Yeni Lübnan Kabinesi üzerine notlar

Lübnan'da 11 ay önce, eski başbakan Necip Mikati'nin istifası ile oluşan hükümet krizi, bu hafta sonu itibariyle sona erdi. Yaklaşık bir yıldır hükümeti olmayan Lübnan'da yeni bir kabine kuruldu.
Lübnan gibi devletin zaten zayıf ve etkisiz olduğu bir ülkede, yaşanan kabine boşluğunun günlük hayata pek etkisi olmadı. Kaosa ve karmaşaya alışkın Lübnanlıların, iç savaştan kalan devletsiz yaşama tecrübeleri sayesinde Lübnan'da işler rutininde devam edebildi.
Lakin 2014 senesi, Lübnan için zor olacak. Bir yandan Hizbullah aktif olarak muhaliflere karşı Esad rejiminin yanında savaşıyor, diğer taraftan Lübnan Sünnileri muhaliflere lojistik ve askerî yardım yapıyor. Gittikçe derinleşen mezhepçilik ve buna eşlik eden radikallik, Lübnan'da artık ciddi bir güvenlik tehlikesi. Neredeyse haftada bir patlama haberleri geliyor, intihar bombalı saldırılar vaka-i adiyeden sayılıyor. Buna ek olarak Lübnan için demografik dağılım hayati önem taşıyor. Zira  Lübnan'da 1932 yılından beri nüfus sayımı yapılmıyor ve  siyasi kadroları, farklı din ve mezheplerin varsayılan nüfus oranına dayalı kotalar belirliyor. Nüfus dağılımının bu kadar belirleyici olduğu bir ülkede nüfusun dörtte biri kadar Suriyeli mülteci olması siyasi, ekonomik ve güvenlik krizi oluşturuyor. Dört milyon nüfuslu bir ülkenin sayısı bir milyonu aşan Suriyeli mülteciyi kaldırabilmesi neredeyse imkânsız. Hatırlatalım, on yıllar süren Lübnan iç savaşını başlatan sebep, Ürdün'den kovulup Lübnan'a kaçan Filistin Kurtuluş Ordusu ve Filistinli mültecilerin meydana getirdiği rahatsızlık olmuştu.
Dolayısıyla bir yandan Lübnan'ın aktif bir siyasi iradeye de ihtiyacı var. Bir iç savaş çıkmasını engelleyen tek faktör bu iç savaşın sponsorları olacak İran ve Suudi Arabistan'ın, halihazırda Suriye'ye ek bir cephe açmak istemiyor olması. Onun dışında bir iç savaşı mümkün kılacak tüm unsurlar mevcut Lübnan'da. Mezhepsel nefret, savaşmaya hazır genç ve işsiz nüfus, bol silah, devlet otoritesi eksikliği, ekonomik sorunlar... Hepsi mevcut Lübnan'da.
Kabinenin oluşması sırasında asıl belirleyici olan aktörler Suudi Arabistan ve İran oldu. Lübnan siyasetinde hakim iki karşıt kampın sponsoru bu iki ülke. İlginç bir şekilde kabinenin oluşması konusunda bu iki ülke karşılık tavizler vererek, ortak bir noktada buluşma iradesi gösterdi. Bölgenin iki büyük rakibinin, Lübnan politikaları konusunda ortak bir noktaları var. Suriye meselesi hallolana kadar beklemek ve Lübnan'da yeni bir cephe açmamak.
Yeni kabinenin işi zor. Sorunların büyüklüğü karşısında Lübnan'ın siyasi sistemine içkin kokuşmuşluk ve kapasite düşüklüğü nedeniyle, yeni kabineden beklentiler de minimumda.
Hükümet bir ulusal uzlaşı kabinesi. Yani Lübnan siyasetinde birbiriyle zıt pozisyonda olan tüm siyasi partiler, kabinede yer alıyor. Her grup 8 bakanla temsil ediliyor. Suriye'de muhalifleri destekleyen ve Batı yanlısı 14 Mart koalisyonu, Hizbullah'ın domine ettiği 8 Mart koalisyonu ve bu iki koalisyon arasında "tarafsız" görülen merkez grubu 8'er bakanlık ile kabineyi oluşturuyor. Bu kadar farklı görüşlerin hakim olduğu bir kabinenin karar alma süreçlerinde ne kadar etkin olabileceği sorusu kabineden beklentileri düşüren başka bir faktör.
Hükümetin başı, yani başbakan Tammam Salam oldu. Lübnan'ın önde gelen ailelerinden birine mensup Salam. Baba Salam, 1952-1973 yılları arasında altı kere başbakanlık yapmış. Salam'ın dedesi ise Osmanlı döneminde Meclis-i mebusan üyesi. Hem Cemal Paşa'nın baskıcı politikasına, hem de Fransız mandasına karşı çıkmış bir siyasetçi ve Arap aydınlanmasında önemli rol oynamış bir fikir adamı.
Lübnan'ın geleceği Suriye'ye bağlı. Suriye'de kazanan aktör Lübnan'da da kazanmış olacak. Suriye meselesinin uzamasının bölgesel etkilerini en acı şekilde tecrübe eden ülkenin ise Lübnan olduğunu söylemek mümkün. Bu etkileri herhangi bir hükümetin ise gidermesi beklenmiyor.