Dam üstünde saksağan...

İngilizlerin hukuk-politika sahasında meşhur bir yazarları var: Stuart Mill. Hukuk eğitiminde kendisinden söz edilir, kitapları okutulur. "Hürriyete Dair" isimli kitabı meşhurdur. İlk demokrasi kurallarının, hürriyetçi parlamenter rejimin alfabesi sayılan bir eserdir. Stuart Mill, bu meşhur eserini 180 sene evvel 16 yaşında yazmış. Babası eğitimci imiş. Eğitimci olarak şöyle bir görüşü denemek ve ispat etmek istemiş: 

"Bir çocuğun eğitiminde bugünkü kurallar şart değildir. Eğitim görecelidir. Yok çocuk şu yaşta okula başlar, şu kadar yıl okur, sonra şu okula gelir.. Ardından yüksek öğrenime geçilir.. Bunların hepsi izafi şeylerdir. Bir çocuk, eğitimcinin elinde mevcut kuralların dışında da eğitilebilir."

.....

Bu görüşünü ispat etmek için kendi çocuğu üzerinde denemeye girişmiş. Stuart Mill, dört yaşına girince Latince öğretmeye başlamış. Altı yaşına basınca ilk matematik kurallarını, toplamanın çıkarmanın üstüne birtakım işlemleri.. On yaşında kimyayı, cebiri, geometriyi öğretmiş. Kısacası 14-15 yaşlarına gelen oğlunun şöhreti bütün İngiltere'ye yayılmış. 16 yaşında yazdığı kitap sebebiyle şöhreti daha da artmış. İngiltere sınırlarını aşmış. Avrupa kendisinden söz eder olmuş.

..... 

Zamanın kralı, bu harika çocuğun şerefine bir ziyafet düzenleyerek ülkenin ileri gelenlerine, elçilere onu tanıtmak istemiş. Ziyafet günü bütün davetliler geldiği hâlde Stuart Mill görünürlerde yokmuş. Yarım saat, bir saat derken süre uzadıkça herkeste bir merak başlamış. Bir süre daha bekledikten sonra şehre salınan adamlar Stuart Mill'i aramaya başlamışlar. Herkesin çaresizlik içerisinde dağılacağı sırada muhafızlardan birisi koşarak gelmiş:

-Bulduk, efendim, demiş..

Kral merakla sormuş:

-Neredeymiş?

-Bahçede, sarayın bahçesindeymiş efendim.

-Ne yapıyormuş orada?

..... 

Olay şu: Stuart Mill, şerefine düzenlenen ziyafete tam zamanında gelmiş aslında. Fakat sarayın bahçesinde bilye oynayan çocukları görmüş.. Bir anda unutuvermiş saraya niçin geldiğini.. Başlamış çocuklarla bilye oynamaya. 

..... 

İnsanların hayatında her yaşın gereğini yapabilmek arzusu yatar. Bu arzu gerçekleşmediği zaman olmadık yaşta ve zamanda tezahür eder. Stuart Mill de o yaşa kadar astronomi, fizik, matematik öğrenmiş ama çocukluğunu atlamış. Bilye oynayan çocukları görünce bir anda çocuk oluvermiş.

 

                  

 

Bugünün savaşı ekonomi üzerinden dönüyor. Parası olmayanın istediği kadar silahı olsun artık güç sergileyemiyor.

Her toplum, tüketmek eğlenmek yaşamak ve bir şeylerin sahibi olmak istiyor.. Bu da para ile oluyor. Her şey tüketim çılgınlığına dönmüş durumda.. Kuru kuruya hot zot ideoloji yemiyor.. Parası pulu olmayan devletlerin iletişim çağında rejimlerini sabitlemesi, vidalaması mümkün değil. Milliyetçilik en pahalı iş..

Rusya ne yapıyor, askerî gücünü sergiliyor.. Silah ve büyük devlet yetenekleri ile donatılmış bir milletim diyor ama adamın sanayisi yok. Ürettiği doğal kaynak.. petrol, gaz, maden vs.

Büyük devlet gücü sergilemenin de bir bedeli var. Bu yükü ne kadar taşıyabilecek?