SSK şartlarından ölüm aylığı bağlanması

SSK sigortalılığı sona erdikten sonra Bağ-Kur sigortalılığı başlayan ve son prim ödemesi Bağ-Kur primi olan sigortalının hak sahiplerine Bağ-Kur şartlarından aylık bağlanamıyor ise bir diğer ifade ile SSK günleri ile Bağ-Kur günleri toplamı 1800 günden az kalıyor ise Bağ-Kur primleri hesaba katılmaksızın hak sahipleri SSK şartlarından aylığa hak kazanabilecek iseler bu kez hak sahiplerine Bağ-Kur hizmeti dışlanarak SSK şartlarından ölüm aylığı bağlanmaktadır. Örneğin; 2002 yılında SSK sigortalısı  olup 1005 gün prim ödedikten sonra Bağ-Kur'a geçen ve Bağ-Kur kapsamında 245 gün prim ödedikten sonra 15 Ocak 2013 tarihinde ölen sigortalının hak sahiplerine, 1800 gün prim ödemesi olmadığı için Bağ-Kur kapsamında ölüm aylığı bağlanamayacaktır. Bu nedenle 245 günlük Bağ-Kur hizmeti yok sayılıp beş yıl sigortalılık süresi olduğu için 1005 gün SSK hizmeti olduğundan (900 günden fazla SSK hizmeti) hak sahiplerine SSK şartlarından ölüm aylığı bağlandığı gibi 245 günlük Bağ-Kur hizmeti karşılığı olarak da ölüm toptan ödemesi yapılacaktır.

Reform Yasası 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş ve ölüm aylığı şartları değiştirilmiştir. Bu nedenle sigortalının ölüm tarihi 1 Ekim 2008 tarihi sonrası ise Reform Yasası şartları geçerli olacaktır. Bu nedenle sigortalının 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölmesi durumunda hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için;  sigortalının ya 1800 gün prim ödemesinin bulunması, (borçlanmayla 1800 güne tamamlanabilir) ya da ilk defa sigortalı olduğu tarihin üzerinden en az beş yıl geçmiş olup ayrıca her türlü borçlanma hariç en az 900 gün de SSK primi ödemiş olması gerekmektedir. Örneğin; ilk defa 15 Mart 2008 tarihinde sigortalı olup 902 gün prim ödemesi olan ve 17 Mart 2013 tarihinde ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilecektir. Zira sigortalının ölüm tarihi ile ilk defa sigortalı olduğu tarih arasında beş yıldan fazla süre olduğu gibi ölüm aylığı için gerekli olan en az 900 SSK primi ödeme şartı da gerçekleşmiştir. Bu sigortalının prim gün sayısı 902 değil de 899 gün olsa idi beş yıl sigorta şartı gerçekleşmesine rağmen borçlanma hariç 900 gün şartı gerçekleşmediği için hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamayacak idi.

Oysa 1 Ekim 2008 tarihinden önce yürürlükte bulunan 506 sayılı Yasa, ölen sigortalıların hak sahiplerine gerek beş yıl sigortalılık süresini gerekse en az 900 gün prim ödeme şartını borçlanmayla tamamlama hakkını vermiş idi. Dolayısıyla ölen sigortalının beş yıl sigortalılık şartı veya 900 gün prim ödeme şartı borçlanmayla tamamlanabilmekte idi. Bu nedenle 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölen sigortalının hak sahiplerinin ölüm aylığı alabilmesi daha kolaydı. Örneğin; ilk defa 15 Nisan 1990 tarihinde sigortalı olup 120 gün prim ödemesi olan sigortalı 22 Ocak 2007 tarihinde ölmüş ve 1960 yılında da 30 ay askerlik yapmış ise hak sahipleri sigortalı adına 780 gün askerlik borçlanması yaparak ölüm aylığına hak kazanabilecektir. 

Özellikle belirtelim ki; Yargıtay 10. Hukuk Dairesi son dönemlerde verdiği bir kararda en az 5 yıl sigortalılık süresi bulunan sigortalının ölümü sonrası hak sahiplerine 900 günü tamamlaması için borçlanma yapabilmesine imkân vermiş ve hak sahipleri 900 gün prim şartını borçlanmayla yerine getirerek ölüm aylığı almaya hak kazanmıştır. Yargıtay'ın verdiği bu karar her ne kadar zorlama olsa da sosyal sigortaların toplumsal faydası dikkate alındığında çok da isabetli olmuştur.