Musul Barajı neden önemli?

IŞİD Musul Barajı'nı ele geçirdi. Bu neden önemlidir? İlk olarak, barajda 11.1 kilometreküp, başka bir deyişle 11.1 milyar litre içme suyu bulunuyor. Bunun manası gölün zeminine 11.1 milyar kilogram su basınç uyguluyor demektir. Bu basıncın bir kısmı barajın duvarına uygulanıyor... Güneydoğu Türkiye'deki yeni barajlar oldukça güçlüdür. Endişelenecek bir şey gerçekten yoktur. Ancak Musul Barajı sürekli bakım ve onarım gerektirir. Karsting denilen bir olay sürekli olmaktadır. Sürekli bakım yapılmazsa baraj güvenilmez olacaktır.

Geçtiğimiz günlerde bu barajla ilgili mevzuları bilen biriyle konuşuyordum. 3 ay boyunca bakım yapılmazsa çok ciddi problemler çıkabileceğini söyledi. Eğer 6 ay boyunca bakım yapılmaz ise sonucu bir felaket olabilir. Yani baraja 3-6 ay içinde bakım yapılmazsa Irak çok ciddi problemlerle karşı karşıya kalabilir.

Bu problemler neler olabilir? Eğer baraj çatlar, sızdırır ve zayıflarsa 11.1 milyar litre suyun bir yerlere akması gerekir. Yani su Musul, Samarra ve Bağdat'a doğru nehirden aşağı akar. Bu suyun bir kısmı basıncı azaltmak için baraj kapakları açılarak salınabilir, ama bu suyun da bir yere akması gerekir.

Musul Barajı'nın aşağısında başka bir baraj, Baduş Barajı, inşa etme fikri vardı. İnşaat 1990'larda durduruldu. Dicle Nehri üzerinde Musul Barajı'ndan sonra daha iyi ve güçlü bir baraj inşa etme tartışmaları yapılıyor, ama düzgün bir şekilde inşa etmek için 8-10 milyar dolar ve epey bir süre gerekir. Ancak bu para nereden gelecek? Kim inşa edecek? Çatışma ortamında inşa edilebilir mi? Bunlar zor sorular.

Bağdat'a kadar büyük şehirlere olan su akışını durdurabilecek tek yapı Samarra barajıdır, suyun bir bölümünü Tartar Gölü'ne yönlendirebilir. Barajın temel amacı sel kontrolüdür. Musul Barajı'nın çökmesi gibi bir felaket sonrası seli engelleyip yönlendirebilir mi, şüpheliyim. Barajdan gelen makul sızıntıları halledebilir. Ancak sel suları Samarra Barajı'na ulaşmadan önce köyleri, kasabaları, şehirleri ve çiftlikleri basacaktır.

IŞİD'in barajı havaya uçurup sele yol açacağını zannetmiyorum. 'Halifelik' kurmak ve para, güç ve kontrol istiyorlar. Eğer barajı havaya uçururlarsa para, güç ve kontrolü kaybederler. Ayrıca patlatma tehdidiyle elde ettikleri pazarlık gücünü kaybederler.

Musul Baraj Gölü'nde ayrıca Irak'ın bu bölümündeki büyük tarım arazilerini sulamak için büyük pompalama sistemleri vardır. Barajdaki ve göldeki suyu kontrol etmek IŞİD'e para ve güç için koz verir. Onlar da büyük ihtimalle bu kozu kullanacaklardır.

Umarım haklı çıkarım ve bu barajı kitle imha silahı olarak kullanmazlar. Düşmanlarının topraklarını kontrollü olarak yok etmek için kullanabilirler. Düşmanlarına giden suyu kontrol etmek için kullanabilirler. Ayrıca kimilerine ucuz, kimilerine pahalı su satmak için kullanabilirler.

Musul Barajı aynı zamanda Irak için önemli bir elektrik kaynağıdır. Önümüzdeki hafta bu konudan bahsedeceğim...

Eğer IŞİD Haditha Barajı'nı da ele geçirirse o zaman Dicle ve Fırat'ın Irak'taki kısmında, bu ikisi ülkenin yüzey suyunun yüzde 80'ini teşkil eder, su ve enerjinin büyük kısmını kontrol edebilecek güce sahip olur. Suyu tamamen bloke edemezler, çünkü o zaman barajlar taşar, ama başka şeyler yapmakla tehdit edebilirler.

Her hâlükârda bu durum Irak ya da bölge istikrarı için iyi değildir.