Komşu komşuya muhtaç...

24 Kasım 2015 tarihinde Türkiye-Suriye sınırında ihlal gerekçesiyle Rusya’ya ait bir savaş uçağının düşürülmesi Türkiye-Rusya ilişkilerinin dip yapmasına sebep olmuştu. 1.5 yıl içerisinde ilişkilerin düzeltilmesi ve eskisinden daha iyi hâle getirilmesi için iki ülke liderinin çok ciddi çabaları oldu. Bugün gerçekleşecek olan Moskova ziyaretimizde Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin dördüncü yüz yüze görüşmelerini gerçekleştirmiş olacaklar. Bu 4 görüşmeye bir de başbakanlar düzeyinde Moskova’da gerçekleşen Yıldırım-Medvedev buluşmasını da eklemek lazım. O günden bu yana her iki ülke liderinin ısrarlı takipleri ve karşılıklı iletişimleri ve güven duyguları sayesinde ilişkilerin normalleştirilmesinde epeyce mesafe alındı. 

             ***

Türkiye ve Rusya’nın bölgesel konularda sıkı bir iş birliği yapması sonucu Türkiye hem terörle mücadelede çok önemli mesafeler aldı hem de Suriye’de belirleyici bir aktör hâline geldi. Türkiye-Rusya iş birliği sonucunda Türkiye Fırat Kalkanı harekâtını yaparak DEAŞ’ı sınırlarından uzaklaştırdı. YPG’nin kantonları birleştirmesini engelledi. Musul ve Rakka hâlâ DEAŞ’ın elindeyken Türkiye, El-Bab dahil bölgeden DEAŞ’ı temizleyerek Suriyeli göçmenlerin evlerine dönmesinin altyapısını hazırladı. Güvenli bir bölge oluşturdu onlar için. Suriye’de Rusya ve Türkiye’nin yoğun iş birliği sayesinde siviller başarıyla tahliye edilerek Halep’te yaşanması muhtemel katliamlar önlendi. Bu iş birliği Suriye’de ölümleri durdurdu, ateşkes sağlandı. İran’ın da katkısı ile Astana süreci ile rejim ve muhalifler tekrar barış-müzakere masasına döndü.

Türkiye ve Rusya’nın samimi bölgesel iş birliği eninde sonunda Suriye’ye barışı getirebilecek en kıymetli birlikteliktir. Bugünkü görüşmede yine en önemli başlık Suriye konusu ve terörle mücadele olacaktır.

             ***

1.5 yıllık restorasyon sürecinde turizm ve enerji alanındaki sorunlar hemen hemen giderildi. Bugünkü görüşmede iki ülke Turizm Bakanları arasında bir deklarasyon imzalanacak. 2019 yılında her iki ülkede turizm yılı kutlamaları, etkinlikleri yapılacak. Tarım ürünleri ve ihracat konularında mesafe alındı. Narenciye ile ilgili sorun yok. Ama diğer tarım ürünleri ile ilgili Rus tarafı hâlâ ayak diriyor. Rus bürokrasisi ve devlet aklı bu kısıtlamaların tamamen kaldırılmasını zamana yaymak istiyor.

             ***

Bugün Kremlin’de iki lider önce baş başa sonra da heyetler hâlinde görüşecekler. Bir çalışma yemeğini müteakip iki ülke arasında bazı sözleşmeler imzalanacak. Ticari-ekonomik-kültürel ve sosyal alanlarda 3 yıllık orta vadeli bir program üzerinde anlaşmaya varılacak. Yani, bu iki ülke ilişkilerinde her şeyi bir takvime bağlayan 3 yıllık bir yol haritası.

KOSGEB, Türk Patent Enstitüsü, Dışişleri Akademisi, Anadolu Ajansı, Adalet Bakanlığı, Türk Telekom ve Turizm Bakanlığı Rus muhatapları ile deklarasyonlara imza koyacaklar. Vizelerin iş adamları ve diplomatlardan başlayarak parça parça kaldırılması bekleniyor. Ayrıca henüz çözülemeyen sıkıntılı başlıklar için her iki liderin onayı ile bir yol haritası belirlenecek.

             ***

Türkiye-Rusya ilişkilerinde en değerli şey bölgesel konulardaki iş birliğinin ortayı çıkardığı değerli sonuçlardır. Her iki ülke bunun kıymetini, değerini iyi bilmelidir. İki ülke arasında sorunlu alanlarda engellerin kaldırılması için çaba ve sabır gerekiyor. Türkiye-Rusya ilişkileri bir daha 24 Kasım benzeri bir kaza yaşamayacaktır. İki ülkenin ilişkilerini provoke etmeye çalışan-bozmaya-zehirlemeye uğraşan İran benzeri aktörler çıkacaktır. Ancak ABD’nin kara listesine giren İran, Türkiye’nin en sadık komşusu olduğunu mutlaka hatırlayacaktır.

Küresel ve bölgesel dengeler, bölge ve dünya barışı, ekonomik ve siyasi çıkarlar, coğrafi ve jeopolitik konumları açısından Türkiye ve Rusya birbirine muhtaçtır. Dostluk ve sıkı bir iş birliği her iki ülkenin de çıkarınadır.