Lezzeti geç keşfedildi mutağın değişmezi oldu
DOMATES

Lezzeti geç keşfedildi mutfağın değişmezi oldu Hepimiz onu sebze olarak tanıdık. Mutfak literatüründe de sebzeler arasında sayılıyor. Ancak botanikçilere göre o bir meyve. Domates, Latince "Solanum lycopersicum" bitkisinin meyvesi. Kırmızı, yuvarlak, bazen oval, tadı tatlıdan ekşiye farklılıklar gösteren güneşli ülkelerin sembolü. Son yıllarda pek çok çeşidi çıktı piyasaya. Salkım domatesten, kiraz domatese, kalın kabuklu İtalyan domatesinden, iri, kokulu, yuvarlak yerli domatesimize kadar. Fakat eskinin suni gübrelerle, hormonlarla beslenmemiş, doğal domateslerinin ne tadını ne kokusunu hiçbir zaman bulamıyoruz. Olgunlaşmışın rengi kırmızı, hem de ne kırmızı... Bir de 'Kavata' adı verilen bir domates var. Daha sert, açık yeşil renkli, daha keskin kokulu. Yeşilinden en çok turşu yapılıyor. Eski Türk mutfağında sıkça yapılan "Yeşil Domates Yemeği" de son yıllarda yeniden moda oldu. Ama domatesin o enfes kokusunu duymak, tadına tam varmak istiyorsanız, yerlisini bekleyin. Ege'de mayısdan itibaren, diğer bölgelerimizde güneşe göre daha sonraki aylarda pazarlara gelen yerli domatesler eşsizdir. BİR ZAMANLARIN SÜS BİTKİSİ Kırmızı toparlak sevimli meyvemizin ana vatanı: Peru... 16. yy'da Güney Amerika'yı keşfeden İspanyollar tarafından Avrupa'ya getirilmiş, 18. yy'a kadar zehirli sanılarak sadece süs bitkisi olarak yetiştirilmiş. O yıllarda, Avrupa'da saksılarda yetiştirilen domates, kırmızı renkli meyveleri ile lüks salonları süslemiş. Tadı, besin değeri, faydaları keşfedilince bütün Avrupa mutfaklarına, daha sonra bizim mutfağımıza girmiş. Yapısının büyük kısmı su, kalorisi az (100 gr 23 K), içinde bol A, B, C vitamini var. Sağlık yönünden idrar söktürücü, bağırsak hareketlerini düzenleyici. Tek başına, ciğ olarak salatalarda kullandığımız domates, yemeklerde mükemmel bir sos ham maddesi oluverir. EGE'DE REÇELİ YAPILIYOR Kendisi Akdenizli olduğundan, Akdeniz'in diğer ürünleriyle çok güzel kombinasyonlar yapar. Sarımsak, kekik, soğan, zeytinyağı, patlıcan, biberle birlikte müthiş lezzetler elde edersiniz. Karışımlarından hem tadı hem kokusu mükemmel soslar yapabilirsiniz. Domates sosunun en yakıştığı yemeği sorarsanız, şüphesiz her çeşit hamur işi makarna, pizza cevabını verebilirim. Ege'de domates reçelini bulabilirsiniz. Bozcaada'da satılanlar pek güzel. Annelerimizden, ninelerimizden bildiğimiz salça tariflerini unutmuyoruz. Sizler için değişik bir domates sosu ve kurutulmuş domatesle hazırlayabileceğiniz kolay ve lezzetli bir salata tarifi veriyorum. DOMATES SOSU 1960'lı yıllarda İngilizce öğretmenliği yapmış, mutfağımızı yakından incelemiş, yemek kitapları yazmış bir gurme olan Anne Edmonds'den alınmış domates sosu tarifi : 2.5 kg kadar olgun, yuvarlak etli domates 2 diş sarımsak İnce doğranmış 8 orta soğan 2-3 yaprak defne 130 gr şeker 2 kaşık pekmez 1 kaşık yenibahar 1 kaşık kereviz tozu 4-5 karanfil 2 çubuk tarçın 2 kaşık kırmızı biber (acı veya tatlı) Tuz, biber 2 çay bardağı sirke Domatesleri yıkayın, kabuklarını soyun, ufak doğrayın. Biraz su, sirke, doğranmış soğan, sarımsak ve bütün baharatları ekleyip kaynamaya bırakın. Kaynayınca ateşi kısın. Suyunu çekip koyuca sos kıvamını alınca kavanozlara alın. KURU DOMATES SALATASI 10-12 adet kurutulmuş domates Ufak kesilmiş sert beyaz peynir (veya tulum peyniri) Bir ufak bardak bütün ceviz içi Bir diş ezilmiş sarımsak 5-6 adet ince ince doğranmış siyah zeytin Bol zeytinyağı Kekik (veya yeşil fesleğen) Domatesleri yıkayıp doğrayın. Zeytinleri çekirdeklerinden ayırıp ince ince doğrayın. Peyniri ekleyip hepsini derince bir kasede iyice karıştırın. Cevizleri de katın. Zeytinyağı, sarımsak, tuz, biber ve kekikle hazırladığınız sosu katıp iyice karıştırın. Kekik yerine fesleğen kullanabilirsiniz. PÜF NOKTASI > Soğanları kızartmadan üzerlerine biraz un serperseniz, kavururken kararmazlar... > Patates pişirirken suyuna bir kaşık sirke konursa hem rengi sarı kalır hem de daha lezzetli olur...