Cenevre öncesi Suriye'de temizlik

Karikatürün orijinali Yiğit Özgür'e ait. Baloncuklardaki diyalog ise twitterda Türkiye'deki birçok köşe yazarını cebinden çıkarabilecek analizleri ile bilinen Mister Noune mahlaslı bir kullanıcıya ait...

Diyalog Türkiye'de Suriye'de savaşan gruplar konusundaki akıl karışıklığını sarih bir şekilde özetliyor. Bu akıl karışıklığının sıradan halk arasında olması normal. Epey komplike, birçok grubun dahil olduğu, ittifakların hızla değiştiği bir çatışma alanı Suriye...

Lakin bu kafa karışıklığının kamuoyu önderleri veya köşe yazarları arasında da epey yaygın olması anlaşılır bir durum değil. Cehalet ve ön yargının korkunç bileşimi ile yapılan analizlerde, Suriye muhalefetini olduğu gibi el-Kaideci gösterme eğilimi, güya saygın gazeteciler arasında bile epey popüler bir alışkanlık oldu, olmaya da devam ediyor.

Suriye'nin bölünmüş muhalefetinin kendi arasındaki çatışmaları uzun süredir devam eden bir olguydu. Benzer şekilde, Suriye muhalefeti içinde sayılmaması gereken el-Kaide'ye bağlı unsurların ise muhalefeti zayıflatmak için en başından elinden geleni yaptığı biliniyor.

Geçen hafta Suriye'de yaşananlar bu çatışmalara ayrı bir boyut kattı. Birçok farklı gruptan oluşan İslami Cephe ve epey güç kaybetse de hâlâ bir aktör olan Özgür Suriye Ordusu, el-Kaide bağlantılı İslam Şam Irak Devleti'ne (İŞID) tam teşekküllü bir savaş açtı. Özellikle Halep'te İŞID ciddi anlamda mevzi kaybetti. El-Kaide Suriye'de bitiyor mu sorusunu sormak için henüz erken, lakin bu gelişmeye dair şu gözlemleri yapmak mümkün:

1- El-Kaide'ye karşı bölgede ortak bir cephe kuruldu. Amerika, İran, Türkiye, Irak, Suudi Arabistan, Ürdün gibi Suriye konusunda farklı projeksiyonu olan güçler bu tehdidi öncelik olarak kabul etti. Denetimler arttı.

2- Cenevre 2 toplantısı öncesinde, muhalefeti destekleyen ülkeler (özellikle Suudi Arabistan) el-Kaide'nin gücünü minimize etmek için, İslami Cephe gibi grupları güçlendirme girişimlerini hızlandırdı. Özellikle Ürdün'ün bu anlamda bir geçiş üssü olarak kullanıldığını görmek mümkün.

3- Korkunç uygulamaları ile nefret ve korku dışında bir şey oluşturmayan İŞID, Suriye halkı arasında zaten sempati ve teveccüh bulamamıştı. Silah eksikliği ve maddi zorluklar nedeniyle İŞID'a biad etmek durumunda kalan bazı savaşçı liderler bu değişen hava ile gruptan ayrıldı, bu da grubun kayıplarını hızlandırdı.

Her şartta, yaşanan bu gelişmeyi son derece olumlu bir dönüm noktası olarak görmek abartılı bir tahlil olmayacaktır. Suriye meselesinde, ılımlı muhalefetin desteklenmemesinin doğal sonucunun el-Kaide benzeri radikal grupların mevzi kazanması ile sonuçlanacağını görmek için Orta Doğu uzmanı olmaya bile gerek yoktu. Başından beri Esad'a meşruiyet vermek dışında bir işlevi olmayan El-Kaide'nin bu anlamda Suriye'den temizlenmesi, bu krizin başından beri atılmış adımların en olumlularından bir tanesidir.