Hayvancılığın merkezi: Kars

Fiyatlardaki istikrarsızlık, uzaklık ve canlı hayvan ithalatı, Kars'ta hayvancılığı zora sokuyor. Üretimden pazarlamaya kadar, günün gerektirdiği teknik ve bilimsel şartların yerine getirilmesi halinde, istihdam da artacak, bu şehirden göçün de önüne geçilecek. VERİMİN ARTMASI İÇİN... Kars'ta hayvanlardan elde edilen verimler Türkiye ortalamalarının altında. Yüksek verim elde edilmesi için 28 kooperatif aracılığıyla 5 bin 575 adet kültür ırkı sığır dağıtılmış. Adı, Türk boyu Karsaklar'dan gelmekte. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı (93 Harbi) sonucunda, savaş tazminatı olarak Ruslar'a terk edilen Kars, 1918 yılına kadar Rus idaresinde kaldı. Bu sırada Kars'ta önce Milli Şura, sonra Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti adı altında mahalli hükümetler kuruldu. 1920 yılında şehre giren Kazım Karabekir Paşa komutasındaki Türk ordusu, Kars'ı yeniden vatan topraklarına kattı. Doğu Anadolu Bölgesi'nin kuzeyinde yer alan Kars, ortalama 1768 metre rakıma sahip. Daha düşük rakıma sahip olan bazı ilçeler dışında, ilin büyük kısmında halkın temel geçim kaynağı hayvancılık. Kağızman ilçesinde meyve yetiştiriciliği yapılmakta ise de, ilin büyük kısmında hububat yetiştiriciliği en önemli tarımsal üretim faaliyetini oluşturmakta. VERİM YÜKSEK DEĞİL Yeterli yağış miktarına rağmen, toplam tarım arazisinin yaklaşık dörtte biri her yıl nadasa bırakılmakta. Tarım alanlarının daha rasyonel bir şekilde kullanılabilmesi amacı ile hububat ekim alanlarının ve nadas alanlarının azaltılması için çalışılıyor. Temel geçim kaynağı hayvancılık olan ilde, tarım alanlarının büyük kısmının, hayvanların kaliteli kaba yem kaynağı olan yem bitkileri ekimine ayrılması gerektiği belirtiliyor. Hayvanlardan elde edilen verimler Türkiye ortalamalarının altında. Yüksek verim elde edilmesi için 28 kooperatif aracılığıyla 5 bin 575 adet kültür ırkı sığır dağıtılmış. Yetiştiricilerin hayvancılıkta söz sahibi olabilmeleri amacı ile Sığır, Koyun ve Arıcılık Yetiştirici Birlikleri kurulmuş. KAŞARDA HAKLI ŞÖHRET Üretilen sütün büyük kısmının işlenerek pazara sunulduğu belirtiliyor. Özellikle kaşar peyniri üretiminde, ülke çapında haklı bir şöhrete ulaşılmıştır. Et üretiminde işleme tesisi bulunmuyor. Besi amaçlı yetiştirilen hayvanlar yaz mera besisine tabi tutulduktan sonra satılmakta veya İç Anadolu bölgesinde bulunan çeşitli illere nakledilerek, burada besiye alınmakta. Bunun sonucunda hayvancılıkta kârlılık düşüyor ve asıl yükü çeken yetiştiriciler, emeklerinin karşılığını tam olarak alamıyor. Pazarlama problemi, yem maliyetinin yüksek olması, büyük şehirlere olan uzaklık etteki bu sıkıntılara sebep olarak gösteriliyor. ATILACAK ADIMLAR VAR Kars'ın, söz sahibi olabileceği en önemli sektörün hayvancılık olduğu, bu sektörün, üretimden pazarlamaya kadar her alanında, günün gerektirdiği teknik ve bilimsel şartların yerine getirilmesi gerektiği belirtiliyor. Kars'ta bulunan çok sayıda tarihî eserin restore edilerek, turizme açılması için çalışılıyor. Ani ören yeri Arkeolojik kazıları devam ederken, buranın turizme hazır hale getirilmesine çalışılıyor. Kars Kalesi, Tabyalar ve diğer tarihî eserler için büyük gayret gösterilirken, şehitliklerin düzenlenmesi ve Sarıkamış Kayak Tesislerinin geliştirilmesi de unutulmuyor. BAŞKAN YARDIMCISI TURHAN ÇİÇEK: Tiflis-Bakü demir yolu bekleniyor! Belediye Başkan Yardımcısı Turhan Çiçek Belediyenin yeni yönetimi, temel hizmetlerinin kesintisiz sunulmasını öncelikli hedef olarak seçmiş. Kesintisiz su vermek, kanalizasyon ve diğer altyapının eksiksiz olması, arıtma ve ayrıştırma tesislerinin bitirilmesi, çevre temizliğinin sağlanması... İçmesuyu şebekesinin yenileme çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Belediye Başkan Yardımcısı Turhan Çiçek, gelecek sene bu vakitlerde Selim ilçesindeki Bayburt Barajı'ndan şehre su verilerek, Kars'ın uzun süreli su probleminin bitirileceğini açıklıyor. Atıksu arıtma projesi yapılıp onaylanmış, AB hibe fonlarından faydalanılarak yapılacak, şu an inceleme safhasında. 7 ilçe ile 2 beldeyi de içine alan bir birlik kurulmuş, gerekli tesisler bu birlik bünyesinde yapılacak. Çöp ayrıştırma ile ilgili tesisin çok az eksiği kalmış, bunlar da tamamlanınca, çevre temizliğinde önemli bir adım atılmış olacak. SINIR KAPISI YOK! Ani Harabelerine toplu taşıma araçları kaldırılarak, il turizminin canlanmasına katkı yapılacak. Korumaya alınmış Kaleiçi Mahallesindeki yollar, tarihî dokusuna uygun şekilde, doğal parke taşlarıyla yenilenecek. Belediye yetkilileri de Kars-Tiflis-Bakü demir yolunu ümitle bekliyor. Bu demiryolu ile turizmin, şehre büyük canlılık getireceğine inanılıyor. Sınırda olup da sınır kapısı olmayan tek ilin Kars olduğunu söyleyen Turhan Çiçek, Gürcistan ile aramızdaki Aktaş Sınır Kapısının hâlâ kapalı tutulmasına bir anlam veremediğini belirtiyor. Devletin ekonomiden çekilmesini de anladıklarını belirten Çiçek, Kars gibi iller için ilave tedbirlerin gerekliliğine değiniyor... DÖNÜŞÜM İÇİN TOKİ İLE İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK Kars'ta SİT alanlarının korunması, gecekonduların ıslahı ve kentsel dönüşüm projeleri için TOKİ ile iş birliği yapılıyor. Üçler, Su Kapı ve Kaleiçi mahalleleri ile dere yatağında bulunan evler kentsel dönüşüme tabi tutuluyor, vatandaşın mağdur edilmemesine de büyük önem veriliyor. Bu dönüşüm projeleri bitirildikten sonra, gecekondu sıkıntısı da bitirilmiş olacak. Bu alanlar yeşillendirilecek, tarihi eserlerin restorasyonu yapılacak. Çetin kış şartlarının daha kolay atlatılması için doğalgaz getirilmiş. Altyapı çalışmalarının bitirilmesiyle, yolların yenilenmesine ağırlık verilecek ve kısa zamanda bütün yolların bitirilmesi sağlanacak. Yeni parklar, çocuk oyun sahaları ve diğer kullanım alanları bu safhada çoğaltılacak. Tarımın da tadı tuzu kalmamış! Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Ali Zaman Kars ekonomisinin tarım ve hayvancılığa dayandığını hatırlatan Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Ali Zaman, uygulanan yanlış politikalar sonucu, hayvancılığın dibe vurduğunu ifade ediyor. Eskiden 10 bin koyunun beslendiği bazı köylerde bugün bin-iki bin koyun kaldığına değinen Zaman, bir ara fiyatların aşırı düşmesi, dışarıdan canlı hayvan ve et girişi gibi yanlışlıklarla hayvancılığın bitme noktasına geldiğini anlatıyor. Vatandaşın hayvanlarını alıp, parasını ödemeyen tüccarlar da bu kötü gidişatta rol oynamış. Devletin düzensiz verdiği bazı destekleme paralarının da vatandaşı üretimden uzaklaştırdığını, tembelliğe ittiğini söyleyen Zaman, bu politikaların gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor. Bu sene fiyatlar iyi, ama hayvan sayısı çok azalmış. Hayvancılığın azalması, beraberinde göç de getirmiş. 100 hanelik köylerde 30 hane kalmamış. Geniş meralar, araziler hayvansız, köyler insansız kalmış. Tarımın da tadı-tuzu kalmamış. Bu sene yağan bol yağış mahsule zarar vermiş. Şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile, çok verimli şeker pancarı ekimine kısıtlama getirilmiş. TEŞVİKİ ALAN GİDİYOR "Bir zamanlar süt fabrikası vardı, Türkiye'nin bu alandaki en önemli fabrikalarındandı; özelleştirildi, kapandı. Et Balık tesisleri vardı, kapandı, yem fabrikaları, deri fabrikası vardı kapandı, kaz üretme çiftliği vardı, o da kapandı" diyor Ali Zaman... Hele bazılarının, bu fabrikaları aldıktan sonra, devletten de teşvik alıp, sonra makinelerı başka yerlere taşımaları, fabrikaları atıl duruma getimeleri, ilgililerin de buna seyirci kalmaları hazmedilmiyor. Pazarlara uzak olan bu gibi yerlerde devletin bazı yatırımlara devam etmesi gerektiği, özel sektörün kârlı çalışmasının zor olduğu belirtiliyor. Tarım ve hayvancılıkla ilgili entegre tesislerin kurulması gerektiği, bu sayede istihdamın artacağı, göçün önüne bu şekilde geçilebileceği anlatılıyor. Ticaret ve Sanayi Odası ilgilileri de, 1912'de faaliyete geçmesi planlanan Kars-Tiflis-Bakü Demiryolunu ümitle bekliyor. Ulaşım, konaklama ve tanıtımla ilgili eksikliklerin tamamlanmasıyla, Kars'a ekonomik canlılık geleceği belirtiliyor.