"Devleti kuran parti" efsanesi

Halk Partililer, siyaseten sıkışınca bir efsaneye ilticayla o sözü tekrar ederler: "CHP, devleti kuran partidir." Aynı efsaneyle efsunlanmış bazı diğer politikacılar da zaman zaman "size yakıştıramadım; CHP devleti kuran partidir!" şeklinde emeksiz eleştiriler yapma gafletine düşebilmekteler.

Sn. Kılıçdaroğlu, Sn. Erdoğan'ın "CHP devlet yönetemez demesine, CHP devleti nasıl yönetemez, devleti kuran parti, devlet yönetemez mi?" diye karşılık verdi...

Bu iddiayı tahlil etmek gerekir:

"CHP devleti kuran partidir" denince sanki bu devlet yoktu, bir parti ortaya çıktı ve onu yokken kurdu anlaşılmakta. Halbuki, devlet olmasaydı millet de olmazdı. Millet daima var olduğuna göre devlet de vardı. 24 Temmuz 1908 tarihinden 29 Ekim 1923 tarihine kadar Türkiye'de meşruti demokrasi ve çok partili hayat vardı. II. Meşrutiyet öncesi ve sonrasında 9 parti kurulmuştur...

TBMM, 16 Mart 1920'de İstanbul'un işgali üzerine Osmanlı Meb'usan Meclisi'nin Ankara'ya gitmesiyle teşekkül etmişti. Üstelik "devlet" denen siyasi teşkilat, sadece yasama organından ibaret değildir. Tapu dairesi, adliye, millî eğitim, ordu, gümrükler, ulaşım, darphane gibi faaliyetlerin tamamı ile devlet olmaktadır. Devlette devamlılık esastır. Rejim değişebilir, anayasa değişebilir, iktidar değişebilir fakat ülke ve millet devam ettikçe devlet devam eder.

İstiklal Harbi esnasında muhtelif bölge ve vilayetlerde yerli ahalinin düşmanla mücadele için kurduğu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri vardı. "Halk Fırkası", 9 Eylül 1923'te onların "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri" adıyla birleştirilmesiyle kurulmuştur. Başına 1924'te "Cumhuriyet" kelimesi eklenerek CHF/Cumhuriyet Halk Fırkası olmuştur. CHF'nin CHP adını alma tarihi 1935'tir.

Diğer taraftan 23 Nisan 1920'de açılan Mecliste "İkinci Grup" denen bir muhalif kanat vardır. Temmuz 1922'de resmen kurulan mezkûr grubun reisi Erzurum meb'usu Hüseyin Avni Bey, sözcüsü Trabzon meb'usu Ali Şükrü Bey. Yayın organı Tan gazetesidir. Bu grubun partileşmesine fırsat verilmeden 8 Nisan 1923'te yapılan bir baskın seçimle Meclis tek tipleştirilmiştir. Buna rağmen Ali Şükrü Bey, mücadeleyi bırakmayınca Riyaseti Cumhur Muhafız Alay Komutanı Topal Osman tarafından öldürülmüş, bir süre sonra Topal Osman da faili meçhul bir cinayetle katledilmiştir.

Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası ise 17 Kasım 1924 tarihinde kurulmuştur. Genel başkanı Kazım Karabekir olan TPCF varlığına tahammül edilemeyerek 5 Haziran 1925'te kapatılmıştır. Bu parti, merkez sağda liberal demokrat bir partiydi. Aynı mahiyetteki bir değer parti SCF/Serbest Cumhuriyet Fırkası, 12 Ağustos 1930 tarihinde Ali Fethi Okyar tarafından kurulmuştur. İcazetle kurulduğu halde halkın yüksek teveccühü üzerine 17 Kasım 1930'da apar-topar kapatılmıştır. Bu görüşteki insanların partilerine kavuşmaları 7 Ocak 1946 yılında Demokrat Parti ile olacaktır.  

Şu kısa malumat dahi göstermekte ki bu devlet, hep vardı, değişen idare şeklidir. Aksi sabit olsaydı bugün Suriye'deki Süleyman Şah Türbesi savaş sebebi sayılacak kadar ciddiyet arz etmezdi. Bugün devlet ne demektedir? "Türk askeri 1921'den beri Süleyman Şah türbesinde nöbet tutmaktadır."

1921, 1923'ten iki yıl önceki zamandır.