Buhârâlı Âlim Ebü'l-Mehâsin Rûyânî
"Küfrün ve câhilliğin biricik ilâcı, ilimdir, marifettir. Tembelliğin ilâcı da, namaz kılmaktır ve her ibâdeti yapmaktır."
Ebü'l-Mehâsin Rûyânî hazretleri Şafiî âlimlerinin büyüklerindendir. 415 (m. 1025) senesinde Buhârâ'da doğdu. 502 (m. 1108) senesinde Âmül'de şehîd edildi. Bir dersinde buyurdu ki:
İnsanların çoğu, şüphe ve hayâl ile hareket ederek yanılıyorlar. Böyle bozuk düşünenlerden bir kısmı (Allahü teâlânın bizim ibâdetlerimize ihtiyacı yoktur. İbâdetlerimizin Ona hiç faydası yoktur. İnsanların ibâdet veya isyân etmeleri, Onun büyüklüğü karşısında müsâvîdir. İbâdet yapanlar, boşuna sıkıntı, zahmet çekiyorlar) diyorlar. İbâdetlerin Allahü teâlâya faydası olduğunu ve bunun için emrolunduklarını zannetmektedirler. Her insanın yaptığı ibâdetin faydası, yalnız kendisinedir. Böyle olduğunu, Allahü teâlâ (Fâtır) sûresinin onsekizinci âyetinde açıkça haber vermektedir. Böyle yanlış düşünen kimse, perhiz yapmayan hastaya benzemektedir. Bu hastaya tabip, perhiz tavsiye ediyor. Bu ise, perhiz yapmazsam tabibe hiç zararı olmaz diyerek, perhiz yapmıyor. Tabibe zararı olmaz fakat kendine zarar vermektedir. Tabip, kendine faydası olduğu için değil, onun hastalıktan kurtulması için, perhiz yapmasını tavsiye etmiştir. Tabibin tavsiyesine uyarsa, şifâ bulur. Uymazsa ölür, gider. Tabibin bundan hiç zararı olmaz...
Bozuk düşünenlerden bir kısmı da, hiç ibâdet yapmaz, haramlardan sakınmaz, yani İslâmiyete uymazlar. (Allah kerimdir, rahîmdir. Kullarına çok acır. Affı sonsuzdur. Kimseye azap etmez) derler. Evet, ilk sözleri doğrudur. Fakat son sözleri yanlıştır. Burada şeytan kendilerini aldatmaktadır. İsyâna sürüklemektedir. Aklı olan kimse, şeytana aldanmaz. Allahü teâlâ, kerim, rahîm olduğu gibi, azâbı da şiddetlidir. Can yakıcıdır. Bu dünyada, çoklarını fakirlik ve sıkıntılar içinde yaşattığını görüyoruz. Nice kullarını, hiç çekinmeden azaplar içinde yaşatıyor. Çok kerim ve razzâk olduğu hâlde, ziraat, çiftçilik sıkıntıları çekilmezse, bir lokma ekmek vermiyor. Herkesi yaşatan O olduğu hâlde, yemeyen, içmeyen insanı yaşatmıyor. Âhiret nîmetlerine kavuşmak da böyledir. Kâfirliği ve câhilliği, ruhu öldüren zehir yapmıştır. Tembellik de, ruhu hasta yapar. Bunlara ilaç yapılmazsa, ruh hastalanır, ölür. Küfrün ve câhilliğin biricik ilâcı, ilimdir, marifettir. Tembelliğin ilâcı da, namaz kılmaktır ve her ibâdeti yapmaktır.