Sorumlu kromozom 15 mi? (Otizm nedir?)

ZİYNETİ KOCABIYIK

İlk çocukluk döneminde ortaya çıkan ve çocuğun öğrenmesini, çevresiyle iletişimini olumsuz etkileyen otizm hastalığının görülme sıklığı toplumda giderek artıyor. 2000’li yılların başında 150 çocuktan birinde görülürken, günümüzde bu rakam 68 çocukta bire düştü. Sebebi tam olarak bilinmeyen otizmin gelişiminde genetiğin önemli rol oynadığı düşünülüyor. Bu sebeple bilim dünyası çalışmalarını genetik faktörler üzerinde yoğunlaştırıyor. 
Son 1 yıl içinde otizmin genetik altyapısına ait çok önemli bilgiler elde edildiğini belirten Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Pskiyatrisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Öner, çalışmalara göre, hastalıktan 15. kromozomun sorumlu olabileceğini  söylüyor. Bilim adamlarının araştırma sonuçlarının 15. kromozomdaki bir değişikliğe bağlı olarak miktarı değişen bir proteine işaret ettiğini söyleyen Prof. Dr. Öner “Bu değişim çocukların sosyal ilişki kurma başarısını olumsuz etkiliyor. Öte yandan Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda ortalama 100’e yakın yeni genetik mutasyon saptanması,  bu yeni mutasyonlara sahip çocuklarda yürüme gibi motor faaliyetlerin daha geri kaldığını gösteriyor” dedi. 
GEBELİKTE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE DİKKAT
Otizm gelişiminde çevresel faktörlerin de önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Öner,  en belirgin sebebin ileri anne baba yaşı olduğuna işaret ederek  diğer etkenleri şöyle sıraladı: 
Avustralya’da yapılan çalışmalara göre hamilelikte D vitamini eksikliğinin çocuklarda otizm görülme riskini artırıyor. Ayrıca doğumda bebeğin oksijensiz kalması ve annenin gebelikte geçirdiği enfeksiyon hastalıkları da otizm için bir risk oluşturuyor. Çalışmalar, enfeksiyonun tipi, zamanı, şiddeti ve genetik yatkınlıkların, bebeklerde otizm spektrum bozuklukları ve diğer nöro-gelişimsel problemlerin ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Buna karşılık, büyük bir çalışmada gebelikteki grip enfeksiyonu ile otizm arasında bir ilişki olmadığı vurgulanıyor.
PROBİYOTİKLER KORUYUCU MU?
 Bazı çalışmaların bağırsaktaki mikroplarla beyin gelişimi, işlevleri ve bağışıklık arasında yakın bir ilişki olduğunu gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Öner “Hayvan çalışmalarında, annenin gebelikte geçirdiği enfeksiyonların bebeğin bağırsak florası üzerindeki menfi tesirlerinin probiyotik kullanımı ile azalabileceğini gösteren çalışmalar yayınlanmıştır” dedi. 

Çocukluk aşıları  hastalık yapmıyor 

Toplumda otizm sebepleri arasında bazı yanlış bilgilerin de dolaştığını anlatan Prof. Dr. Özgür Öner, özellikle aşıların gereksiz yere suçlandığını belirterek “Kızamık Kabakulak Kızamıkçık (MMR) aşısının otizme yol açtığına dair yanlış bilgi ve inanç, 1998’de yayımlanan ve daha sonra yayından geri çekilen, metodu hatalı bir çalışmadan kaynaklanmaktadır. Diğer ihtimal içeren sebeplerle ilgili bilgiler de son derece azdır. Mesela, yenidoğan sarılığı için bebeğe ışık terapisi yapılması, tüp bebek gibi uygulamalarla otizm riski ile ilişkili görünmemektedir” dedi.

OTİZM NEDİR

∂ Otizm, hayatın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan ve hayat boyu devam eden bir nöro-gelişimsel bir hastalık. Bu hastalık çocuğun sosyal etkileşimini, sözlü ve sözsüz iletişimini olumsuz etkiliyor. Çeşitli düzeylerde görülebilen hastalık, otizm spektrum bozuklukları olarak da adlandırıyor. Hepsinde aynı belirtiler görülmese de, otistik çocuğu şu davranışlarıyla tanımak mümkün...
¥ Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa, gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa
¥ İsmini söylediğinizde bakmıyorsa
¥ Sizi duymuyor gibi davranıyorsa
¥ İstediğini parmakla göstermiyorsa
¥ Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa 
¥ Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa
¥ Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa
¥ Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa, aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa
¥ Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa,
¥ Günlük hayattaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa

Televizyon kapanınca tepki vermiyorsa dikkat

Otizmli olmayan çocuklar televizyonu kapattığınızda yeniden sosyal hayata döner, size cevap ya da tepki verir. Otizmli çocuklar ise televizyon kapandığı zaman bile yeterli bir reaksiyon göstermez, göz teması kurmaz, oyun başlatmaz, işaret etmez, anne ve babasının ilgisini çekmeye çalışmaz. İlgisiz hâlleri devam eder. İşte anne babalar bu belirtiyi kesinlikle kaçırmamalıdır.