TIR'cılar: 'Esas küçük araçlar bizi sıkıştırıyor trafikte...'

> Kaç ülke gördünüz? En uzak gittiğiniz mesafe neresiydi?
Yaklaşık 23 ülke gördüm. İran, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Gürcistan, Özbekistan, Hollanda, Avusturya, Almanya, Belçika, Danimarka, Fransa, Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Macaristan, Sırbistan, Bosna-Hersek gibi... En uzak gittiğim yer Kazakistan'dı.

> Uluslararası TIR şoförlerinde farklı bir kültür var değil mi? Bu nasıl oluşuyor? 
kültürleri görmekle ilgisi var. İnsanın kendisini yetiştirmesiyle de ilgisi var tabii ki.

> Uluslararası TIR şoförlüğü eskiden daha mı kıymetliydi?
Eskiden daha meşhurdu. Sayı az olduğu için daha kıymetliydi. Daha çok para kazandırıyordu. Şimdi Avrupa'da kapılar kalktı, AB ülkeleri geçişleri serbest olunca, araç sayısı artınca, herkes yapmaya başladı. Eski kıymeti kalmadı.

> Hiç kayboldunuz mu?
Belçika'da kaybolduk bir kez. İnsan bulamadık sormaya, gökdelenlerin arasından çıktık, bir tünele girdik. En son kamyonet giremez diye bir tabela gördük, oysa biz 2 tane TIR'dık. Meğer üstümüzden deniz geçiyormuş, adamlar denizi taşımışlar. 4.5 km imiş. O kanalı geçerken ecel terleri döktüm, sıkışıp kalacağımızı düşündüm. Sonra o tünelden çıkınca kendimizi Avrupa Parlementosu'nun önünde bulduk. Adres soracak kimse bulamamıştık, bir zencinin peşinde Şener Şen gibi kendimi koşarken buldum. Sonra iki Türk kızı buldu bizi. Kızlar benden 15 yaş küçük ama abla diye sarıldık birbirimize. Onlar yolu gösterdi bize.

> Eski günler bugün olsa yeniden aynı mesleği seçer miydiniz?
2 oğlum var. Onlar babasız büyüdü diyebilirim. Şimdi de benim işler yurt içi, onlar asker oldular. Yine görüşemiyoruz. Yine olsa bu ayrılıkları göze alır mıydım bilemiyorum ama o yaşadıklarım parayla satın alınabilecek, zamanın yetebileceği şeyler değil.

>  Ne zaman ulusal ve oto taşıyıcıya geçtiniz?
1.5 senedir oto taşıyıcı ile çalışıyorum. Bu biraz daha fazla özen istiyor. Sonuçta pahalı araçlar yüklüyorsunuz. Dikkat edilmesi gerekiyor. 3 dakika içinde yaptığınız işçilik toplam değeri 200-300 bin TL'lik araçları yüklemek oluyor.

> Trafikte sıkıntı yaşıyor musunuz?
Küçük araçlar hep kendine yontuyor. Bizim açımızdan da düşünmeleri lazım. Yaptıkları hatayı bizler kapatmak zorunda kalıyoruz.

> Genelde küçük otomobiller TIR şoförleri üstümüze kırdı diyorlar. Öyle olmuyor mu?
Sağdan TIR'ların kör noktasından geçiyorlar ve hatalı sağlama yapıyorlar. Orayı görmediğimizi hesap etmiyorlar. Takip mesafesini büyük, küçük araç fark etmeden kimse koruyamıyor, bu da bizim ülkece bir sorunumuz.

> Uykunuz geliyor mu yolda?
Dinleniyoruz, kahve içiyoruz. Uykumuzu almaya çalışıyoruz. Bir gün uluslararası çalışırken, yol ayrımında uyuduğumu fark ettim. Avusturya'da Almanya sınırına 50 km vardı. Gözümü açtığımda hangi yol olduğunu algılayamadan bir tanesini seçip devam ettim. Akşam trafiğiydi, 4 gün uyumadığımız için başıma geldi. Filmlerdeki gibi olacaktı, Allah'a şükür bir şey olmadı.

Sabah kahvaltısında bizi yalnız bırakmayan Erkan Bozkurt Sakarya'lı, önceden harfiyat işi yaparken şimdilerde oto taşıma şoförü, Murat Yatkın da Sakarya'lı, o da otobüs çalıştırırken TIR şoförlüğüne geçmiş ve işinden çok memnun. Omletler ise Nihat Özmen'in elinden.


OMLETİN EN TATLISI TIR'DA YENİR
Belli bir güzergâhtan sonra Türk lokantaları yok, uluslararası çalışan şoförler genelde yemeklerini kendileri yapıyorlar.  Türkiye'de ise önünde bir çok TIR park etmiş bir lokanta görürseniz yemekleri iyidir, emin olabilirsiniz...

Nihat Özmen (Nam-ı diğer "Dombili")
"Önceden unlu mamüller alıp satıyorduk. Sonra bir firmada uydu takip sorumlusu olarak işe girdim. Sonra TIR ehliyeti aldım ve TIR şoförlüğüne ve araç yüklemeye başladım. Maddi geliri beni mutlu ediyor, çok şükür evimize ekmek götürebiliyoruz. İşimizi severek yapıyoruz."

GURBET, HASRET
Şoförlük yöneticilikten daha güzel...
Yusuf Kahveci ilk işimde müdürümdü. Otomotiv taşımacılığı operasyon bölümünde çalışırken, TIR kullanmayı da Yusuf Abi'den öğrendim. Hatta hiç unutmam, ofiste dört duvar ve masalardan sıkılıp, şoförlerin kahvesine kaçıp çay içerdik sık sık....

>  3 sene şoförlükten sonra yöneticiliğe geçtiniz, yöneticilik mi şoförlük mü ?
Her ikisinin de kendisine göre avantajları, dezavantajları var. Sürücü demek yükünü yükledi mi; rahat demek. Yönetici ise 24 saat hem çalışanlardan, hem kendisinden sorumlu. Yönetici olmanın sorumluluğu daha fazla.

> Şoförler sanki daha özgür, hep yollardalar, özlüyor musunuz?
Özlüyorum tabii ki. Maddi olarak da şoförlerden az kazanıyoruz, ama akşamları eve gidebiliyorum. Eve gidince çocuklarımı kucaklayınca, her şey bitiyor. Özlemiyorum.

> Ne kadar kazanır TIR şoförleri?
Kilometre usulü çalışıyorlar ama ayda 4-5 bin TL kazanan şoförler var. 2500 TL'den aşağı kazanan yoktur. 6 bin TL'ye kadar çıkabilir kazançlar.

> Uluslararası mı yurt içi mi avantajlı?
Eskiden her şey, yurt dışında ucuzdu. Türkiye'de satılmayan; gıda olsun, elektronik olsun birçok ürün vardı. Onları alıp, satarlardı. O zaman daha farklıydı uluslararası çalışan şoförlerin kazançları; şimdi çok karlı değil. Mesela Rusya'dan 3'ü bir arada kahveler gelirdi, onlar yoktu ülkemizde. Şu anda İstanbul Bölgesi taşımacılığı, liman taşımacılığı, daha karlı şoförler için. Hem de evlerinden çok uzakta kalmıyorlar.

Yıllar önce ilk işim taşımacılıkta masa başında olsa da araçları yüklemeyi, TIR kullanmayı ve spanzet bağlamayı öğrenmiştim. 10 yıl sonra yeniden araç yüklemek keyifliydi. 

Burcu ÇETİNKAYA/RÖPORTAJ
Fotoğraflar: Arif Yaman