Puma
23 Temmuz 2017 02:00
Hayatımızı, varoluş gayemizi ve peşinde olduğumuz hedefleri gözden geçirmek adına bir hayvandan derse ne dersiniz? Pumayı bilirsiniz. Hani vahşi kedilerin uzak atalarından. Eli silahlı insandan başka bir şeyden korkmayan, insana benzer bir çığlık çıkaran yaklaşık iki metre uzunluğundaki benekli yırtıcı. Birçok özelliği ile ünlüdür bu ormanların harika kedisi. Ama en çok da onu mükemmel bir avcı yapan hızlı, kıvrak koşusu ile tanınır. Avının peşine düştüğü andan itibaren giderek hızlanan ve vücudunun tüm eklem ve kaslarını ortaya koyan hareketlerini seyretmek bir zevktir. Bu ölüm koşusu bazen pumanın, bazen ise hayatı için koşan kurbanın zaferi ile sonuçlanır...
Peki bir puma avının peşinden ne kadar koşar? İşte ormanların vahşi avcısını, uygarlıkların kurucusu insana örnek yapacak olan da pumanın bu özelliğidir. Puma avının peşinden sürdürdüğü "ölüm koşusunu" her zaman avının cüssesine göre ayarlar. Yani bir ceylan ele geçirmek için koştuğu süre ile, bir tavşanın peşinden geçirdiği süre asla aynı değildir.
Çünkü puma akıllı bir hayvandır ve koşarken harcadığı enerji miktarı, avdan elde edeceği potansiyel enerji miktarını aştığı anda puma koşmaktan vazgeçer. Yenilgiyi kabul edip başka av arar. Bu nedenle ceylanın peşinden fazla, tavşanın peşinden çok daha az koşar.
Misal, puma 500 metre ötede duran bir tavşanı avlamak istemez. Çünkü tavşanın 500 metre daha koşacağını ve kendisinin toplamdaki bu bir km'yi 2.000 kalori harcayarak katedeceğini, tavşanı yakaladığında ise 1.000 kalori elde edeceğini zekâsı ve içgüdüsü ile hesaplayacak, tavşanı yakalamaya yeltenmeyecektir.
Misal, puma 500 metre ötede duran bir tavşanı avlamak istemez. Çünkü tavşanın 500 metre daha koşacağını ve kendisinin toplamdaki bu bir km'yi 2.000 kalori harcayarak katedeceğini, tavşanı yakaladığında ise 1.000 kalori elde edeceğini zekâsı ve içgüdüsü ile hesaplayacak, tavşanı yakalamaya yeltenmeyecektir.
İşte "Aptal puma sendromu", toplumsal psikolojide ‘irade hürlüğü’ bağlamında, bunun tersini yapan insanların ruh hâlini ifade etmek için; yani bir tavşanın peşinden yıllarca koşan, sonra da yakaladığı avı bir öğünde bitiren akılsızlar için kullanılır. Doğru, ahlaki ve değerli olanı seçmeyen insanların, toplumların içgüdüsü ve zekâsı ile hareket eden ve bir hayvan kadar akılcı davranamamasıdır…
Başarının sırrı pumalıktan; yani harcanan emek, ulaşılan sonuç ilişkisindeki dengeyi iyi saptamaktan geçiyor…
Ninem diyor ki; Kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye.