Soma bir milat olmalı...

Çok acı, kelimelerin kifayetsiz, analizlerin anlamsız kaldığı bir facia ile karşı karşıya Türkiye.
Ancak bu tür acıların bir daha yaşanmaması için soğuk da olsa rakamlar ve analizlerle konuşmamız gereken bir gün, bugün...
Uluslararası Çalışma Örgütünün 2012 verilerine göre Türkiye iş kazalarında Avrupa birincisi ve dünya üçüncüsü. Türkiye'de günlük 172 iş kazası meydana geliyor ve bu kazalarda 3 işçi hayatını kaybediyor, 5'i ise sakat kalıyor. Verilere göre, 2000-2012 yılları arasında Türkiye'de toplamda 12 bin 686 işçi kazalarda hayatını kaybetti.
Son on yılda 11 bin işçi iş kazalarında hayatını kaybetti Türkiye'de, yani her yıl yaklaşık 1.100 işçi iş kazası sonucu hayatını yitiriyor. Türkiye'de en fazla işçi ölümü inşaat sektöründe meydana geliyor ve iş kazalarının üçte biri inşaat sektöründe yaşanıyor. İnşaat sektörünü taşımacılık, madencilik ve metal sektörleri takip ediyor.
Madencilik sektöründeki iş kazalarında Türkiye diğer ülkelere kıyasla çok kötü bir resim veriyor. Milyon ton taş kömürü başına düşen ölüm sayısı Türkiye'de 2008 verilerine göre 7,22. Aynı rakam Çin'de 1,27 ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 0,22...
Yüksek sayıda ölümle sonuçlanan maden kazaları Türkiye'ye özgü değil belki ama burada bir şerh konmalı. Gelişmiş ülkelerde son elli yılda bu tür kazalara rastlanmıyor. Amerika'da 1909 yılında 209 kişinin hayatını kaybettiği, İngiltere'de 1913 yılında 439 kişinin öldüğü ve Almanya'da 1946 yılında 405 kişinin hayatına mal olan kazalardan sonra bu kadar yüksek sayıda kayıpların yaşandığı felaketler olmadı. Türkiye ise 1992 yılında 263 kişinin hayatını kaybettiği Zonguldak, Kozlu kömür madeni faciasından sonra şimdi Soma'da ölü sayısının 200'ü aştığı bir felaket yaşıyor.
Bu rakamlar açıkça bir şeyin yanlış olduğunu gösteriyor. İki ayrı sorunla karşı karşıyayız.
1- Türkiye'de iş kazaları ve buna bağlı ölümlerin sayısı gelişmiş ülkelerden ve hatta gelişmekte olan ülkelerden bir hayli yüksek.
2- Türkiye'de kömür madenlerinde yaşanan iş kazaları diğer ülkelerle mukayese edildiğinde son derece dramatik bir duruma işaret ediyor.
Evet, Soma bir milat olmalı. Türkiye için şimdi "yas" ve "dua zamanı" belki ancak hemen yarın "hesap sorma zamanı" olmalı. Sadece bu felakete sebebiyet veren ihmallerin ortaya çıkması, sorumluların tespit edilmesi ve cezalandırılması yetmez. Türkiye kamuoyunun iş kazaları ve enerji politikaları konusunda daha derinlikli bir tartışma yapmasının tam sırası. Mevzuattan ve uygulamadan bihaber ve sloganlarla konuşanların değil, gerçek uzmanların sesinin duyulduğu bir tartışma ortamına ihtiyacımız olduğu kesin.
Pazartesi günü Türkiye'nin enerji politikaları dahilinde kömür madenlerinin yeri, bu madenlerin insan sağlığına maliyeti açısından riski konusunu işleyeceğim ve dünyada kömür madenlerine ilişkin genel tartışmalara ilişkin bir resim çizmeye çalışacağım.
Salı ise genel olarak Türkiye'de iş kazalarının sebepleri ve nasıl engellenebileceğine dair gerçekçi önerileri ve fikirleri uzmanlardan aktaracağım.