaş alabiliyor ve garip olan da her iki uygulama da yasalara uygun.
Dul ve yetim kalmış kadın okurlarımıza ve bu konuya ilgi duyanlara hem kocadan hem de babadan olmak üzere iki maaş alınıp alınamayacağı hakkında bilgi vermeden önce ilk olarak kimlerin iki maaş alamayacağını anlatmak; sonrasında ise kimlerin iki maaş alma hakkının bulunduğunu açıklamak istiyorum.
Öncelikle belirtmeliyim ki; ölüm tarihi ne olursa olsun ölen kocanın ve ölen babanın sigorta statüsü aynı ise dul ve yetim kadına sadece tek maaş bağlanabiliyor. Ölüm tarihi dikkate alınarak dul ve yetim kadına ya tercih ettiği aylık ya da yüksek olan aylık ödeniyor. Dolayısıyla kocası SSK babası SSK sigortalısı veya kocası Bağ-Kur babası Bağ-Kur sigortalısı ya da kocası emekli sandığı babası emekli sandığı sigortalısı olan dul ve yetim kadınlar ölen koca ve babadan dolayı iki aylık alamıyor, sadece bir aylık alabiliyor.
Hem kocadan hem de babadan dolayı SSK ve Bağ-Kur şartlarından iki maaş alabilmek için aranan iki kriter var. Bunlardan ilki ölen baba ve kocanın sigorta statülerinin farklı olması diğeri ise babanın ve kocanın ikisinin veya en az birinin ölüm tarihinin 1 Ekim 2008 öncesi olmasıdır. Dolayısıyla hem baba hem de koca 30 Eylül 2008 tarihinden sonra vefat etmiş ise sigorta statüleri koca SSK, baba Bağ-Kur ya da tersi biçimde koca Bağ-Kur baba SSK olmak üzere farklı olsa dahi dul ve yetim kalan kız çocuğuna sadece bir aylık bağlanır. Bağlanacak aylığın babadan mı yoksa kocadan mı olacağı da dul ve yetim kadının tercihine göre şekillenir.
KİMLERE BABADAN VE KOCADAN DOLAYI İKİ MAAŞ BAĞLANIR?
Babanın ve kocanın ölüm tarihleri ister 1 Ekim 2008 öncesi olsun ister 1 Ekim 2008 sonrası olsun, ölen koca SSK veya Bağ-Kur kapsamında ölen baba emekli sandığı kapsamında ise dul ve yetim kadına, kocadan SSK veya Bağ-Kur, babadan da emekli sandığı olmak üzere iki maaş bağlanıyor. Dolayısıyla babanın emekli sandığı sigortalısı olması halinde ölen koca ister SSK sigortalısı olsun isterse Bağ-Kur sigortalısı olsun kesin olarak iki maaş bağlanır. Biz buna emekli sandığı sigortalısının yetim kızının ayrıcalığı diyoruz(!)
Ölen kocanın emekli sandığı kapsamında sigortalı olması, babanın ise SSK statüsünde sigortalı olması halinde de ölüm tarihine bakılmaksızın hem kocadan hem de babadan olmak üzere iki maaş ödeniyor. Şayet ölen kocanın sigorta statüsü emekli sandığı olmasına rağmen Bağ-Kur sigortalısı olan babanın ölüm tarihinin 4.10.2000 ile 7.8.2001 aralığında olması veya ölümün 1.8.2003 tarihinden sonra gerçekleşmesi halinde de dul ve yetim kadına kocasından emekli sandığı maaşı yanında babasından dolayı Bağ-Kur maaşı ödeniyor.
SSK VE BAĞ-KUR MAAŞI İÇİN ÖLÜM TARİHİ ÖNEMLİ
Ölen kocanın sigorta statüsü emekli sandığı olmasına rağmen Bağ-Kur sigortalısı olan babanın ölüm tarihinin 4.10.2000 öncesi veya 8.8.2001 ile 1.8.2003 aralığında olması halinde ise kocadan dolayı bağlanan emekli sandığı maaşı ile varsa sair diğer gelirler (kira, faiz vb.) toplamına bakılıyor. Maaş ve sair gelirler toplamı brüt asgari ücretin altında ise kocadan şartsız bağlanan emekli sandığı maaşına ilave ölen babadan da Bağ-Kur maaşı ödeniyor. Babadan bağlanan emekli sandığı maaşı ve sair diğer gelirler toplamı brüt asgari ücretin üzerinde olanlara babadan Bağ-Kur maaşı bağlanamıyor.
Kocanın ve babanın SSK ve Bağ-Kur olmak üzere iki farklı sigorta statüsünde bulunması ve bunların ikisinin ya da en az birisinin ölüm tarihinin 1 Ekim 2008 öncesi olması halinde de bazen iki maaş başlanabiliyor. Ölen kocanın Bağ-Kur sigortalısı ölen babanın SSK sigortalısı olması halinde iki maaş için sorun yok. Ancak ölen kocanın SSK sigortalısı ölen babanın Bağ-Kur sigortalısı olması halinde bazen iki maaş bağlanamıyor. Burada da belirleyici olan unsur Bağ-Kur sigortalısı babanın ölüm tarihi ile dul ve yetim kadının gelirleri toplamı oluyor.
Ölen koca SSK sigortalısı ölen baba Bağ-Kur sigortalısı ve babanın ölüm tarihi 4.10.2000 ile 7.8.2001 aralığında ise veya babanın ölümü 1.8.2003 tarihinden sonra gerçekleşmiş ise dul ve yetim kadına, ölen kocadan SSK, ölen babasından Bağ-Kur olmak üzere iki maaş ödeniyor. Bağ-Kur sigortalısı babanın ölümünün 4.10.2000 tarihinden önce olması veya ölümün 8.8.2001 ile 1.8.2003 tarih aralığında gerçekleşmesi halinde ise kocadan dolayı bağlanan SSK maaşı ile varsa sair diğer gelirler toplamı brüt asgari ücretin altında kalırsa kocadan SSK ve babadan Bağ-Kur olmak üzere iki maaş bağlanıyor. Kocadan bağlanan SSK maaşı ile varsa diğer gelirler toplamı brüt asgari ücretin üzerinde olan kadınlara babadan dolayı Bağ-Kur yetim maaşı bağlanamıyor.
Okurumuz Hüsniye Hanımın kocasının ölümü sonrası SSK tarafından bağlanan dul aylığı ve varsa diğer gelirleri toplamı brüt asgari ücret olan 1.140,00 TL üzerinde ise Bağ-Kur sigortalısı babasının ölüm tarihi 8.8.2001 ile 1.8.2003 aralığında olduğu için okurumuza babasından Bağ-Kur yetim aylığı bağlanmaması yasaya uygun. Ancak kocasından bağlanan maaşı dahil olmak üzere okurumuzun gelirlerinin toplamı 1.140,00 TL'nin altında kalıyor ise kocasından dolayı bağlanan SSK dul aylığına ilave olarak Bağ-Kur sigortalısı babadan dolayı da yetim aylığı bağlanması gerekir.