Mısır'ın sefaleti

Son yıllarda Mısır'da olup bitenleri izlemek, sanki kronik, ama baş edilebilir bir hastalığı olan arkadaşınızın, sürekli acı ve ızdırap çektiği kritik döneme girmesine benziyor. Hastadan sorumlu doktorların şanssız olduğu ve olumlu yönde bir şey yapamadığı gözüküyor. Bir ülkede, mesela savaş veya devrim gibi büyük bir şoktan sonra, toparlanmanın ve yeniden yapılanmanın çeşitli göstergeleri vardır. Bunlar, ekonominin büyümesi ve kalkınma, elektriğin olması, temiz su olması, insanların daha sağlıklı ve daha iyi eğitimli olması, istihdam imkânının bollaşması, ülke genelinde inovasyon ve keşiflerin artması ve sokaklarda barış olmasıdır. Bu göstergelerin hepsi Mısır'da devrim öncesinden daha kötü durumda. Ekonomisi, mevcut hükümetin hazırladığı, inanması güç raporlara göre bile durgun. Ekonominin yüzde 2.5 büyüyeceği iddia ediliyor. Otuz yılı aşkın bir süredir iktisatçıyım. Genelde gelişmekte olan ülkelere odaklandım. Bu yüzde 2.5 rakamı bana hiç mantıklı gelmiyor. Eğer bir şey varsa, o da enflasyon ve Mısır poundunun değerindeki düşüş nedeniyle ekonominin gerçek manada geriye gittiğidir. Elektrik var mı? Hayır. Geçen yaz Mısır taşrasında 6 hafta kaldım. Kaldığım sürece günde 6-9 saat elektrik vardı. Mısır hükümeti yakın zaman önce geceleri sokak lambalarını söndüreceklerini duyurdu. Bu sayede doğalgazdan, petrolden ve paradan tasarruf edeceklermiş. Mısır büyük doğalgaz rezervleri olan bir ülkedir ve bir zamanlar petrol ihraç ediyordu. Mısır önemli bir bölgesel doğalgaz ihracatçısı olma potansiyeline sahip, ama kaynaklarını harekete geçiremiyor. Bunun nedeni anlaşılabilir. Ülkede bir kargaşa bitiyor, bir diğeri başlıyor ve ufukta sakin bir ara gözükmüyor. Birçok bölgede su var. Ancak sürekli su kıtlığı çeken köyler de var. Bu durum eski rejim döneminde başladı, ama düzeltilmesi için hiçbir şey yapılmadı. Su, özellikle Mısır gibi kurak bir ülkede, hayati öneme sahiptir. Su denkleminin diğer bir kısmı Nil Havzası girişimidir. Mısır'ın su ihtiyacının çok küçük bir kısmı yağmurlarla karşılanır... Mısır'da sağlık durumu kötüye gidiyor. Kahire'nin kanalizasyon suyunda çocuk felci mikrobu bulundu. Stres ve açlıktan kaynaklanan sağlık problemleri çok daha fazla görülüyor. Ekmek bulamamak ise bitmeyecek bir problem. Yönetim bu konuda pek az etkili iş yapabildi. Mısır eğitim sistemi tam bir keşmekeş halinde. Ben Mısır'ı bildim bileli, yani 20 yıldan fazladır, bu halde. Gerçekten okuyup-yazabilenlerin sayısı, resmî okuryazarlık istatistiklerine yakın bile değil. Eleştirel düşünme diye bir şey pek yok. Eski ezberci öğrenme yöntemleri hakim. Mısır halkı eğitim konusunda aldatılıyor. İş imkânı kısıtlı ve giderek daha da kısıtlı hale geliyor. İstihdam artışı olmadan, ki bunun için IMF kredilerinden ve Katar bağışlarından çok daha fazlası, yani ekonominin tamamen canlandırılması gerekir, istikrarsızlık ve şiddete yol açacak boşta gezen genç çok olur. Olan bitenlerden dolayı diken üstünde ve bitap bir halde olan çokları için sokaklarda barış olması uzak bir hayal gibi gözüküyor. "Devrim"in ikinci yıl dönümünde Mısır sefil bir yer halindedir. Mısırlılar devrimden önce sahip olduklarından daha iyisini hak ediyorlardı. Mısırlılar devrimden sonra sahip olduklarından da daha iyisini hak ediyorlar...