HERATLI ÂLİM Abdülvâhid Melîhî

Abdülvâhid Melîhî hazretleri hadîs, lügat ve fıkıh âlimidir. Afganistan'da, Herat'ta doğdu ve orada yaşadı. 463 (m. 1070) yılında vefât etti. Naklettiği Hadis-i şeriflerden bazıları:

"Her gün güneş doğarken, Allahü teâlâ iki melek gönderir. Seslerini yeryüzünde bütün canlılar işitir, sâdece insanlar ve cinler işitmez. Şöyle seslenirler:

-Ey insanlar! Rabbinizin ibâdet ve tâatına koşun, insana yeteri kadar ve ibâdetlerine engel olmayan az mal, ibâdetlerden oyalayan çok maldan hayırlıdır... 

Her gün güneş batarken de, iki melek gönderilir. Onlar da şöyle seslenirler;

-Allahım! Malını hayırlı yerlere harcayan cömertlere, harcadığından fazlasını ver. Malını harcamayan cimrilerin de, mallarını helak et!.." 

"Birbirinize iyilik ve hayırlı işleri tavsiye edin. Kötülüklerden ve zararlı şeylerden birbirinizi koruyun. Cimriliğin çoğaldığı, nefsî arzulara uyulduğu, âhiretin unutulup da hep dünya için çalışıldığı, herkesin kendi kendini beğendiği zamana ulaştığında, kendi kendinizi düzeltmeye, kötülüklerden kendinizi korumaya çalışın, insanları bırakın, onlara uymayın. İleride zor günler yaşayacaksınız. O zamanlarda kötülüklerden kaçınmak, elde ateş tutmak gibi zor olacak. O günlerde faydalı işler yapan, Müslümanca yaşayan, aynı işleri yapan sizden elli kişinin kazandığı ecir ve sevâbı kazanacak."

"Dünyâ tatlı ve çekicidir. Kim helâlinden kazanırsa, Allahü teâlâ malına ve kazancına bereket verir. Nefsinin arzularına uyup, âhiretini ihmâl eden birçok kimseler için, kıyâmet gününde ateşten başka bir şey yoktur."

"Kim kalbini tamamen dünya sevgisine kaptırırsa, üç şeye müptelâ olur: 1. Yorgunluğu bitmeyen çırpınma, 2. Ne kadar kazansa doymayan hırs, tamâ, 3. Bitmeyen emel ve arzu. Dünya hem tâliptir, insanı kul eder, hem de matluptur, insana hizmet eder. Kim âhireti unutur, dünyâya tâlip olursa, âhiret onu talep eder ve onun canını alır. Kim de âhıreti isterse, rızkını bitirip ölünceye kadar dünya ona hizmet eder."

"Allahü teâlâ, kendisine gerçek manada bağlanıp ibâdet eden kulunun bütün ihtiyâçlarının sebeplerini yaratır, onu beklemediği yönden rızıklandırır. Kim de kendini tamamen dünyaya kaptırırsa, onu dünyâya kul eder."

"Azâbını, kudret ve azametini düşünerek, Allahü teâlâyı zikrederken gözlerinden yaş dökülen kimseye, kıyâmet gününde azap edilmez."