Sınır ticaretinin önündeki engeller kalksın
22 Ekim 2009 01:00
Habur, Türkiye'de faaliyet gösteren on sınır kapısı içerisinde giriş ve çıkış hacmi en büyük olanı. Bölgedeki iş adamları, 400 milyon doları geçen ihracat hacminin; vize kolaylığı, yeni yolların yapımı ve bazı ürünlere getirilen sınırlamaların kaldırılmasıyla daha da artacağını söylüyor
Cudi, Gabar, Kato... Medyada, haber bültenlerinde sık sık geçen bu dağları duymayanımız yok. Çoğu zaman da içimizi yakan haberlerde geçer adları... Bunlar Şırnak'ta. Irak ve Suriye ile sınırı bulunan küçük bir ilimiz. Aslında bu dağların da tarihin derinliklerinden gelen özellikleri var. Mesela Cudi, büyük tufandan sonra Nuh Aleyhisselam'ın gemisinin durduğu dağ olarak rivayet edilir. Şırnak yerleşim yerinin de Nuh Aleyhisselam tarafından kurulduğu, "Şehri Nuh" olan isminin zamanla değişerek Şırnak olduğu söyleniyor. İnsanlığın tekrar çoğaldığı, yayıldığı topraklar... Her köşesinde bu izlerin olduğu, yerleşim yerlerinde bu hatıraların bulunduğu söyleniyor. Ama ne yazık ki bu coğrafya, acılarla, içimizi yakan olaylarla gündeme geliyor.
IRAK ÖNEMLİ FAKTÖR
Namaz Dağı'nın eteklerinde kurulmuş bu küçük şehir; Habur Sınır Kapısı, kömürleri ve dağlarıyla gündeme gelir sık sık. Türkiye'nin Irak'a açılan ve Şırnak iline bağlı Silopi ilçesine 17 km uzaklıkta bulunan Habur Sınır Kapısı; Türkiye'de faaliyet gösteren on adet sınır kapısı içerisinde giriş ve çıkış hacmi en büyük kara sınır kapısıdır. Ayrıca komşumuz Irak'ın, ihtiyacı olan temel malzemeleri temin edebileceği ülkelerden birisi olmamızdan dolayı, Habur Sınır Kapısı'nın önemi her geçen gün artmaktadır. Habur Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünün fiziki yapısı, tamamen yenilenmiş, gümrük işlemlerinin daha güvenli ve kolay halledilmesi için X-Ray ve kamera cihazları ile donatılmış.
Şırnak dar sokaklarıyla meşhur. 
ARAÇ SAYISI ARTIYOR
2002 verilerine göre sınır kapımızdan 223 bin 611 büyük araç çıkış yaparken, yapılan iyileştirme çalışmaları sonucunda 2008 yılında bu rakam yaklaşık yüzde 65 oranında artarak 343 bin 109 büyük araca çıkartılmıştır. 2009 yılının eylül ayı itibarı ile de sadece dokuz ayda Habur Sınır Kapısı'ndan, yine önemli bir artışla 388 bin 334 büyük araç çıkış yapmıştır. Şırnak, 2009 yılı Ağustos ayı itibarı ile ihracatını gözle görülür bir şekilde artırarak, 414 milyon 779 bin dolar seviyesine çıkarmış, bütün iller arasında 15. sıraya yerleşmiştir.
Havaalanı bitirilmeli turizm teşvik edilmeli
Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Geliş ve diğer iş adamları, Habur'a yeterince önem verilmediğini söylüyor. Vatandaşlarımızın problemlerine çözüm bulacak bir temsilciliğin Irak'ın kuzeyinde açılması, ihracat yapan iş adamlarımızın paralarını güvenli şekilde getirebilmeleri için bir banka şubesinin faaliyete geçmesi isteniyor. Irak'taki iş adamları ve ihracatçıların ülkemize gelebilmeleri için vize kolaylığı sağlanması, bu işlemlerin Habur Sınır Kapısı'nda yapılması talep ediliyor. Ticaretin gelişmesi için karayollarının bir an önce ihtiyaca cevap verecek hale getirilmesi istenirken, Şanlıurfa-Habur güzergahında nakliyecilik yapanların sıkıntı çektikleri belirtiliyor. Şırnak-Van Karayolu bitirildiğinde mesafenin 170 kilometre olacağı söylenirken, şu anda iki il arsında 400 kilometrelik yolun kullanılmakta olduğu belirtiliyor. Şırnak-Cizre arasındaki yeni yolun yapılması halinde, 44 kilometrelik mesafenin 37 kilometreye düşeceği anlatılırken, bu tür yol projelerinin bir an önce bitirilmesi isteniyor. Sınır ticaretinin gelişmesi için, mevcut sınırlamaların bir daha gözden geçirilmesi, komşu ülkelerdeki mallar ve bölgenin ihtiyacı göz önüne alınarak, katı kuralların gevşetilmesi bekleniyor. Yapım kararı verilmiş, ihale aşamasına gelmiş havaalanı projesinin de bir an önce bitirilmesi istenirken, turizmin canlanması için restorasyon işlemlerinin hızlandırılması, turistik tesis kurulmasının daha çok teşvik edilmesi ve desteklenmesi bekleniyor.
AB FONLARININ DESTEĞİYLE YATIRIMLAR HIZLANMIŞ
Engebeli bir araziye sahip Şırnak'ta; altyapı, dere ıslahları, araç-gereç alımı, sokaklara kilitli taş döşenmesi, 30-40 bin ağaç dikimi gibi faaliyetler hız kazanmış. Yönetime halkın katılımının daha çok olması, AB fonlarından faydalanma gibi önemli hususlara dikkat edilmiş. Çocuk parkları, oyun alanları yapılmış, kültürel faaliyetlere yer verilmiş, mezbaha gibi bazı projelerin AB hibe fonlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmış.
Tarım ve hayvancılık için uygun
Şırnak'ta arazi yapısı sebebiyle, tarım ve hayvancılığın hayati önem taşıdığı belirtilirken, ilgili kurumların bu hususta her türlü desteği vermeleri, köye dönüşleri özendirmeleri isteniyor. Özellikle mayınlı arazilerin temizlenerek tarıma tahsis edilmesi beklenirken, ağaçlandırma faaliyetlerinin başlatılması da isteniyor. Ayrıca enerji tesislerinin yenilenmesi, kesintisiz ve kaliteli enerjinin verilmesi talep ediliyor. Yıllardan beri tespit edilen ve halen sınır boyu karakollarımızın faydalandıkları söylenen petrol ve doğalgaz kuyularının işler hale getirilmesinin, il ve ilçelerin bu enerjiden faydalanmasının önemine dikkat çekiliyor.
İl genelinde toplam iki organize sanayi bölgesi, iki de küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi bulunmakta. Şırnak Organize Sanayi Bölgesi'nin yüzde 90'ı tamamlanmış. Cizre Organize Sanayi Bölgesi ise ihale aşamasında. Şırnak Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi'nin 100 dükkanlık ilk etabı tamamlanıp sahiplerine teslim edilmiş. Cizre Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi'nin yüzde 70 kaba inşaatı bitmiş durumda. DSİ'nin 2008 yılında sözleşmesi yapılan yedi baraj inşaatı bulunmakta. Şırnak'ta bir de çimento fabrikasının yatırım çalışmaları devam etmekte.
İçme suyu hattı yıl sonu tamam
Şırnak, 1988-89 yıllarında ve sonrasında artan olaylar ve buna bağlı olarak boşaltılan köyler sebebiyle yoğun göç almış. Gelen vatandaşların barınmaları esas alınmış, imar durumları ertelenmiş. 15-20 bin nüfusa göre planlanmış ve yapılmış altyapı, artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamamış, büyük problemler yaşanmış. Başkan Yardımcısı Ayşe İrmez ve diğer yetkililerin belirttiğine göre; 2004 yılından sonra bakış açısı değişmiş. Altyapının yüzde 75'inin bittiği, bazı parkların bitme safhasında olduğu, şehirlerarası otobüs terminalinin 2010'da faaliyete geçeceği, yolların bitirileceği ifade ediliyor. Şehir suyunun sağlanması için harcanan enerji bedeli büyük yük oluşturmuş. Başbakan Erdoğan Şırnak'a gelişinde, Mijin suyunu getireceğinin sözünü vermiş. Merkez içme suyu ihtiyacını karşılayacak 48 km'lik isale hattıyla toplam 45 milyon TL'ye mal olan projenin 2009 sonunda bitmiş olacağı söyleniyor. DSİ tarafından yürütülen bu proje bedeli kadar, belediyenin borçlandırılacağının da söylenmesi belediye yetkililerini üzüyor. Başbakan'ın sözünün yerine gelmesi için, zaten ödeme gücü bulunmayan belediyeye bunun yüklenmemesi gerektiği belirtiliyor.
Kömür hayat veriyor
Şırnak, çok zengin kömür yataklarına da sahip. İlin en büyük geçim kaynağı kömürdür. 9 kömür ocağının faaliyette bulunduğu, bunlarda 750 kişinin çalıştığı söyleniyor. Bu madenin ekonomiye daha çok kazandırılması için, ilgili kurumların gerekli araştırmaları yapmaları isteniyor. Şırnak'ta çıkan kömür civar illerin ısınması ve tuğla fabrikaları gibi sanayi tesislerinin yakıt ihtiyacı için de kullanılmakta. Bu kömürler termik santral bakımından çok ilgi görmekte. Şırnak'ta 2001 yılından bu yana faal olan iki termik santrale ek olarak; biri 2009 yılında, diğeri de 2010'da tamamlanacak iki termik santralin kurulma çalışmaları devam ediyor.
Eğitim ve sağlıkta AÇILIM gerçekleşmiş!
2003 yılına kadar Şırnak'a toplam 1589 derslik yapıldığı halde, sadece 2008-2009 eğitim-öğretim yılında 705 derslikli 58 okulun hazır hale gelmesinin planlandığı düşünülürse, 79 yılda yapılan toplam derslik sayısının yarısı kadarı, bu kısa dönemde Şırnaklıların hizmetine sunulacak. Açılan yeni okullarla birlikte öğretmen sayılarının da artacağı, bölgenin en önemli eksikliklerinden biri olan eğitimde önemli bir yolun kat edilmiş olacağı söyleniyor. Birçok okulda teknoloji sınıfları açılmış, internet bağlantıları kurulmuş. Bazı fonlarla öğrencilerin dershaneye gitmeleri sağlanmış, etüt çalışmaları teşvik edilmiş. 2008-2009 sezonunda üniversiteye yönelik dershaneye gönderilen öğrenciler, ÖSS'den sonra da unutulmamış, üniversiteye giren 800 öğrenciye özel şirketlerimizin de katkılarıyla eğitimlerini devam ettirdikleri süre boyunca aylık 150 TL burs bağlanmış. Şırnak Üniversitesi'ni kazanan öğrencilere de yine aylık 150 TL burs bağlanacağı söyleniyor. Şırnak'ta yeni yapılan ve yapımı devam eden 6 tane devlet hastanesi de bulunmakta.
Cudi, Gabar, Kato... Medyada, haber bültenlerinde sık sık geçen bu dağları duymayanımız yok. Çoğu zaman da içimizi yakan haberlerde geçer adları... Bunlar Şırnak'ta. Irak ve Suriye ile sınırı bulunan küçük bir ilimiz. Aslında bu dağların da tarihin derinliklerinden gelen özellikleri var. Mesela Cudi, büyük tufandan sonra Nuh Aleyhisselam'ın gemisinin durduğu dağ olarak rivayet edilir. Şırnak yerleşim yerinin de Nuh Aleyhisselam tarafından kurulduğu, "Şehri Nuh" olan isminin zamanla değişerek Şırnak olduğu söyleniyor. İnsanlığın tekrar çoğaldığı, yayıldığı topraklar... Her köşesinde bu izlerin olduğu, yerleşim yerlerinde bu hatıraların bulunduğu söyleniyor. Ama ne yazık ki bu coğrafya, acılarla, içimizi yakan olaylarla gündeme geliyor.
IRAK ÖNEMLİ FAKTÖR
Namaz Dağı'nın eteklerinde kurulmuş bu küçük şehir; Habur Sınır Kapısı, kömürleri ve dağlarıyla gündeme gelir sık sık. Türkiye'nin Irak'a açılan ve Şırnak iline bağlı Silopi ilçesine 17 km uzaklıkta bulunan Habur Sınır Kapısı; Türkiye'de faaliyet gösteren on adet sınır kapısı içerisinde giriş ve çıkış hacmi en büyük kara sınır kapısıdır. Ayrıca komşumuz Irak'ın, ihtiyacı olan temel malzemeleri temin edebileceği ülkelerden birisi olmamızdan dolayı, Habur Sınır Kapısı'nın önemi her geçen gün artmaktadır. Habur Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünün fiziki yapısı, tamamen yenilenmiş, gümrük işlemlerinin daha güvenli ve kolay halledilmesi için X-Ray ve kamera cihazları ile donatılmış.
Şırnak dar sokaklarıyla meşhur. ARAÇ SAYISI ARTIYOR
2002 verilerine göre sınır kapımızdan 223 bin 611 büyük araç çıkış yaparken, yapılan iyileştirme çalışmaları sonucunda 2008 yılında bu rakam yaklaşık yüzde 65 oranında artarak 343 bin 109 büyük araca çıkartılmıştır. 2009 yılının eylül ayı itibarı ile de sadece dokuz ayda Habur Sınır Kapısı'ndan, yine önemli bir artışla 388 bin 334 büyük araç çıkış yapmıştır. Şırnak, 2009 yılı Ağustos ayı itibarı ile ihracatını gözle görülür bir şekilde artırarak, 414 milyon 779 bin dolar seviyesine çıkarmış, bütün iller arasında 15. sıraya yerleşmiştir.
Havaalanı bitirilmeli turizm teşvik edilmeli
Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Geliş ve diğer iş adamları, Habur'a yeterince önem verilmediğini söylüyor. Vatandaşlarımızın problemlerine çözüm bulacak bir temsilciliğin Irak'ın kuzeyinde açılması, ihracat yapan iş adamlarımızın paralarını güvenli şekilde getirebilmeleri için bir banka şubesinin faaliyete geçmesi isteniyor. Irak'taki iş adamları ve ihracatçıların ülkemize gelebilmeleri için vize kolaylığı sağlanması, bu işlemlerin Habur Sınır Kapısı'nda yapılması talep ediliyor. Ticaretin gelişmesi için karayollarının bir an önce ihtiyaca cevap verecek hale getirilmesi istenirken, Şanlıurfa-Habur güzergahında nakliyecilik yapanların sıkıntı çektikleri belirtiliyor. Şırnak-Van Karayolu bitirildiğinde mesafenin 170 kilometre olacağı söylenirken, şu anda iki il arsında 400 kilometrelik yolun kullanılmakta olduğu belirtiliyor. Şırnak-Cizre arasındaki yeni yolun yapılması halinde, 44 kilometrelik mesafenin 37 kilometreye düşeceği anlatılırken, bu tür yol projelerinin bir an önce bitirilmesi isteniyor. Sınır ticaretinin gelişmesi için, mevcut sınırlamaların bir daha gözden geçirilmesi, komşu ülkelerdeki mallar ve bölgenin ihtiyacı göz önüne alınarak, katı kuralların gevşetilmesi bekleniyor. Yapım kararı verilmiş, ihale aşamasına gelmiş havaalanı projesinin de bir an önce bitirilmesi istenirken, turizmin canlanması için restorasyon işlemlerinin hızlandırılması, turistik tesis kurulmasının daha çok teşvik edilmesi ve desteklenmesi bekleniyor.
AB FONLARININ DESTEĞİYLE YATIRIMLAR HIZLANMIŞ
Engebeli bir araziye sahip Şırnak'ta; altyapı, dere ıslahları, araç-gereç alımı, sokaklara kilitli taş döşenmesi, 30-40 bin ağaç dikimi gibi faaliyetler hız kazanmış. Yönetime halkın katılımının daha çok olması, AB fonlarından faydalanma gibi önemli hususlara dikkat edilmiş. Çocuk parkları, oyun alanları yapılmış, kültürel faaliyetlere yer verilmiş, mezbaha gibi bazı projelerin AB hibe fonlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmış.
Tarım ve hayvancılık için uygun
Şırnak'ta arazi yapısı sebebiyle, tarım ve hayvancılığın hayati önem taşıdığı belirtilirken, ilgili kurumların bu hususta her türlü desteği vermeleri, köye dönüşleri özendirmeleri isteniyor. Özellikle mayınlı arazilerin temizlenerek tarıma tahsis edilmesi beklenirken, ağaçlandırma faaliyetlerinin başlatılması da isteniyor. Ayrıca enerji tesislerinin yenilenmesi, kesintisiz ve kaliteli enerjinin verilmesi talep ediliyor. Yıllardan beri tespit edilen ve halen sınır boyu karakollarımızın faydalandıkları söylenen petrol ve doğalgaz kuyularının işler hale getirilmesinin, il ve ilçelerin bu enerjiden faydalanmasının önemine dikkat çekiliyor.
İl genelinde toplam iki organize sanayi bölgesi, iki de küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi bulunmakta. Şırnak Organize Sanayi Bölgesi'nin yüzde 90'ı tamamlanmış. Cizre Organize Sanayi Bölgesi ise ihale aşamasında. Şırnak Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi'nin 100 dükkanlık ilk etabı tamamlanıp sahiplerine teslim edilmiş. Cizre Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi'nin yüzde 70 kaba inşaatı bitmiş durumda. DSİ'nin 2008 yılında sözleşmesi yapılan yedi baraj inşaatı bulunmakta. Şırnak'ta bir de çimento fabrikasının yatırım çalışmaları devam etmekte.
İçme suyu hattı yıl sonu tamam
Şırnak, 1988-89 yıllarında ve sonrasında artan olaylar ve buna bağlı olarak boşaltılan köyler sebebiyle yoğun göç almış. Gelen vatandaşların barınmaları esas alınmış, imar durumları ertelenmiş. 15-20 bin nüfusa göre planlanmış ve yapılmış altyapı, artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamamış, büyük problemler yaşanmış. Başkan Yardımcısı Ayşe İrmez ve diğer yetkililerin belirttiğine göre; 2004 yılından sonra bakış açısı değişmiş. Altyapının yüzde 75'inin bittiği, bazı parkların bitme safhasında olduğu, şehirlerarası otobüs terminalinin 2010'da faaliyete geçeceği, yolların bitirileceği ifade ediliyor. Şehir suyunun sağlanması için harcanan enerji bedeli büyük yük oluşturmuş. Başbakan Erdoğan Şırnak'a gelişinde, Mijin suyunu getireceğinin sözünü vermiş. Merkez içme suyu ihtiyacını karşılayacak 48 km'lik isale hattıyla toplam 45 milyon TL'ye mal olan projenin 2009 sonunda bitmiş olacağı söyleniyor. DSİ tarafından yürütülen bu proje bedeli kadar, belediyenin borçlandırılacağının da söylenmesi belediye yetkililerini üzüyor. Başbakan'ın sözünün yerine gelmesi için, zaten ödeme gücü bulunmayan belediyeye bunun yüklenmemesi gerektiği belirtiliyor.
Kömür hayat veriyor
Şırnak, çok zengin kömür yataklarına da sahip. İlin en büyük geçim kaynağı kömürdür. 9 kömür ocağının faaliyette bulunduğu, bunlarda 750 kişinin çalıştığı söyleniyor. Bu madenin ekonomiye daha çok kazandırılması için, ilgili kurumların gerekli araştırmaları yapmaları isteniyor. Şırnak'ta çıkan kömür civar illerin ısınması ve tuğla fabrikaları gibi sanayi tesislerinin yakıt ihtiyacı için de kullanılmakta. Bu kömürler termik santral bakımından çok ilgi görmekte. Şırnak'ta 2001 yılından bu yana faal olan iki termik santrale ek olarak; biri 2009 yılında, diğeri de 2010'da tamamlanacak iki termik santralin kurulma çalışmaları devam ediyor.
Eğitim ve sağlıkta AÇILIM gerçekleşmiş!
2003 yılına kadar Şırnak'a toplam 1589 derslik yapıldığı halde, sadece 2008-2009 eğitim-öğretim yılında 705 derslikli 58 okulun hazır hale gelmesinin planlandığı düşünülürse, 79 yılda yapılan toplam derslik sayısının yarısı kadarı, bu kısa dönemde Şırnaklıların hizmetine sunulacak. Açılan yeni okullarla birlikte öğretmen sayılarının da artacağı, bölgenin en önemli eksikliklerinden biri olan eğitimde önemli bir yolun kat edilmiş olacağı söyleniyor. Birçok okulda teknoloji sınıfları açılmış, internet bağlantıları kurulmuş. Bazı fonlarla öğrencilerin dershaneye gitmeleri sağlanmış, etüt çalışmaları teşvik edilmiş. 2008-2009 sezonunda üniversiteye yönelik dershaneye gönderilen öğrenciler, ÖSS'den sonra da unutulmamış, üniversiteye giren 800 öğrenciye özel şirketlerimizin de katkılarıyla eğitimlerini devam ettirdikleri süre boyunca aylık 150 TL burs bağlanmış. Şırnak Üniversitesi'ni kazanan öğrencilere de yine aylık 150 TL burs bağlanacağı söyleniyor. Şırnak'ta yeni yapılan ve yapımı devam eden 6 tane devlet hastanesi de bulunmakta.