Atatürk ve Cumhuriyet

29 Ekim 2006, 29 Ekim 1923'te ilan edilen Cumhuriyet'in 83. yıl dönümüdür. Milli Mücadelede Cumhuriyet ideal olarak yaşamış, Cumhuriyete yönelme bir amaç olmuştur. 23 Nisan 1920'de TBMM toplanmış fakat Cumhuriyetin ilanı mücadelenin kazanılmasından sonraya kalmıştır. İlan edilen Cumhuriyet kademe kademe demokratik ve laik nitelik kazanan gelişmeler kaydetmiştir. Osmanlı düşünürleri, Osmanlı Devletinin kurtarılma amacını güden fikirler "Cumhuriyet değil, Meşruti Monarşi" şeklinde olmuş, Fransız Devriminin ürünü olan ve insan kişiliğine değer veren Cumhuriyet ancak Osmanlı Devletinin yıkılışı ile aranan rejim olmuştur. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Cumhuriyet fikrinin Mustafa Kemal tarafından ilk defa ortaya atılmasında Fransız Devriminin etkisini belirtir. Münir Hayri Ege daha 1906'da Atatürk'ün en beğendiği devlet şekli olarak Cumhuriyeti dile getirdiğini yazarken Mahzar Müfit Kansu, Mustafa Kemal'in Erzurum Kongresi açılmadan, zamanı gelince hükümet şeklinin Cumhuriyet olacağını söylediğini Erzurum'dan ölümüne kadar Atatürk ile ilgili eserinde anlatmaktadır. Mustafa Kemal Saltanat'ın kaldırılmasında şunları söyler: "Cihan tarihinde bir Cengiz, bir Selçuk, bir Osmanlı devleti kuran Türk milleti bu defa doğrudan kendi sıfatında bir devlet kurmuştur, milletin istikbalini eline alarak milli saltanat ve egemenliği bir şahısta değil milletçe seçilmiş vekillerden meydana gelen mecliste temsil etmiştir. Yani Türk milleti Eşhas değil, hak devletidir. Milli egemenlik bütün kişisel yönetimlere karşıdır. Türkiye Cumhuriyetinde taç yoktur, diktatör yoktur, devletin başında tek bir kuvvet vardır o da milli egemenliktir."