"CONTA"

Bildiğimiz conta.

Usta dedi ki: "Bu contaların orijinali 18-20 sene dayanıyor, orijinali yok yan sanayi takıyoruz. İki sene giderse iyi dayandı, diyoruz."

Üç dört gündür kafama takılıp duruyor. Biz savaş uçağı yapacağız. Önce conta yapıp sonra mı uçak yapsak önce uçak yapıp sonra mı conta yapsak?

Benim emektar kombi 17 yaşını doldurdu. 18'ine girdi. Zaman zaman gelip bakımını yapan elektronik mühendisi bir arkadaş var.

Söküp takmasını seyretmek bile bir zevk. Hem söker hem anlatır, bu parça şu işe yarar, altı böyledir, şu markalarda şöyle olur.. Aslında keşke burasını şöyle yapsalarmış, der.

Su sızdırmaya başlamıştı.

Söküp nereden sızdırdığını gösterdi. Plakalı eşanjör contası.

Basıncın sabit olmadığı bir yer. Contanın elastik olması lazım. Orijinali yok, yan sanayi takacağım dedi. Takacağı conta en iyilerindenmiş. Bir iki yıl dayanırmış. Orijinali Fransız. Artık üretilmeyen bir marka.

Yerli üretim kombi yok mu, dedim; var ama contasından elektronik devrelerine kadar dışarıdan getirip burada montajını yapıyorlar dedi.

O firma veya benzerleri contaları iç piyasadan temin etse kendi koyduğu standartlara göre bir üretim olur, bana şu formülü kullanarak şu vasıflarda bir conta yap, der. Talep ve denetim olmayınca yan sanayi kimin için arge yapsın, niye yapsın?. Her arge faaliyeti malı fiyatlandırır.
Sürümü olan bir mamulde maliyeti düşürecek arge faaliyetine herkes kulak kabartır. Üç dört sene önce öyle birini tanımıştım. PVC üreticisi.. Kimyager, "Yeni bir formül bulduk. Yüzde 20 oranında kalsit kullanabilirsin" deyince gözleri parlamıştı.

...

İhracat yapan bir firma, iç piyasadan on ayrı firmadan numune istiyor. Ayakkabı tabanı. Dokuzu AB standartlarına uygun değil. Polimer yumuşatıcısı olarak DOP yağı kullanmışlar. AB, DOP'u yasaklayalı şu kadar yıl olmuş. Kanserojen demiş. Biz de bunu kabul etmişiz ama denetim yok. Muadilini kullanmak maliyeti arttırıyor. Yerli üretici dışarıya satmayacaksa ucuzuna bakıyor. Denetim olmayınca haksız rekabet oluyor. Ürününü standartlara uygun yapan adam mal satamıyor. Hem denetim olacak, hem açık kapı bırakılmayacak hem hesap sorulacak. Ama bizim bu işlere eğilmeye vaktimiz yok. Savaş uçağı yapacağız. Sonra ayakkabı tabanı sonra conta.

...

Körfez köprüsü inşaatında kedi yolunun (çalışanların geçtiği yol) halatının bağlantısı kopunca şöyle bir açıklama yapıldığını hatırlıyorum: Bağlantı elemanları yurt dışından getirilecek. Teferruat yoktu ama bu açıklamadan anlaşılan şuydu: Yerli bağlantı elemanı kullanmıştık.
Demek ki bu da bir arge işi.

Ya dışarıdan alacaksınız ya da tüfek işinde olduğu gibi HK (Heckler&Koch) firmasının geliştirdiği bir tüfeğe isim koyup içerde üreteceksiniz.